Odpowiedzi na często zadawane pytania dotyczące programu „Wsparcie Rynku Produktów Pszczelich”, cz. 2.
Poniżej prezentujemy drugą część odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące dofinansowania w ramach programu wymienionego w tytule. W swojej organizacji autor pomaga pszczelarzom w skorzystaniu z dofinansowania od 2012 roku (przy obecnej oraz wcześniejszych edycjach programu).
Fot. Pressfoto/Freepik
Od jakiej kwoty naliczana jest refundacja? Netto czy brutto?
Co do zasady w mechanizmie, podatek VAT nie jest refundowany. Więc wszelka pomoc w postaci refundacji kosztów zawsze jest naliczana od kwoty NETTO zakupu. W niektórych przypadkach faktury (głównie od producentów matek) są bez VATu, ze względu na zwolnienie, z którego korzysta sprzedawca. W takim przypadku kwota netto jest również kwotą do zapłaty i od niej jest wyliczana refundacja.
Dlatego też np. osoby, które zakupiły sprzęt lub matki od „nievatowca” mogą otrzymać większy procentowy zwrot w całej zapłaconej kwocie, z racji właśnie braku podatku VAT do zapłacenia.
Czy koszty dostaw podlegają refundacji?
Nie.
Dlaczego nie dostałem refundacji za zakupione urządzenie do kremowania miodu?
Raz zdarzyło się pytanie Czytelniczki, która nie rozumiała, dlaczego nie otrzymała refundacji za sprzęt, który w warunkach mechanizmu jak najbardziej podlega refundacji. Otóż proszę pamiętać, że warunki to jedno, a czym innym jest umowa między KOWRem a podmiotem uprawnionym. W niej mogą być doprecyzowane różne sprawy, między innymi rodzaje sprzętu.
W tamtym przypadku zdarzyło się tak, że organizacja, składając projekt, nie ujęła tego rodzaju sprzętu w umowie, a więc KOWR nie zaakceptował faktury na etapie rozliczenia projektu. Nikt także na etapie umowy pomiędzy pszczelarzem a związkiem nie skojarzył takiego faktu i nie został zawarty aneks z KOWRem uwzględniający tę zmianę.
Stało się to zapewne dlatego, że organizacja nie wiedziała, co dokładnie chcą zakupić pszczelarze. Obecnie nowe warunki wsparcia wymuszają zbieranie zapotrzebowań w mechanizmie na etapie już sporządzania projektów do KOWR. Ale też nie ma zawężenia już rodzajów sprzętu w umowie, więc takie sytuacje raczej nie powinny mieć miejsca.
Dlaczego nie dostałem refundacji?
Przyczyn może być bardzo wiele. U mnie w organizacji najczęściej jest tak, że pszczelarz nie sprawdza na bieżąco konta i... nawet nie wie o tym, że pieniądze już otrzymał.
Kiedy stowarzyszenie/związek/zrzeszenie podpisze umowę z KOWRem?
Umowy z KOWRem zostaną podpisane po zakończeniu procesu oceny projektów przez specjalną komisję powołaną do tego celu, podziale środków i przygotowaniu umów przez KOWR. Zazwyczaj (nie zawsze tak było) odbywa się to w ciągu 3-5 miesięcy od złożenia projektów.
Kto składa zamówienie na matki pszczele u producenta – pszczelarz czy organizacja pszczelarska?
To zależy w głównej mierze od organizacji pszczelarskiej. Często producenci matek wymagają potwierdzenia/zamówienia od związku itd., gdyż to on jest płatnikiem i na niego musi być wystawiona faktura za matki. Dlatego też potwierdzam/zamawiam w imieniu pszczelarzy matki mailowo.
Szczegóły jednak co do dostawy, a także jej koszty, leżą już wyłącznie w gestii pszczelarza, chyba że koło/organizacja wykonuje zbiorcze zamówienie na jeden termin i je dystrybuuje. Jednak to pszczelarz dokładnie wie, kiedy będą mu potrzebne w trakcie sezonu. Oczywiście sam wybiera producenta, więc także ma wiedzę, u kogo zostały zamówione.
Dostawa odbywa się na adres pszczelarza. Dokumenty dotyczące zakupu trafiają natomiast do stowarzyszenia.
Kiedy będą matki do odbioru?
Odpowiedź częściowo pojawia się w poprzednim pytaniu. Stowarzyszenie nie jest producentem i nie ingeruje w termin dostaw indywidualnych, nie ma także technicznej możliwości, by pośredniczyć i wyręczać w ustalaniu terminu dostawy dla każdego pszczelarza z osobna. Być może, przy zakupach zbiorowych, na takie pytanie prezes koła czy osoba odpowiedzialna za projekt zakupu matek lub ich zamówienie będzie znała odpowiedź.
