Działania niezbędne do prawidłowego rozwoju pszczelarstwa na Mazowszu
Pszczelarstwo polskie w związku z wejściem naszego kraju do Unii Europejskiej stanęło u progu nowych wyzwań. Dotyczy to również pszczelarzy z Mazowsza, którzy ze względu na warunki pożytkowe mogą czuć się szczególnie uprzywilejowani.
Funkcjonowanie w gospodarce rynkowej krajów europejskich wymusza na pszczelarzach poszukiwanie nowych kierunków intensyfikacji gospodarki pasiecznej. Pszczelarz z Mazowsza, aby prowadzić rentowne gospodarstwo pasieczne, musi nie tylko zintensyfikować produkcję, ale przede wszystkim zwiększyć liczbę pni.
W warunkach polskich, przy skutecznym stosowaniu marketingu produktów pasiecznych, można uzyskiwać zadowalający dochód z pasieki liczącej 80-120 pni. Nie wszyscy pszczelarze jednak decydują się na pracochłonny i uciążliwy marketing. Dotyczy to w szczególności pszczelarzy zawodowych, utrzymujących 200-300 pniowe i większe gospodarstwa pasieczne.
Czy istnieje zatem możliwość tak intensywnej produkcji pasiecznej w warunkach klimatyczno-pożytkowych Mazowsza, aby z pszczół uzyskiwać dochód umożliwiający utrzymanie siebie i rodziny? Dochód, który przewyższałby znacznie koszty poniesione na prowadzenie pasieki i zapewnił przyzwoity standard życia?
Wydaje się, iż można odpowiedzieć twierdząco na powyższe pytanie pod warunkiem, że uwzględni się konieczność wprowadzenia modyfikacji zmierzających do unowocześnienia gospodarki pasiecznej.
Fot. Rafał Krawczyk, Janusz Pudełko
- Konieczna jest zmiana struktury pasiek. Obecnie średnia pasieka w Polsce liczy 20 pni, a tylko prowadzenie 200-300 pniowej pasieki i produkowanie średnio z pnia co najmniej 40 kg miodu przeliczeniowego daje szansę na wypracowanie zysku brutto. Pasieki mniejsze 50 i 100 pniowe mogą być rentowne jedynie przy zminimalizowanych kosztach produkcji bądź dzięki produkcji atrakcyjnych cenowo odmian miodu, co pozwoli na uzyskiwanie wyższych cen.
- Należy wprowadzić intensywną gospodarkę wędrowną polegającą na dowożeniu rodzin w sezonie pasiecznym na co najmniej 6-8 pożytków oraz na pożytki oddalone nawet do 300-400 km. Z przewożeniem pasiek łączy się kwestia wykorzystania taniego i wielofunkcyjnego ula, umożliwiającego dalekie wędrówki oraz zwiększenie wydajności pracy. Obsługą 200-300 pniowej pasieki nie powinny zajmować się bowiem więcej niż 2-3 osoby.
-
{/f90filter} {f90filter REG HIDE} Produkcja pasieczna powinna być wielokierunkowa i koncentrować się nie tylko na miodzie, ale także na pozyskiwaniu pyłku, mleczka pszczelego i propolisu, a nawet oferowaniu matek pszczelich i pszczół w formie pakietów, odkładów czy rodzin pszczelich. Dużą szansą dla polskich pszczelarzy jest pozyskiwanie pyłku w pasiekach, które może być szczególnie efektywne dzięki pszczołom selekcjonowanym w tym kierunku. Taka produkcja pozwala na uzyskiwanie dużych wydajności nawet w lata niekorzystne pod względem produkcji miodu. Pozyskiwanie pyłku w pasiekach jest bowiem produkcją mniej zależną od warunków klimatycznych w porównaniu z produkcją miodu.
- Konieczne jest wytwarzanie większej ilości miodów odmianowych, a szczególnie odmian poszukiwanych na rynkach światowych, za które można uzyskiwać wyższe ceny, jak choćby miody spadziowe lub wrzosowe.
- Do pasiek należy wprowadzać matki pszczele cechujące się dużą wydajnością, niezwykłą łagodnością oraz dynamicznym tempem rozwoju i słabą skłonnością do rójek.
- Niezbędny jest skuteczny marketing produktów pszczelich. Kryzys w rolnictwie a także w pszczelarstwie wymusza na producentach konieczność bezpośredniej sprzedaży produktów wytwarzanych we własnym gospodarstwie. Jest to najczęściej jedyny sposób na zapewnienie rentownego gospodarowania, a tym samym godziwego dochodu i wynagrodzenia za ciężką pracę. Dzisiaj, w warunkach działania gospodarki rynkowej, nie wystarczy tylko produkować. Często większą sztuką staje się sprzedaż produktów.
- Ze strony pszczelarza niezbędne są duże umiejętności i specjalistyczna wiedza, aby produkować miód i inne produkty pszczele doskonałej jakości. Konsument, decydując się bowiem na kupno bezpośrednio u pszczelarza, chce nabyć produkt najwyższej jakości. Jest z reguły skłonny za to płacić więcej, licząc na spełnienie swoich oczekiwań. Takie możliwości kształcenia daje m.in. szeroka oferta Katedry Pszczelnictwa UWM w Olsztynie, skierowana zarówno do pszczelarzy praktyków, jak i początkujących adeptów sztuki pszczelarskiej. Szczególną ofertę, jako jedyni w kraju, kierujemy do studentów pragnących wykształcić się na specjalistów pszczelarstwa.
- Pszczelarze powinni zwracać coraz większą uwagę na prawidłowe leczenie pszczół, które powinno odbywać się pod kierunkiem lekarza weterynarii, specjalisty z zakresu chorób pszczół i tylko lekami zarejestrowanymi w kraju. Coraz większą uwagę należy zwrócić na użytkowanie pszczół selekcjonowanych na większą oporność na choroby, co umożliwi ograniczenie stosowania leków w środowisku rodziny pszczelej.
Powyższe uwagi, choć lapidarne, w równej mierze dotyczą problemów współczesnego pszczelarstwa na Mazowszu, jak i na terenie całego kraju. Czytelnika, który chciałby szerzej zapoznać się z poruszaną problematyką, zachęcam do skorzystania z bogatej literatury, która szeroko omawia kwestie dotyczące sposobów przezwyciężania kryzysu w pszczelarstwie polskim. Mam nadzieję, że okaże się przydatna dla pszczelarzy pragnących unowocześnić swoje gospodarstwa pasieczne.
{/f90filter}
prof. dr hab. Jerzy Wilde
Katedra Pszczelnictwa
UWM Olsztyn,
e-mail:
