Rośliny miododajne na balkony i tarasy, cz. 1.

Balkony, mniejsze i większe, dobrze urządzone – są przedłużeniem mieszkania i jego ozdobą; minidziałką ze świeżymi warzywami, owocami i ziołami; miejscem relaksu i kontaktu z naturą. Ukwiecone miododajnymi roślinami stanowią nasz wkład w ochronę przyrody.

Fot. stux, Pixabay

Tradycyjny krajobraz kulturowy cechował się rozmaitością i mozaikowym układem siedlisk, co pozwalało na swobodny rozwój organizmów o różnych wymaganiach. Między tymi siedliskami istniała dużo bardziej rozbudowana niż obecnie sieć połączeń – jej rozwojowi sprzyjało tradycyjne rolnictwo umiarkowanie oddziałujące na przyrodę i tworzące nowe jakości, na przykład łąki.

Tę funkcję pełniły też kwieciste przydomowe ogrody, a wiele gatunków zwierząt bytowało w pobliżu ludzkich siedzib.

Strukturę współczesnego krajobrazu dobrze opisuje model zaproponowany przez Formana i Gordona: w obrębie dominujących jednorodnych płatów występują wyspy połączone korytarzami ekologicznymi, będące często refugiami owadów zapylających. Postępująca urbanizacja zmniejsza powierzchnie odpowiednich siedlisk, aż do powstania izolowanych płatów.

Enklawy roślinności na obszarach zurbanizowanych są często zdominowane przez owady o dużej tolerancji i niewielkich wymaganiach, zanikają natomiast te, które wymagały specyficznej bazy pokarmowej.

Baza pokarmowa na terenach zurbanizowanych

Popularne obecnie działania mające na celu wspieranie zapylaczy są wartościowe, gdyż tworzą potencjalną bazę pokarmową. Niektóre działania mogą jednak utrudnić pszczołom wykorzystanie pokarmu lub sprawić, że będzie on niepełnowartościowy.

Na podstawie dotychczasowych doświadczeń oraz badań, możemy stworzyć listę dobrych praktyk tworzenia bazy pokarmowej dla pszczół w miastach. Poznajmy je, by móc skutecznie dbać o zapylacze, w tym pszczoły miodne, umożliwiając im dostęp do pełnowartościowego pokarmu.

Dobre praktyki:

1. ochrona istniejącej już roślinności;
2. odtwarzanie typowej dla danego obszaru roślinności związanej z tradycyjną działalnością człowieka;
3. w pierwszej kolejności stosowanie roślin obecnych w lokalnej florze, na przykład wzbogacanie istniejących płatów miejscowymi nasionami; utrzymywanie kwiecistych trawników poprzez rzadsze koszenie;
4. dobieranie roślin pokarmowych preferowanych przez owady występujące na danym terenie lub ponownie tam wprowadzane;
5. udział naukowców w projektach;
6. lokalizowanie bazy pokarmowej w sąsiedztwie miejsc, w których istnieją już kolonie pszczół;
7. tworzenie rabat w parkach, na skwerach itp., urządzanie miododajnych balkonów, ścian i innych założeń, wprowadzanie roślin miododajnych do ogródków działkowych i prywatnych ogrodów na przedmieściach;
8. lokowanie głównych baz pożytkowych w najbardziej bezpiecznych i czystych miejscach;
9. dbanie o lokalne ekotypy roślin i owadów – ważne szczególnie w miejscach, które przez długi czas były izolowane od otoczenia, a także na terenach chronionych;
10. budowanie bezpiecznych korytarzy ekologicznych przez tworzenie i zachowanie odpowiedniej powierzchni dogodnych siedlisk i odległości między nimi.

Przestrzeń na terenach zabudowanych – nowe możliwości

Miasta, miasteczka i wsie oferują nowe możliwości kształtowania roślinności miododajnej. Coraz bardziej popularne i dostępne są zielone dachy. Wykorzystuje się też wszelkie powierzchnie pionowe: ściany, mury, ogrodzenia, na których tworzy się wertykalne ogrody.