Ile leków mogę zakupić?
W naszej organizacji jest to uzależnione od liczby rodzin (a w zasadzie ulowego za nie). Jeśli pszczelarz wie, że będzie powiększał pasiekę i zapłaci większe składki niż wynikające ze stanu na 30.09, to będzie mógł zakupić leki według opłaconych składek.
Niemniej jednak wynika to z naszych wewnętrznych zasad, które mogą być inne w różnych organizacjach. Limity, według mnie, powinny być takie, jak określa to producent danego leku.
Kiedy będą wydawane leki na warrozę?
Leki zostaną wydane po ich zakupie i wyznaczeniu terminu oraz miejsca ich wydawania. Termin ten w głównej mierze jest uzależniony od dyscypliny wpłat na leki (u nas dokonywane są na konto). Po zabezpieczeniu środków na ich zakup składane jest zamówienie i w ciągu zazwyczaj dwóch tygodniu po wyznaczonym terminie jest możliwość wydawania leków.
Należy pamiętać, że im większa organizacja, tym dłużej może trwać proces zamówienia i wydania (przekazanie odpowiedniej ilości leków do kół itd.).
Dlaczego muszę już wpłacać na leki, skoro są mi potrzebne dopiero w sierpniu/wrześniu itd.?
Wynika to z jednej strony z konieczności realizacji umowy dotyczącej projektu w terminie, a ten musi być najpóźniej w lipcu rozliczony. Z drugiej strony, im organizacja szybciej rozliczy projekt zakupu leków, tym ma większą szansę na dodatkową pulę środków w tym projekcie, a decyduje o tym kolejność złożonych wniosków o płatność (o ile są wolne środki i nie ma maksymalnego poziomu refundacji za leki w danej organizacji).
Dlaczego muszę wpłacać na leki i matki do związku/stowarzyszenia?
Za leki przeciwko warrozie i za matki płacą organizacje pszczelarskie (na nie według umów z KOWRem muszą być wystawione faktury; tak samo na badania miodu). Wątpię, by którakolwiek organizacja była w stanie założyć środki własne za pszczelarzy. Są to często kwoty bardzo duże, które wymagają wpłaty ze strony pszczelarzy, którzy są rzeczywistymi ich odbiorcami.
Są one także potwierdzeniem dla organizacji, że są potrzebne pszczelarzowi i ich odbiór się odbędzie.
Czy można płacić gotówką?
Nie.
Czy można płacić kartą?
Tak.
Kiedy będzie wypłacana refundacja?
Refundacja jest wypłacana po otrzymaniu środków z ARiMR. W projektach zakupu sprzętu i urządzeń do gospodarki wędrownej określone są terminy, w jakich należy wypłacić pszczelarzowi refundacje. Jest to 45 dni od momentu otrzymania środków.
Ostatecznym terminem wypłaty kwoty refundacji dla ARiMR jest 15 października, tak więc pszczelarz powinien otrzymać środki za sprzęt lub urządzenia do gospodarki wędrownej do końca listopada. Ważne jest, że termin 45 dni nie dotyczy pozostałych projektów w ramach mechanizmu.
Czyli tam, gdzie pszczelarz kupuje samodzielnie (na siebie ma wystawione faktury) jest określony maksymalny termin dotyczący wypłaty, a tam, gdzie faktury są na organizację pszczelarską, to już nie ma takiego dookreślenia. W mojej organizacji jest jednak realizowana zasada, że pieniądze z refundacji są pszczelarzy, więc niezwłocznie są wypłacane (w ciągu tygodnia, dwóch od ich otrzymania).
Czasami jedynie wiedząc, że np. dwie refundacje wpłyną na konto w podobnym terminie, czeka się i wypłaca obie jednym przelewem.
Kiedy będą środki z ARiMR?
ARiMR ma 30 dni na wypłatę środków po zakończeniu weryfikacji wniosku o płatność przez KOWR i przesłaniu informacji o przyznanej kwocie refundacji do podmiotu uprawnionego.
Dlaczego w artykule jest mowa raz o ARiMR, a raz o KOWR?
Otóż obie organizacje są związane z realizacją mechanizmu „Wsparcie Rynku Produktów Pszczelich”. W związku ze zmianami instytucjonalnymi, jakie miały miejsce, zadaniem ARiMR stał się mechanizm. Prezes ARiMR określa warunki mechanizmu na podstawie Krajowego Programu Wsparcia Pszczelarstwa oraz, jak dotąd, deleguje to zadanie do Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa.
