Jeżeli nie rzepak to co?
Maj od wielu lat kojarzy się nam z pożytkiem rzepakowym. Żółto kwitnące kwiaty produkują duże ilości nektaru wabiąc niezliczone ilości owadów. Trudno oprzeć się urokowi kwitnącego łanu, którego miodowy zapach jest wyczuwalny nawet z kilkuset metrów. Są jednak rejony, gdzie pożytku rzepakowego brak. Powodem może być niesprzyjający klimat lub brak zainteresowania ze strony rolników.
f o t . © R o m a n D u d z i k
Na rzepak warto wędrować, ale przeszkodą może być zbyt duża odległość lub wielkość pasieki (kilkuulowe pasieki hobbystyczne) czy też stan zdrowia pszczelarza. Zastanówmy się więc, na jakie pożytki towarowe możemy wtedy liczyć. Z góry musimy niestety założyć, że zbiory miodu będą raczej niższe niż przy rzepaku.
Majowy pożytek bez rzepaku będzie składał się głównie z roślin dziko rosnących. Pod koniec interesującego nas miesiąca oraz na początku czerwca z roślin uprawnych kwitnie już tylko koniczyna biała, często podsiewana na łąkach i pastwiskach.
Z końcem kwietnia do około 20 maja trwa kwitnienie mniszka pospolitego (zwanego popularnie mleczem, choć prawidłowo ta nazwa przypisana jest innej roślinie). Jego wydajność miodowa może być bardzo wysoka, ale muszą być spełnione pewne warunki. Najważniejszy to słoneczna, bardzo ciepła, wręcz upalna pogoda, przy dostatecznej ilości wody w glebie.
Tylko wtedy żółte kwiatostany pozostają otwarte przez długi okres w ciągu dnia i pszczoły mają łatwy dostęp do nektaru. Drugim warunkiem jest siedlisko. Mniszek jest gatunkiem bardzo ekspansywnym i trudnym do wytępienia chwastem (porasta różne tereny, nawet suche murawy czy rumowiska), ale do dobrego nektarowania potrzebuje lepszych gleb.
Najbardziej wydajne są rośliny porastające żyzne pastwiska i łąki. Na masową skalę występuje zwłaszcza w Polsce zachodniej, ale i w innych rejonach Polski zdarzają się obszary tak gęstego jego występowania, że ma się wrażenie jakbyśmy mieli do czynienia ze specjalnie prowadzoną plantacją.
Oprócz nektaru mniszek dostarcza bardzo dużych ilości pyłku, chętnie zbieranego przez pszczoły. Dostarcza pyłku nawet w dni chłodniejsze, gdy tylko otworzą się koszyczki kwiatowe. W czasie kwitnienia omawianej rośliny możemy zakładać poławiacze pyłku. Obnóża mają kolor pomarańczowy. Na początku maja (przy ciepłych wiosnach nawet z końcem kwietnia) zakwita klon jawor. Większość ludzi nie rozróżnia jaworu od klonu zwyczajnego.
Charakterystyczną cechą jest kwiatostan, który u jawora zwiesza się w formie grona (klon zwyczajny posiada kwiatostany w formie luźnego koszyczka). Kwiaty są niepozorne, zielonkawe. Jawor kwitnie około 10 dni później niż klon zwyczajny. Jawor jest dobrą rośliną miododajną.
Silne rodziny mogą zgromadzić pokaźne ilości miodu. Wadą jest krótki, dziesięciodniowy okres kwitnienia. Wszelkie, nawet krótkotrwałe okresy kiepskiej pogody bardzo wyraźnie odbijają się na zbiorach miodu. Jawor jwest dużym drzewem bardzo pospolitym na większości obszaru naszego kraju. Występuje w lasach, parkach i przy nasadzeniach przydrożnych.
Głogi (jednoszyjkowy i dwuszyjkowy) występują dość pospolicie w lasach, a szczególnie na ich obrzeżach, często jako pionierskie rośliny drzewiaste porastają opuszczone łąki czy porzucone pola uprawne. Kwitną w drugiej i trzeciej dekadzie maja, czasami do początku czerwca. Okres kwitnienia nie jest długi, a i wydajność miodowa niewielka. Pomimo tego pszczoły miodne dość chętnie odwiedzają białe kwiaty tych roślin.
W maju zakwitają pierwsze kwiaty na kruszynie i robinii akacjowej.
Kruszyna jest krzewem, który występuje pospolicie na całym niżu Polski. Jej naturalnym siedliskiem są lasy liściaste i mieszane. Jeżeli w pobliżu naszej pasieki występuje pospolicie kruszyna, możemy liczyć na dobre zbiory. Robinia akacjowa (zwana również grochodrzewem lub po prostu akacją) jest bardzo ważną rośliną pożytkową, ale zarazem kapryśną. Potrzebuje ciepłej słonecznej pogody, aby jej kwiaty zebrane w białe grona mogły otworzyć się i aby pszczoły mogły zbierać z nich nektar.
Zarówno kruszyna, jak i akacja należą już do pożytków wczesnoletnich, ponieważ ich pełne kwitnienie występuje w czerwcu.
Późno kwitnące wierzby, szczególnie wierzba krucha i biała (również ich płaczące odmiany) mogą w znacznym stopniu przyczynić się do zbiorów miodu towarowego. Męskie egzemplarze tych gatunków jak wszystkie wierzby dostarczają bardzo wartościowego pyłku.
Przy rozpatrywaniu majowej bazy poużytkowej nie możemy zapominać o kwitnących sadach.
Co prawda hektar sadu jabłoniowego nie dostarcza zbyt dużo nektaru, ale w pierwszej dekadzie maja kwitną wszystkie jabłonie w okolicy, co ma wpływ na podniesienie zbioru miodu z pasieki. Bardziej miododajne są sady wiśniowe, pomimo że oblot pszczół i innych owadów nie jest dla nich tak ważny jak przy jabłoniach. Wiele odmian wiśni zawiązuje obficie owoce, pomimo niewielkiego oblotu zapylaczy.
[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów
Krzysztof Furso
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