Miododajne rośliny balkonowe

Przedstawiona poniżej lista stanowi przekrój przez wybrane interesujące i efektowne gatunki, pozwalające na urządzenie całosezonowej bazy pokarmowej – kwitnącej oazy ozdabiającej nasze domy. Wiele z nich wydziela piękny zapach, a ich kwiaty można wykorzystywać w kuchni – jako dodatek do sałatek, ozdobę drinków i deserów.

Są chętnie oblatywane przez pszczoły miodne i mogą być wykorzystywane przez robotnice z pasiek miejskich. Będą też cennym zabezpieczeniem dla zapylaczy w miasteczkach i na wsiach.

Wczesną wiosną pojawiają się kwiaty przebiśniegów, cebulic, śnieżyc, krokusów, szafirków i śniedków. Zakwitają także tulipany, narcyzy, hiacynty wschodnie, hiacyntowce, kosaćce, puszkinie, śnieżniki i inne. Szczegółowe informacje na temat tych roślin znajdują się w numerze 2/2019 „Pasieki”.

Sasanka zwyczajna Pulsatilla vulgaris (jaskrowate Ranunculaceae) – urokliwa roślina wieloletnia pokryta jedwabistym puchem chroniącym ją przed typowymi dla wiosny skrajnymi temperaturami. Jej pyłek jest ważnym źródłem białka.

Dziko rosnąca sasanka zwyczajna ma kwiaty fioletowe lub – rzadziej – białe (P. vulgaris f. alba) i kwitnie od III do początku V.

W sprzedaży występują odmiany o różnych kolorach kwiatów: białych (‘Pulsar White’ III–VI, 'Pinwheel White’ III–VI), perłowych/bladoróżowych (‘Perlen Glocke’ III–IV), różowych (‘Pulsar Red Shades’ III–VI, ‘Pinwheel Dark Red Shades’ III–VI), liliowych (‘Pink Shades’ IV–V, ‘Rosen Glocke’ III–IV, ‘Violet Blue’ IV–V), fioletowo różowych (‘Blaue Glocke’ IV–V), fioletowych (‘Pulsar Violet Shades’ III–VI, ‘Pinwheel Blue Violet Shades’ III–VI), karminowoczerwonych (‘Rubra’ III–IV), bordowych (‘Rote Glocke’ IV–V), w różnych odcieniach różu, czerwieni i fioletu (‘Röde Klokke’ III–IV).

Gazania lśniąca Gazania rigens (astrowate Asteraceae) – w naszym klimacie jest rośliną jednoroczną. Wymaga przepuszczalnej gleby i stanowisk słonecznych – już przy niewielkim zacienieniu zwija płatki. Jej różnobarwne (pomarańczowe, brązowe, kremowe) kwiatostany przypominają kształtem słoneczka.

W balkonowych miniogródkach można wykorzystywać również inne miododajne rośliny ozdobne, takie jak nasturcje, pelargonie, begonie, cynie, dzwonki, smagliczki, rozchodniki, rojniki, aksamitki, nagietki, nachyłki, maki i słoneczniki, rośliny zielarskie i przyprawowe (macierzanki, tymianki, oregano, lawendy, mięty, szałwie, cząbry, melisy, majeranki, kocimiętki, rozmaryny, kocanki, lubczyki, ogóreczniki), warzywa (cebule, czosnki, szczypiorki), rośliny jagodowe (maliny, poziomki, truskawki), winorośle oraz wiele, wiele innych.

Balkonowe aranżacje

Nadchodzi wiosna, a z nią pora na aranżowanie ogrodów na balkonach i tarasach. W czasie przymrozków posadźmy rośliny odporne na kapryśną wczesnowiosenną pogodę. Połączmy fioletowe krokusy z różowymi odmianami sasanki, miniaturowe fiołki z hiacyntami, narcyzami i pierwiosnkami.

Gdy nadejdą cieplejsze dni, do różnobarwnych bratków dołączmy heliotrop. Jego fioletowe kwiaty będą się też doskonale komponowały z rudozłotymi koszyczkami gazanii. Aksamitne kwiaty fiołka wonnego lub kępy facelii dzwonkowatej wspaniale połączą się z wrzosowymi płatkami fiołka rogatego Endurio ‘Pink Shades’ lub miodowym Deltini ‘Honeybee’. Bawmy się bogactwem kolorów i kształtów.

Dr Maria Janicka
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Zamów prenumeratę czasopisma "Pasieka"