Ten drugi odpowiada za jego realizację. Na podstawie zatwierdzonych wniosków o płatność ARiMR dokonuje wypłaty refundacji organizacjom pszczelarskim. Oba podmioty, ale nie tylko one, mogą prowadzić także kontrolę realizacji projektów w podmiotach uprawnionych oraz u pszczelarzy.
Czy można jeszcze się zapisać na ten rok?
To zależy – głównie od polityki wewnętrznej stowarzyszenia/związku itd. W naszej organizacji jest to tak rozwiązane, że w projektach dotyczących leków czy szkoleń każdy pszczelarz ma prawo uczestniczyć, nawet jeśli tego faktu nie zgłosił w zapotrzebowaniu.
Natomiast to, czy może wziąć udział w pozostałych projektach po terminie zbierania zapotrzebowań od pszczelarzy, zależy od kwot, jakie są przyznane i ewentualnych rezygnacji pszczelarzy. W momencie pojawienia się wolnych środków (co niezbyt często się zdarzało), takie osoby są uwzględnione, ale tylko w takim wymiarze, by nie wpłynąć istotnie na zmianę refundacji dla pozostałych osób.
Natomiast brak wolnych środków oznacza brak takiej możliwości.
U kogo w stowarzyszeniu/związku/zrzeszeniu szukać informacji dotyczących refundacji?
Przede wszystkim u osoby lub osób, które zajmują się projektami. Często jest to ktoś z zarządu organizacji lub koła, lub pracownik biura (jeśli takie ma podmiot uprawniony). Warto pamiętać, że wszelkie zasady wsparcia określone są w warunkach mechanizmu. Zarządzenie w tej sprawie wydaje obecnie prezes ARiMR. Można je odnaleźć na stronach ARiMRu i KOWRu.
Dlaczego refundację mam wg stanu na 30.09, przecież teraz mam więcej rodzin?
Pszczelarstwo jest „żywe”, stany rodzin w pasiekach są płynne. Jedynie po zimowli i po sezonie można określić liczbę rodzin, która jest przez pewien okres względnie stała (coraz więcej słyszy się o stratach jesiennych rodzin).
Proszę również pamiętać, że kwoty wsparcia są wyliczane według klucza liczby rodzin pszczelich, a ich stan musi być określony na dany dzień, bo w innym przypadku nie byłoby możliwe policzenie dokładnych kwot.
Wyjaśnienie procesu udziału pszczelarza w projektach na refundację
Na wykresie przedstawiam schemat udziału pszczelarza i związane z tym najważniejsze elementy projektów, krok po kroku. Pierwszym ważnym aspektem jest analiza potrzeb, o której mało kto sobie zdaje sprawę. Przez lata obserwowałem zakupy określonego sprzętu, który potem stał i nie był wykorzystywany, bo ktoś nie do końca przemyślał zakup.
Uważam, że każdy pszczelarz powinien przeanalizować sytuację, co dokładnie jest mu potrzebne w pasiece, czy nabytek się przyda? Ważne jest także zabezpieczenie środków na zakup lub ewentualnie zastanowienie się nad źródłem finansowania (np. konieczność oszczędności przez kilka miesięcy na ten cel, pożyczka itd.).
Należy też wybrać odpowiedniego dostawcę oraz złożyć zamówienie odpowiednio wcześniej (często odkłada się coś na później, a potem okazuje się, że dana firma nie jest w stanie wykonać już zamówienia w terminie przewidzianym umową). Nie ma przeszkód, aby wykonać wstępne zapotrzebowanie u danego producenta, sprzedawcy, jeśli pszczelarz jest przekonany, że dokona zakupu.
Musi jednak pamiętać, że sfinalizować zakup może dopiero po zawarciu umowy z organizacją pszczelarską.
Kolejnych kroków nie będę szczegółowo omawiał, gdyż dużo o nich napisałem na etapie odpowiedzi na pytania.
Podsumowanie
Artykuł został opracowany głównie z myślą o osobach, które ciągle czują się „zagubione” w realizacji projektów w swojej organizacji lub dopiero planują aplikowanie i dokonanie zakupu „na refundację”. Chciałem też pokazać, że podpisanie umowy na sprzęt czy wypłata refundacji jest tylko drobnym elementem całej pracy, jaką należy wykonać w realizacji projektu.
Z perspektywy pszczelarza nie widać tychże elementów, ale bez nich nie można by było zapewnić możliwości refundacji.
Emil Mariusz Szymański
prezes zarządu Górnołużyckiego Stowarzyszenia Pszczelarzy w Zgorzelcu
