Przegląd prasy światowej

Z artykułu dowiesz się m.in.:

• że najprawdopodobniej neonikotynoidy mogą nasilać przebieg warrozy;
• czy pszczoły są w stanie nauczyć się zachowań higienicznych;
• która metoda diagnostyczna jest lepsza, flotacja w alkoholu czy wytrząsanie pszczół w cukrze pudrze.

„Journal of Insect Science”
(opublikowano: 20 maja 2024)

Neonikotynoidy zaostrzają warrozę

Neonikotynoidy należą do jednych z najczęściej stosowanych środków ochrony roślin na świecie. Głównym powodem tego stanu rzeczy jest to, że są bezpieczne dla ludzi (oczywiście w dawkach dopuszczonych do użycia w środowisku). Jednak ich szkodliwy wpływ na pszczoły jest znany. To znaczy pszczoły – podobnie jak inne owady – są na te środki o wiele bardziej wrażliwe. Już niewielka dawka jest dla nich śmiertelna. W praktyce toksykologicznej podstawowym parametrem jest LD50. Oznacza to dawkę śmiertelną (letalną), w której ginie połowa osobników biorących udział w badaniu. W praktyce pszczelniczej takie badania najczęściej przeprowadza się w klateczkach. Jednak nad szkodliwością tych związków stosowanych w terenie oraz ich nieśmiertelnym wpływie na całą rodzinę pszczelą, oraz na środowisko życia owadów trwa aktualnie w nauce intensywna debata. To, co wiemy, na razie nie pozwala postawić jednoznacznych wniosków, ale jest wystarczające, aby uznać ich dłuższą obecność w środowisku za niekorzystną. Niektóre państwa, w tym organizacja międzypaństwowa Unii Europejskiej wprowadziła określone surowe ograniczenia przy ich stosowaniu. W UE zakaz – poza wyjątkowymi sytuacjami – od 2013 r. dotyczy: imidakloprydu i tiametoksamu.

Źródło: Lewis J Bartlett, Suleyman Alparslan, Selina Bruckner, Deborah A Delaney, John F Menz, Geoffrey R Williams, Keith S Delaplane, Neonicotinoid exposure increases Varroa destructor (Mesostigmata: Varroidae) mite parasitism severity in honey bee colonies and is not mitigated by increased colony genetic diversity, Journal of Insect Science, Volume 24, Issue 3, May 2024, 20, https://doi.org/10.1093/jisesa/ieae056

„Apidologie” (opublikowano
20 czerwca 2024)

Odpowiednie matki
łagodzą warrozę

To, w jaki sposób pszczelarze mogą wzmacniać oraz propagować w chowie i hodowli cechy oporności na warrozę, zależy od tego, w jaki sposób cechy związane z zachowaniami higienicznymi będą przenoszone do następnego pokolenia. Istnieją dwie hipotezy wyjaśniające to zjawisko. Pierwsza mówi o tym, że dzieje się tak za pomocą genów przekazywanych przez matkę, a druga, że za pomocą wzajemnego uczenia się robotnic. Ta druga hipoteza nie jest wcale bezzasadna. Zaobserwowano przekazywanie nabytej wiedzy między osobnikami w eksperymentach z trzmielami czy z pszczołami miodnymi (związane ze słynnym tańcem pszczół, który częściowo jest właśnie wyuczony w trakcie życia robotnic)⁴. Dlatego naukowcy, tym razem z Anglii, postanowili sprawdzić, jak to jest z tymi zachowaniami higienicznymi związanymi z usuwaniem czerwiu porażonego przez dręcza pszczelego. W dwóch eksperymentach na Hawajach i ojczystej dla nich Anglii wykazali, że przynajmniej według zastosowanej w eksperymencie metody cechy te przenosi matka. Badacze skrupulatnie dobrali rodziny i matki do eksperymentu. Część z nich pochodziła z pasiek, gdzie nie leczy się pszczół w Wielkiej Brytanii oraz z populacji opornej na Hawajach, gdzie zresztą nie można wwozić innych pszczół. Z tego też powodu część eksperymentu z pszczołami hawajskimi przeprowadzono w Anglii. W pierwszej części eksperymentu badano nasilenie odsklepiania i ponownego zamykania komórek z czerwiem krytym. W drugiej zakażano komórki pozyskanymi żywymi osobnikami dręcza i sprawdzano, czy pszczoły usuwają taki czerw.

