60. Naukowa Konferencja Pszczelarska w Puławach, cz. 2.
Naukowa Konferencja Pszczelarska to jedno z najważniejszych wydarzeń branży, w którym może wziąć udział każdy zainteresowany. W poprzednim numerze „Pasieki” ukazała się obszerna pierwsza część relacji. Ponieważ na stronie Instytutu Ogrodnictwa Zakładu Pszczelnictwa w Puławach są już dostępne materiały pokonferencyjne, to w tej części sprawozdania nie opisujemy prezentacji. Chcieliśmy jednak zwrócić szczególną uwagę na część wykładów dotyczących genetyki i narzędzi badawczych, które w kolejnych latach będą stawały się tańsze, łatwiej dostępne dla każdego i coraz częściej wykorzystywane w hodowli pszczół i w weterynarii.
Fot. Piotr Tomczak
Kiedyś analizy genetyczne były bardzo kosztowne i trwały długo – stanowiło to (i właściwie wciąż stanowi) barierę nie do przeskoczenia np. dla hodowców matek, którzy mogliby analizować genom pszczół i na tej podstawie przeprowadzać zabiegi hodowlane. Na szczęście technologia błyskawicznie się rozwija – przedstawił nam to dr Michał Kolasa, omawiając najnowsze zdobycze technologiczne pozwalające na szybkie sekwencjonowanie genomu pszczoły na wykładzie „Perspektywa wdrożenia wysokoprzepustowych technik molekularnych w badaniach nad rodzimymi liniami pszczół miodnych”. Prelegent zauważył, że mimo zwiększenia dostępności nowoczesnych technik badanie profilu DNA pięciu linii pszczół objętych Programem Ochrony Zasobów Genetycznych ciągle opiera się na analizie ich morfologii, a nie genomu. Podczas wykładu naukowiec zaproponował nowe technologie oceny przynależności pszczół środkowoeuropejskich (Kampinoskiej, Augustowskiej, Asty, Północnej) oraz kraińskiej (Dobra). Okazało się, że owe metody nie kosztują już tysiące złotych, lecz ich cena zamyka się (tych najprostszych i najmniej dokładnych) w 40 zł, a te precyzyjne to wydatek rzędu ok. 300 zł (70 dolarów). To wskazuje, że takie analizy są w zasięgu ręki i mogą się przydać nie tylko genetykom i hodowcom, ale również weterynarzom. O tym była mowa również na wykładzie przedstawionym przez dr. hab. Andrzeja Oleksę.
Badał on zmienność genetyczną pszczół miodnych w Europie Środkowo-Wschodniej (wykorzystywał metody sekwencjonowania bibliotek zredukowanej reprezentacji genomu typu ddRAD). Analizował materiał genetyczny pozyskany z tułowia 469 robotnic. Podczas analiz sprawdził pobrane próby również pod kątem obecności DNA pasożytów (m.in. roztoczy, świdrowców, bakterii) oraz wybranych wirusów. Oczywiście wykryto bardzo dużo DNA Varroa destructor – dzięki licznym markerom DNA tego pasożyta będzie można analizować strukturę genetyczną populacji na dużym obszarze Europy. Natomiast gatunki z rodzaju Nosema znaleziono tylko w 2% prób – oznacza to jednak tylko tyle, że pozyskiwanie DNA z pancernych spor tego patogenu jest trudne. Ponadto próby pobierano z tułowia pszczoły, a nie odwłoka, gdzie w układzie pokarmowym bytuje Nosema. Natomiast takie narzędzia molekularne przydadzą się do monitoringu zdrowotności pszczół miodnych na podstawie profilu genetycznego robotnic zebranych z kwiatów.
Zachęcamy do zapoznania się ze wszystkimi abstraktami udostępnionymi przez Instytut Ogrodnictwa Zakładu Pszczelnictwa w Puławach. Warto jednak pamiętać, że jeżdżąc na spotkania, zyskuje się dodatkową wiedzę, której nie ma w skrótach z wydarzeń i w podręcznikach. Po każdym panelu odbywają się bowiem dyskusje naukowe (np. w udostępnionych abstraktach nie znajdziecie informacji o wspomnianej w tym artykule cenie analiz genetycznych), a w przerwach rozmowy przy kawie. Wieczorami pszczelarze i pszczelarki mają też możliwość uczestniczenia w bankietach, gdzie dłużej mogą wymieniać się doświadczeniami. Kontakt z drugim człowiekiem jest bardzo ważny. Sześćdziesiąta, jubileuszowa Naukowa Konferencja Pszczelarska dała nie tylko możliwość poszerzenia wiedzy, lecz również wymiany doświadczeń między ludźmi, a – jak powiedziała prof. Małgorzata Bieńkowska – ważną funkcją Naukowej Konferencji Pszczelarskiej jest integracja środowiska pszczelarskiego przez spotkania przyjaciół, wymianę poglądów, miłe rozmowy w kuluarach i w czasie wieczornych spotkań towarzyskich. _
