Wyspa Kangura najstarszym rezerwatem pszczoły miodnej
W ubiegłym roku odbył się w Australii Międzynarodowy Kongres Pszczelarski, Apimondia. Przy tej okazji warto poinformować pszczelarzy, że w Australii znajduje się najstarszy na świecie rezerwat pszczoły miodnej, utworzony ponad 120 lat temu na Wyspie Kangura. Wyspa ta położona jest w odległości 112 km na południowy wschód od Adelajdy, stolicy stanu Południowa Australia i w odległości 650 km od Melbourne, gdzie odbywał się kongres. Od kontynentu oddziela ją Cieśnina Odkrywców.
W najbliższym miejscu, poprzez przesmyk Kuchennych Schodów (Backstairs), wyspa jest oddalona od lądu stałego o 13 km. Nazwę Wyspa Kangura (Kangaroo Island) nadał brytyjski badacz-odkrywca Matthew Flinders, który wylądował tu 2 marca 1802 roku i zobaczył bardzo wiele kangurów. Wyspa Kangura jest trzecią co do wielkości wyspą Australii, po Tasmanii i wyspie Melville. Jej powierzchnia wynosi 4 405 km2, długość 150 km2, a szerokość waha się w granicach 0,9-57km.
Obecnie zamieszkuje wyspę 4260 mieszkańców, w tym 1 200 w największym mieście Kingscote. Pierwsi biali osadnicy przybyli na Wyspę Kangura w 1836 roku.
Na Wyspie Kangura, podobnie jak i w całej Australii, nie było rodzimych pszczół miodnych. Pierwsze pszczoły miodne sprowadzono do Australii w 1822 roku. Osiem uli z pszczołami przypłynęło do Sydney na żaglowcu Izabela. Były to pszczoły ciemne Apis mellifera mellifera. Nie było jeszcze wtedy Kanału Sueskiego, który został oddany do użytku dopiero w roku 1867. Pszczoły musiały więc odbyć z Europy do Australii długą, okrężną drogę dookoła Afryki.
Pszczoły włoskie A. m. ligustica sprowadzono do istniejącej wtedy brytyjskiej wolnej kolonii Południowa Australia w roku 1880. Wolna kolonia to taka, do której nie zsyłano skazańców z Anglii. Po zjednoczeniu różnych kolonii w latach 1855-1890 w federację (Commonwealth), Południowa Australia stała się stanem Australii.
Pszczoły włoskie sprowadzono tu już po otwarciu Kanału Sueskiego. Tak więc droga morska z Europy do Australii znacznie się skróciła. Pszczoły sprowadzono z północnych Włoch, z prowincji Liguria. Dlatego powszechnie nazywa się je liguryjskimi.
Niektóre źródła podają, że pierwsze 12 pni pszczół liguryjskich sprowadził na Wyspę Kangura bezpośrednio z Ligurii August Fiebig w roku 1881. Taka właśnie informacja znajduje się na tablicy, umieszczonej na pamiątkowym kamieniu w pobliżu miejscowości Penneshaw. Jednak istniejące dokumenty izby handlowej wskazują, że pierwsza rodzina pszczół liguryjskich przypłynęła na Wyspę Kangura na jachcie w Niedzielę Wielkanocną 13 kwietnia 1884 roku.
Na skutek sprzyjających warunków klimatyczno-pożytkowych, rodziny pszczele szybko się tu rozmnożyły. Na kontynencie australijskim szerzyły się choroby pszczół, z których największe spustoszenie powodował zgnilec amerykański. Aby zapobiec importowi chorób pszczół Wyspę Kangura ogłoszono już w następnym, 1885 roku rezerwatem pszczelim i zakazano importu pszczół i wszelkiego używanego sprzętu pszczelarskiego oraz miodu.
Zakaz ten obowiązuje do dziś. Obecnie kara za naruszenie tego przepisu wynosi 8 000 dolarów australijskich lub 2 lata więzienia. Tak więc rezerwat pszczeli na Wyspie Kangura istnieje już 123 lata.
Rodziny pszczele na wyspie rozwijały się dobrze, nie wykazywały żadnych objawów chorób, a zbiory miodu były wysokie. Dlatego w roku 1944 utworzono państwową stację hodowli matek pszczelich w parku narodowym Flinders Chase. Zasiedlono 300 uli pszczołami zebranymi z dziupli drzew, nor i jam.