Źródło: Martin, S.J., Grindrod, I., Webb, G. et al. Resistance to Varroa destructor is a trait mainly transmitted by the queen and not via worker learning. Apidologie 55, 40 (2024). https://doi.org/10.1007/s13592-024-01084-6

„Journal of Entomological Society of Iran”
(dostęp 14.07.2024)

Alko-płukanka skuteczniejsza niż pudrowanie

W celu skutecznego zarządzania populacją dręcza pszczelego w pasiece zaleca się leczenie interwencyjne adekwatne do stanu choroby, przez co głównie rozumie się szacowaną liczbę pasożytów w rodzinie pszczelej. Irańscy naukowcy sprawdzili dwie metody oceny diagnostycznej: płukankę alkoholową i wytrząsanie w cukrze pudrze. Obie polegają na podobnej zasadzie, czyli celem jest oddzielenie osobników dręcza od ciała pszczół. Test przeprowadzono na 20 rodzinach pszczół miodnych zakażonych roztoczami Varroa, zlokalizowanych w pasiece w Kom w Iranie.

„The Atlantic” (opublikowano
16 maja 2024)

Kulturowy mit nowoczesnego pszczelarstwa

Przez lata ludzie byli przekonani, że pszczoły miodne są zagrożone wyginięciem, mimo że dowody temu zaprzeczają⁵. Autorka artykułu Ellen Cushing w amerykańskim czasopiśmie „The Atlantic” wyjaśnia, że obecnie na świecie jest więcej pszczół miodnych niż kiedykolwiek wcześniej. Według niej pszczoły miodne nie są więc w niebezpieczeństwie, ale inne gatunki pszczół już jak najbardziej tak.

Skoncentrowanie mediów na przemyśle pszczelarskim autorka uważa za odwracanie uwagi i dalsze wspieranie przemysłu żywnościowego, który sam stworzył te problemy. Ma tutaj na myśli przede wszystkim rabunkową gospodarkę i wyzyskiwanie przyrody, w tym pszczół, dla czystego zysku. Tymczasem obietnica „ratowania pszczół” przez postawienie ula przy domu jako metody na naprawienie szkód wyrządzonych przez nowoczesny system żywnościowy sprawia, że nie musimy poświęcać zbyt wiele ze swojego wygodnego życia. Nic dziwnego, że tak wielu z nas chciało w to wierzyć: podsumowuje Ellen Cushing.

Ellen Cushing jest stałą autorką „The Atlantic”. Interesuje ją dziennikarstwo alternatywne, pisanie długich felietonów, reportaże o sztuce i kulturze, polityka społeczna.

„The Atlantic” to amerykański ceniony magazyn kulturalny założony w 1857 r. Publikuje artykuły na tematy polityczne, zagraniczne, biznesowe, kulturalne, technologiczne i naukowe. Magazyn ma długą historię i wywarł wpływ na różne ruchy polityczne i kulturalne.

1 - O tym, dlaczego trudno jest przeprowadzić badanie w terenie nad całymi rodzinami pszczelimi, pisałem w artykule przeglądowym „Co lepsze dla pszczół: cukier, inwert czy miód nektarowy?” do Kalendarza Pszczelarza z Pasją 2023 r.:
https://www.pasieka24.pl/index.php/pl-pl/biblioteczka-pszczelarza-z-pasja-ksiazki-pasieki/251-pozytki-i-karmienie-pszczol-k2570/3858-co-lepsze-dla-pszczol-cukier-inwert-czy-miod-nektarowy-str-75

2 - O tym, jak przypadkowe odkrycia w nauce stają się ważnymi, opisałem w eseju „To praktyka wynika z teorii, a nie odwrotnie” do Kalendarza Pszczelarza z Pasją 2024 r.: https://sklep.pasieka24.pl/kalendarze-pszczelarskie/7342-kalendarz-pszczelarza-z-pasja-na-2024-r-nauka-plus-praktyka-rowna-sie-dochodowe-pszczelarstwo-pod-redakcja-teresy-kobialki-k260-9788396881427.html

3 - Do których należą także akarycydy przeciwko warrozie.

4 - O tym badaniu pisałem w Przeglądzie prasy światowej w „Pasiecie” 3/2023: https://pasieka24.pl/index.php/pl-pl/pasieka-czasopismo-dla-pszczelarzy/246-pasieka-3-2023/3799-58-przeglad-prasy-swiatowej-jakub-jaronski

5 - Tak konkretnie od 2007 r., kiedy media obiegła informacja o zjawisku nazwanym masowym ginięciem pszczół (CDD) zanotowanym na pasiekach w USA.

Zamów prenumeratę czasopisma "Pasieka"