Wspieranie produkcji i zbytu miodu
Mechanizm Wspólnej Polityki Rolnej „Wsparcie produkcji i zbytu miodu” funkcjonuje w Unii Europejskiej od 1997 roku. W roku bieżącym po raz pierwszy przystąpiła do niego również Polska. Aby polscy pszczelarze mogli skorzystać z unijnego dofinansowania, Agencja Rynku Rolnego opracowała trzyletni Krajowy Program Wsparcia Pszczelarstwa, który w sierpniu uzyskał akceptację Komisji Europejskiej.
W oparciu o tę decyzję Agencja Rynku Rolnego opublikowała drugie, nowe zaproszenie (pierwsze ukazało się w marcu) do składania ofert projektów na działania zaproponowane w roku 2004/2005. Wprawdzie termin składania ofert projektów już minął, jednak na przykładzie tegoż zaproszenia chcielibyśmy przybliżyć naszym Czytelnikom zasady korzystania z tego typu pomocy unijnej. Warto bowiem już teraz zorientować się w zasadach przyznawania dofinansowania i poczynić niezbędne kroki. Jednym słowem przygotować się na rok przyszły.
Chyba najważniejszą zasadą mechanizmu „Wsparcie produkcji i zbytu miodu” jest to, że o zwrot środków finansowych starać się mogą – w zależności od działania – organizacje i stowarzyszenia pszczelarzy, spółdzielnie pszczelarskie, grupy producenckie pszczelarzy, przedsiębiorcy sektora pszczelarskiego, ośrodki badawczo-naukowe sektora pszczelarskiego i firmy szkoleniowe, nazywane dalej podmiotami uprawnionymi.
Tak więc pszczelarze nie mogą indywidualnie występować o refundację, choć ostatecznie to właśnie oni skorzystają na realizacji projektów składanych przez podmioty uprawnione.
W roku 2004/2005 przewidziano 8 działań w ramach 6 środków wsparcia. Środki wsparcia zostały określone przez Komisję Europejską i są to:
I Pomoc techniczna dla pszczelarzy i organizacji.
II Kontrola warrozy.
III Racjonalizacja przemieszczania rodzin pszczelich na pożytki.
IV Działania wspierające laboratoria przeprowadzające analizy właściwości fizyko-chemicznych miodu.
V Działania wspierające odbudowę pogłowia rodzin pszczelich.
VI Współpraca z wyspecjalizowanymi jednostkami w ramach programów badawczych w sektorze pszczelarskim i produktów pszczelich.
Podmioty ubiegające się w roku 2004/2005 o refundację środków finansowych w ramach mechanizmu mogły składać oferty na realizację następujących działań.
Szkolenia pszczelarzy (w ramach I, II i III środka wsparcia)
Uczestnikami kursów i szkoleń są pszczelarze podnoszący swoje kwalifikacje, a także osoby chcące rozpocząć działalność pszczelarską. Tematyka szkoleń to:
- morfologia pszczoły miodnej,
- hodowla pszczół,
- nowoczesna gospodarka pasieczna,
- diagnozowanie i zapobieganie chorobom pszczelim,
- obrót produktami pszczelimi,
- jakość miodu i jej kontrola,
- prowadzenie ewidencji uli i monitorowanie pracy w pasiece przy pomocy technik komputerowych,
- biologia varroa destructor z uwzględnieniem cyklu rozwojowego i wynikających z niego warunków profilaktyki i skutecznego leczenia pszczół,
- diagnozowanie nasilenia inwazji pasożyta w rodzinie pszczelej,
- zwalczanie pasożyta metodami biotechnicznymi oraz z zastosowaniem substancji warrobójczych,
- rośliny miododajne,
- praktyczne i ekonomiczne aspekty prowadzenia wędrownej gospodarki pasiecznej,
- prawne aspekty działalności pszczelarskiej.
Podmiotami uprawnionymi do składania ofert były organizacje i stowarzyszenia pszczelarzy oraz firmy szkoleniowe. Refundacji podlegają kursy i szkolenia zakończone świadectwem lub zaświadczeniem, szkolenia teoretyczne połączone z zajęciami praktycznymi oraz konferencje. Minimalny limit finansowy na realizację jednego projektu szkoleniowego wynosił 20000 zł.
Refundacja kosztów zwalczania warrozy (II środek wsparcia)
W ramach tego działania refundowane były koszty zakupu leków. Podmiotem uprawnionym mogła być organizacja lub stowarzyszenie pszczelarzy, spółdzielnia pszczelarska, której członkowie posiadają pasieki, grupa producencka, przedsiębiorca sektora pszczelarskiego posiadający pasieki. Podmiot uprawniony zobowiązany jest do ścisłej współpracy z powiatowym lekarzem weterynarii.
W ofercie projektu należało przedstawić propozycję dystrybucji leków oraz sposób zarządzania zwalczaniem warrozy. Warunkiem rozliczenia umowy jest natomiast załączenie do niej listy gospodarstw pasiecznych objętych leczeniem oraz kserokopii dokumentów poświadczających nabycie produktu leczniczego weterynaryjnego przez każde gospodarstwo pasieczne uczestniczące w realizacji projektu. Refundacji podlega zakup leków dla pasiek posiadających weterynaryjny numer identyfikacyjny lub tych, które złożyły wniosek o zarejestrowanie do powiatowego lekarza weterynarii.
Sporządzanie ekspertyz badawczych i analitycznych (II środek wsparcia)
Podmiotami uprawnionymi były organizacje i stowarzyszenia pszczelarskie. Zlecać one będą wykonanie ekspertyz na dany temat osobom i instytucjom uznanym powszechnie za ekspertów. Minimalny limit finansowy wynosi 1000 zł.
Zakup specjalistycznych przyczep (lawet) do przewozu uli (III środek wsparcia)
Działanie to miało na celu zapewnienie jak największej liczbie pszczelarzy dostępu do specjalistycznych przyczep do prowadzenia gospodarki wędrownej. Ma ono również zachęcić grupy drobnych pszczelarzy do wspólnego przewożenia uli na pożytki.
Podmiotami uprawnionymi mogły być organizacje i stowarzyszenia pszczelarskie, spółdzielnie pszczelarskie, grupy producenckie oraz przedsiębiorcy sektora pszczelarskiego posiadający pasieki wędrowne. Do oferty projektu załączyć należało 2 ważne oferty handlowe na zakup sprzętu wraz z jego ceną i warunkami technicznymi. Warunkiem rozliczenia umowy będzie zaś zarejestrowanie lawety w wydziale komunikacji oraz opłacenie ubezpieczenia na koszt podmiotu uprawnionego.
Refundacja kosztów wyposażenia laboratoriów (IV środek wsparcia)
Celem było doposażenie laboratoriów działających na rzecz pszczelarzy w nowoczesny sprzęt specjalistyczny, co przyczynić się ma do pełniejszej oceny jakości handlowej miodu, zwiększenia dostępu do analiz, obniżenia kosztów badania miodu ponoszonych przez pszczelarzy.
Podmiotami uprawnionymi były ośrodki naukowo-badawcze sektora pszczelarskiego nie będące jednostkami budżetowymi. Podobnie jak w działaniu poprzednim podmiot występujący o dofinansowanie musiał załączyć do projektu 2 ważne oferty handlowe (na każdy rodzaj proponowanego zakupu sprzętu lub urządzenia) wraz z ceną i specyfikacją techniczną.
Refundacja kosztów analiz jakości miodu (IV środek wsparcia)
Działanie to przewidywało zwrot kosztów poniesionych na wykonanie analiz jakości miodu. Do analiz tych zalicza się badania prowadzące do określenia jakości i odmiany miodu oraz zawartości zanieczyszczeń chemicznych.
Podmiotami uprawnionymi do złożenia ofert mogły być organizacje i stowarzyszenia pszczelarskie, grupy producenckie, spółdzielnie pszczelarskie oraz przedsiębiorcy sektora pszczelarskiego.
Warunkiem uczestnictwa w tym działaniu było wskazanie laboratorium posiadającego uprawnienia do wykonywania analiz, wyposażonego w odpowiedni sprzęt laboratoryjny. Podmiot uprawniony zobowiązany był również załączyć do projektu co najmniej 2 ważne oferty cenowe na wykonanie analiz. Przy rozliczeniu umowy zwrot kosztów refundacji możliwy jest w odniesieniu do wydatków poniesionych przez pasieki posiadające weterynaryjny numer identyfikacyjny lub te, które złożyły wniosek o zarejestrowanie do powiatowego lekarza weterynarii.
Refundacja zakupu matek, rodzin i pakietów pszczelich (V środek wsparcia)
Celem tego działania było podniesienie jakości pogłowia pszczół, rozbudowa istniejących pasiek oraz poprawa ich zdrowotności, a także poprawa jakości produktów pszczelich.
Podmiotami uprawnionymi do składania ofert projektów były organizacje i stowarzyszenia pszczelarskie, grupy producenckie, spółdzielnie pszczelarskie oraz przedsiębiorcy sektora pszczelarskiego będący w posiadaniu pasiek.
Podstawą rozliczenia umowy będą dokumenty potwierdzające dokonanie zakupu matek, rodzin i pakietów pszczelich o udokumentowanym pochodzeniu hodowlanym, tj. z pasiek hodowlanych prowadzących rejestry i księgi hodowlane. Zakup może być dokonany jedynie na potrzeby gospodarstw pasiecznych posiadających weterynaryjny numer identyfikacyjny lub pasiek, które złożyły wniosek do powiatowego lekarza weterynarii o nadanie takiego numeru.
Refundacja kosztów poniesionych na realizację projektów badawczych na rzecz sektora pszczelarskiegoi jego produktów (VI środek wsparcia)
Celem działania było opracowanie metod badawczych, które przyczynią się do poprawy zdrowotności rodzin pszczelich oraz podniesienia jakości produktów pszczelich, jak również do wzrostu dochodów gospodarstw pasiecznych. W ramach tego działania refundowane będą tylko badania stosowane, czyli te o praktycznym zastosowaniu.
