Z artykułu dowiesz się:
- czy powierzchnia upraw rzepaku w Polsce się zwiększa
- ile wynosiła światowa produkcja rzepaku w ostatnich latach
- jak przedstawiają się dane dotyczące upraw rzepaku w Unii Europejskiej
Polska, europejska i światowa produkcja rzepaku
Rzepak jest ważnym pożytkiem dla pszczelarzy. Chociaż w ostatnich latach na świecie wzrasta powierzchnia upraw tej rośliny, to pasiecznicy zauważyli, że pozyskują z niej mniej miodu. Wynika to z wprowadzenia nowych odmian. Jednocześnie straty spowodowane spadkiem nektarodajności pól rzepaku można „nadrobić” obszarem, na którym pracują pszczoły. Jednak czy rzeczywiście areał upraw rzepaku w Polsce ciągle się zwiększa?
Fot. Aga Wielińska
Świat
W 2020 r. światowa produkcja rzepaku wynosiła ok. 70 mln ton, czyli osiągnęła wartość dwukrotnie większą niż na początku XXI w. Największymi producentami tego surowca roślinnego są w kolejności: Kanada (19 mln ton), Unia Europejska (17 mln ton, chociaż od 2015 r. odnotowano spadek produkcji o 20%), Chiny (13,2 mln ton), Indie (7,65 mln ton) i Japonia (4 mln ton). Wzrost wynika z zapotrzebowania na paszę (rzepak to dobre źródło białka) i zwiększonej konsumpcji olejów roślinnych.
Na tym rynku stara się zaistnieć Rosja. Produkcja nasion rzepaku w ostatnich 10 latach zwiększyła się 3,8 razy, w 2020 r. osiągając 2,6 mln ton w wyniku powiększenia obszarów uprawnych, co doprowadziło do zmniejszenia różnorodności. Ten trend utrzymał się w 2021 r. i wiosną pod rzepak ozimy przeznaczone było 324 tys. ha. Dla porównania w 2020 r. powierzchnia ta zajmowała 307 tys. ha. Natomiast pod rzepak jary w 2021 r. przeznaczono 1,3 mln ha (wzrost o 3,2% w porównaniu do poprzedniego roku). Dodatkowo rząd planuje zwiększenie nakładów finansowych dla producentów oleju.
Olej rzepakowy to trzeci rodzaj tłuszczu roślinnego (po sojowym i palmowym), na który jest największe zapotrzebowanie. Z pewnością sytuacja rosyjskiego rynku się zmieni po sankcjach nałożonych na ten kraj po inwazji na Ukrainę.
Unia Europejska
Jak już zauważono w poprzedniej części artykułu, w krajach wspólnoty w 2019 r. nastąpił spadek zbioru rzepaku w wyniku ograniczenia produkcji w indywidualnych państwach m.in. we Francji, w Niemczech, Wielkiej Brytanii, Rumunii, Hiszpanii, na Węgrzech, w Czechach i na Słowacji. Powierzchnia upraw w 2020 r. wynosiła 5,9 mln ha, czyli o 7% więcej niż w felernym, poprzednim roku. Zbiór wyniósł 15,6 mln ton. Jednocześnie w Niemczech w 2022 r. roku powierzchnia upraw rzepaku ozimego ma wzrosnąć o 8,7% (czyli o 86 700 ha) w porównaniu do roku poprzedniego. Dlatego sytuację w Unii, tak jak w Polsce, należy nieustannie monitorować.
Fot. montypeter8, freepik
Polska
W 2019 r. zbiory rzepaku wynosiły ok. 2,42 mln ton i były o 10% większe niż rok wcześniej. Podobny trend wzrostowy utrzymał się w 2020 r., ale ocenia się, że w sezonie 2020/2021 wzrost plonów wyniósł 4%. Natomiast powierzchnia upraw rzepaku w 2021 r. wzrosła tylko o 2%, osiągając ostatecznie ok. 1 mln ha. Nasz kraj jest jednym z liderów produkcji rzepaku w Europie, chociaż sytuacja dynamicznie się zmienia.
Martyna Walerowicz
Źródła:
Ogólnie produkcja rzepaku w Polsce w ostatnich latach: cdr.gov.pl
Wzrost produkcji i powierzchni w 2021 o 4% i 2%: topagrar.pl
Prognozowany wzrost rzepaku ozimego w Niemczech: topagrar.pl
Rosyjski rynek rzepaku: apiword.ru
