Dostosowanie pasieki stacjonarnej do bazy pokarmowej, cz. 2.
W poprzedniej części artykułu poruszono zagadnienie liczby pszczół i ich zagęszczenia. Ustalono, że liczba pszczół jest największa po 8 tygodniach od rozpoczęcia przez matkę maksymalnego czerwienia. Omówiono również aspekt zużycia miodu przez pszczoły na własne potrzeby i obliczono przychód miodu w przeliczeniu na jedną pszczołę. Z obliczeń wynikło, że zużycie energii przez pszczoły na czynności inne niż żywienie czerwia rośnie mniej niż liczba znajdujących się w ulu pszczół.
f o t . © R o m a n D u d z i k
Określenie zasobu miodowego pasieki
Do uzyskania wysokiej opłacalności pasiek stacjonarnych należy wychować w nich tylko i aż tyle pszczół, ile ich potrzeba do zebrania całego, dostępnego dla pszczół zasobu miodowego z istniejącego pastwiska, a wszystkie pszczoły powinno się skoncentrować w jak najmniejszej liczbie uli.
Do uzyskania maksymalnego efektu trzeba przede wszystkim zlikwidować przepszczelenie i słabe rodziny. Oba te czynniki są moim zdaniem głównym powodem niskich zbiorów miodu z każdego pnia i małej opłacalności krajowych pasiek. Pogląd ten wyznaję i propaguję nie od dziś, jednak z mizernym skutkiem.
Przystępując do odpowiedniej przebudowy pasieki, trzeba najpierw określić zasób miodowy istniejący w jej rejonie. Sposób obliczenia zasobu miodowego, dostępnego dla pszczół zawarty jest między innymi we wspomnianej książce dra M. Lipinskiego.
Podstawą obliczeń jest powierzchnia zajęta przez różne rośliny miododajne w promieniu do 2 km i określenie ich łącznej wydajności miodowej. Jest to sposób bardzo żmudny i mało dokładny, jednak jedyny możliwy przy zakładaniu pasieki w nowym miejscu.
Znacznie prostsze i dokładniejsze jest określenie wykorzystanego zasobu miodowego przez pasieki już istniejące. Składa się z sumy rocznego zużycia miodu na potrzeby własne przez całą pasiekę i wybranego w tym czasie miodu.
Zużycie miodu na potrzeby własne zależy od siły rodzin. Można je łatwo obliczyć dla każdej rodziny za pomocą algorytmu, który opracowałem na podstawie wyżej opisanych doświadczeń, zebranych w mojej pasiece. Do algorytmu 105 000 g – [(70 000 – n) × 1,25] = Z, należy wstawić w miejsce „n” maksymalną liczbę pszczół w ulu w okresie szczytowego rozwoju rodziny. Obliczony wynik „Z” jest całorocznym zużyciem miodu przez daną rodzinę pszczelą na potrzeby własne w gramach.
Jeżeli przeciętna rodzina w pasiece osiąga w sezonie maksymalną siłę 50 000 pszczół, zużywa na potrzeby własne według algorytmu 80 kg miodu. Dodając uzysk 18 kg miodu z pnia, zasób miodowy wykorzystany przez pojedynczą rodzinę wynosi 98 kg, a w przeliczeniu na jedną pszczołę tylko 98 000 : 140 000 = 0,7 g.
W takiej pasiece pszczoły nie są w pełni wykorzystane. Jest ich za dużo w stosunku do zasobu miodowego istniejącego pastwiska, co nazywamy przepszczeleniem. Z tego powodu z ogólnej ilości miodu zebranego przez każdą rodzinę pszczelarz wybiera tylko (18 × 100) : 98 = 18,4%. Im niższy jest ten procent, tym większa jest zmienność uzysku miodu towarowego w kolejnych latach.
W warunkach przepszczelenia pszczelarze często łagodzą jego skutki przez większe ograniczenie czerwienia matek przy zachowaniu tej samej liczby rodzin pszczelich. Według algorytmu liczba pszczół w ulu maleje z tego powodu szybciej niż zużycie miodu na potrzeby własne.
Słabe rodziny są mniej produktywne. Bywa też, że w celu uzyskania większej ilości miodu pszczelarze zwiększają liczbę pni, skazując pszczoły do lotów na dłuższe odległości i podbieranie nektaru z zasobu miodowego sąsiednich pasiek. To dodatkowo zwiększa w pasiece zużycie miodu na potrzeby własne i to kosztem uzysku miodu towarowego z danego terenu. Takie postępowanie czyni pszczelarstwo jeszcze mniej opłacalnym.
Dostosowanie pasieki do zasobu miodowego
Istnieją znaczne różnice między poszczególnymi pasiekami w kraju. W każdej z nich są inne warunki wyjściowe, niemniej można wszystkie przebudować według tych samych niżej przedstawionych reguł. Oblicza się po kolei: wykorzystany zasób miodowy w rejonie pasieki, liczbę pszczół potrzebnych do jego zebrania i właściwą liczbę ulepszonych uli wielkopolskich, koniecznych do ich wychowu i efektywnej pracy.
Wszystkie poniższe obliczenia przeprowadzono na przykładzie pasieki, składającej się z 20 rodzin pszczelich, z której wybrano w ciągu roku 360 kg miodu.
[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów
Alojzy Toma
tel. 728-328-422
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
ul. Piękna 32/15, 93-558 Łódź