Podmiotami uprawnionymi w tym zakresie były organizacje i stowarzyszenia pszczelarskie, które mogą zlecać wykonanie projektów badawczych przez ośrodki badawczo-naukowe sektora pszczelarskiego, wskazując temat i cel projektu oraz jego wykonawcę. Minimalny limit finansowy na realizację jednego projektu wynosi 100 000 zł.
Trudno przewidzieć czy działania te w takiej samej formie powtórzą się w roku następnym, jednak priorytety z pewnością pozostaną takie same. Warto więc zaznajomić się z zasadami występowania o środki w ramach powyższych działań, bowiem dzięki temu będzie wiadomo, czego spodziewać się można w przyszłości.
Przed złożeniem oferty projektu podmiot uprawniony zobowiązany jest do zarejestrowania się w Centralnym Rejestrze Przedsiębiorców Agencji Rynku Rolnego. Szczegółowe informacje dotyczące rejestracji można uzyskać w Oddziałach Terenowych ARR oraz na stronach internetowych Agencji. W tych miejscach otrzymać można również formularz rejestracyjny. Po wypełnieniu należy go złożyć w Oddziale Terenowym lub w Centrali ARR.
Do oferty projektu należy dołączyć aktualny (wydany nie wcześniej niż przed trzema miesiącami) wyciąg z Krajowego Rejestru Sądowego lub wypis z Ewidencji Działalności Gospodarczej względnie inne dokumenty określające sytuację formalno-prawną podmiotu.
Działania w ramach różnych środków wsparcia nie mogą być łączone w jednej ofercie projektu. Odrębne oferty projektów należy składać na oddzielnych formularzach.
W ARR dokonywana będzie weryfikacja, ocena i wybór przedłożonych projektów, po czym w ciągu 60 dni roboczych podpisywane będą umowy na ich realizację. W umowie określane są m.in. koszty podlegające refundacji i ich wysokość.
W roku 2004/2005 przebieg realizacji projektów zaplanowano następująco:
- Maksymalny termin realizacji projektu upływa 31 sierpnia 2005 roku. Jest to zarazem maksymalny termin składania do ARR wniosków o dopłatę.
- W ciągu 7 dni od zakończenia realizacji projektu, ale nie później niż do 31 sierpnia 2005 roku, podmiot uprawniony ubiegający się o refundację poniesionych kosztów składa do Agencji Rynku Rolnego wniosek o dopłatę wraz z kompletem wymaganych dokumentów.
- Przed dokonaniem wyliczenia dopłaty Agencja Rynku Rolnego zleca kontrolę realizacji projektów. Kontrola taka ma na celu sprawdzenie, czy przedłożone informacje i dokumenty są prawidłowe oraz czy zobowiązania zawarte w podpisanej umowie są realizowane.
- Po otrzymaniu informacji o wysokości przyznanej kwoty dopłaty podmiot uprawniony wystawia na tę kwotę rachunek wg wzoru Agencji i przesyła do Agencji Rynku Rolnego.
- Agencja Rynku Rolnego dokonuje realizacji wypłaty w terminie do 14 dni roboczych od daty wpłynięcia kompletnego i poprawnie wypełnionego rachunku na dopłatę, ale nie później niż do 15 października 2005 roku.
Dla wielu podmiotów chcących skorzystać z możliwości dofinansowania w ramach opisywanego mechanizmu procedury te mogą wydać się skomplikowane i trudne do wypełnienia. Nie bez znaczenia jest także fakt, iż wiele ze stowarzyszeń, spółdzielni czy związków nie ma swobodnego dostępu do informacji zawartych w internecie. Jednak to właśnie od ich wysiłków zależy, czy unijne pieniądze trafią do polskich pszczelarzy. Pomocy poszukać można wśród pracowników Agencji, ODR-ów, a może nawet młodszych członków rodziny, mających zwykle lepsze rozeznanie w sprawach internetu.
Czekajmy więc na kolejne, przyszłoroczne zaproszenie Agencji Rynku Rolnego do składania ofert projektów, a czas ten dobrze wykorzystajmy. Rozważmy, czy interesuje nas udział w mechanizmie. Może trzeba założyć stowarzyszenie lub zmobilizować swój związek do działania? Może trzeba porozumieć się z sąsiadami pszczelarzami i wspólnie kupić lawetę do przewozu uli? Możliwości jest wiele. Sięgnijmy po nie.
Magdalena Kłosowska
przydatne adresy i telefony:
Biuro Cukru Agencji Rynku Rolnego
00-400 Warszawa
ul. Nowy Świat 6/12
tel. 0-22 / 661-77-54, 661-71-98, 661-72-30
strona internetowa Agencji Rynku Rolnego: www.arr.gov.pl (należy wejść na str. „Działania na rynkach rolnych”, a następnie „Rynek miodu”)