Uliki weselne przewożono w różne miejsca wyspy, aby zapobiec krewniaczemu kojarzeniu matek i trutni. Stacja ta była znana i pod nazwą Bee Farm (Farma Pszczela). Produkowano tu na sprzedaż matki pszczele i miód. Niestety pożar buszu w 1958 roku zniszczył roślinność dookoła Chase, pozbawiając pszczoły źródeł pokarmu. Pszczoły sprzedano więc pszczelarzom wyspy. Pszczelarze cenią sobie łagodność, brak chorób i wysoką wydajność tych rodzin.
Na Wyspie Kangura przebywałem podczas rocznej podróży dookoła świata, która trwała od października 1973 do września 1974. W samej Australii spędziłem wtedy nieco ponad 3 miesiące od 11.12.1973 do 14.03.1974 roku. Otrzymałem tam stypendium z Naukowego Instytutu Rolniczego im. White’a w Adelajdzie.
Pracowałem w Departamencie Entomologii wraz
z profesorem K. Dull’em. Znajdujący się stosunkowo niedaleko, wtedy 89–letni rezerwat pszczoły miodnej na Wyspie Kangura był idealnym miejscem na zbadanie przeżywalności czerwiu w długo izolowanej populacji. Można tu było sprawdzić długotrwały wpływ tych samych alleli płci, (bez dopływu nowych) na przeżywalność czerwiu i kondycję pszczół.
Tak więc wraz z asystentem departamentu, R. Winn’em pojechaliśmy samochodem na Wyspę Kangura, przeprawiając się po drodze promem przez przesmyk Kuchennych Schodów. W owym czasie na wyspie znajdowało się 288 zarejestrowanych pni pszczelich, należących do 13 pszczelarzy.
Badanie przeżywalności czerwiu, spowodowanej różnym zestawem alleli płci (homozygoty lub heterozygoty), przeprowadziłem w 34 pniach, (tj. u 12% populacji) znajdujących się w 6 pasiekach rozmieszczonych w różnych okolicach wyspy.
W tym celu matkę zamykałem pod kołpakiem na jednym plastrze, a na innym wyszukiwałem pośrodku plastra miejsce ze świeżo złożonymi jajami. Dokładnie oznaczałem położenie komórek z 200-250 jajami. Po 3 dniach sprawdzałem ile larw przeżyło. Larwy mogły ginąć z różnych innych przyczyn, a nie tylko dlatego, że niektóre jaja były homozygotami, z których wylęgały się diploidalne trutnie, zjadane przez robotnice.
Aby stwierdzić wpływ innych czynników na przeżywalność młodych larw, unasieniłem sztucznie 16 matek, każdą nasieniem tylko od 1 trutnia. Dziewięć matek unasieniłem nasieniem wolno latających trutni z wyspy. W potomstwie tych matek mógł pojawić się czerw zarówno o wysokiej jak i niskiej przeżywalności.
Siedem matek unasieniłem w Adelajdzie nasieniem trutni kraińskich z kontynentu. Tu mógł pojawić się jedynie czerw o wysokiej przeżywalności. W sumie zbadałem około 10 000 jaj, a następnie sprawdziłem przeżywalność wylęgniętych larw.
[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów
Przedsiębiorstwo specjalizuje się w organizowaniu grupowych wycieczek. Po kongresie Apimondii w Melbourne organizowano wycieczki pokongresowe. Jedna 6-dniowa wycieczka poświęcona była zwiedzaniu pszczelarstwa w południowych stanach Australii. Dwudziestu dziewięciu uczestników tej wycieczki przybyło również na Wyspę Kangura, gdzie byli goszczeni przez Island Beehive.
prof. dr hab. Jerzy Woyke
Zakład Pszczelnictwa SGGW, Warszawa
jerzy_
http://jerzy_woyke.users.sggw.pl/woystrpol.html
<?php $pas='2008nr3str46'; $pasCov='images/stories/Pasieka/2008_3/Pasieka_2008nr03_[29].jpg'; include('./goto/art_footer.php'); ?>
