Czy warto leczyć pszczoły różnymi sposobami w obrębie jednej pasieki?

Czy warto leczyć pszczoły różnymi sposobami w obrębie jednej pasieki?

Tym razem zacznę od końca. Obecnie na polskim rynku dostępnych jest 14 zarejestrowanych dla pszczół produktów leczniczych weterynaryjnych. Dla przypomnienia w tabeli znajdą Państwo produkt, jego postać oraz substancję czynną:

Oczywiście tylko VarroMed i Oxybee wydawane są bez przepisu lekarza weterynarii, więc po poradę i dobór leku zgłaszamy się do naszej ulubionej lecznicy.

Jest też cała gama metod biotechnicznych, gdzie wykorzystujemy wiedzę o biologii zarówno rodziny, jak i dręcza, manipulując czerwieniem i nie musimy używać leków. Jest to kluczowe podczas trwania pożytków, ponieważ nie możemy wtedy zastosować żadnego z tych 14 leków, aby nie zanieczyścić miodu.

Metody te można z grubsza podzielić na dwie kategorie:

[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów

Dopiero teraz, na podstawie naszej diagnostyki możemy decydować o sposobie leczenia. Trzeba je oczywiście dobrać do odpowiedniego momentu w sezonie, ponieważ zarówno metody biotechniczne, jak i leki nie sprawdzą się wszystkie w każdym jego momencie.

Przykładowy kalendarz stosowania leków (zgodnie z informacjami zawartymi w ulotkach) i metod biotechnicznych może wyglądać tak (oczywiście uwzględniając temperatury w danym miesiącu i stopień porażenia rodzin):

Jak widać, praktycznie cały rok można skutecznie ograniczać liczbę roztoczy w rodzinie. A teraz do sedna. Wprawdzie każda rodzina pszczela jest osobnym bytem, superorganizmem, jednak, ponieważ w obrębie jednej pasieki zazwyczaj jest ich wiele, musimy traktować je jak stado i tak podchodzić do jego leczenia. Są to przecież zwierzęta jednego gatunku utrzymywane na wspólnym terenie i mające ze sobą pośredni (przez pszczelarza) i bezpośredni (poidło, pożytek, błądzenie itd.) kontakt. Jeśli dodatkowo choroba rozprzestrzenia się tak łatwo jak warroza, traktujemy wszystkie osobniki równo, w pewnym sensie zapobiegawczo. Upraszczając, jeśli w stadzie jest wiele chorych osobników (czyli tych z większym nasileniem inwazji dręcza), to jedynym sprawdzającym się postępowaniem jest podawanie im tego samego leku systemowo, czyli w tym samym czasie i w tej samej dawce, tą samą drogą (np. w stadach bydła podaje się lek z paszą lub wodą). Badania dotyczące zwalczania V. destructor potwierdziły wielokrotnie, że tylko stosowanie jednego produktu leczniczego w tym samym czasie u wszystkich rodzin w obrębie jednej pasieki (ale także pobliskich pasiek, ale to już temat na inne rozważania) daje oczekiwane rezultaty. Przypomnę, że w zasadzie każdy lek ma odpowiednią skuteczność w innych warunkach: temperatura, obecność czerwiu, aktywność pszczół (pomijając leki w paskach do zawieszania w ulu). Najczęściej więc kombinowane leczenie pasieki byłoby po prostu zbyt skomplikowane i ryzykowne.

Owszem, zdarza się, że jedne rodziny naniosą z pożytku więcej, inne mniej roztoczy albo po zimie, w osypie jest ich różna liczba, jednak zdecydowanie należy leczyć wszystkie rodziny równo i adekwatnie do stanu tych najbardziej ­porażonych.

Podobnie rzecz wygląda z metodami biotechnicznymi, choć tu mamy nieco więcej luzu, a dodatkowo możemy ich użyć wraz z leczeniem farmakologicznym lub bez niego.

[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów

Podsumowując, rodziny należy leczyć w tym samym czasie i tym samym produktem leczniczym weterynaryjnym. Należy się zastosować do zaleceń lekarza weterynarii, który wydaje lek przeznaczony dla pszczół.

Zamów prenumeratę czasopisma "Pasieka"