15. WOSK PSZCZELI W KOSMETYCE
15.1. Rodzaje preparatów kosmetycznych z woskiem
Wosk pszczeli stosowany miejscowo odznacza się szeregiem właściwości biologicznych, które korzystne są z punktu widzenia kosmetologii. Działa przeciwzapalnie, przeciwdrobnoustrojowo, przeciwutleniająco i przeciwświądowo. Wykazuje właściwości zmiękczające i regulujące nawilżenie skóry. Zwiększa jej elastyczność, zapobiega pękaniu, wygładza zmarszczki, a także chroni skórę przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi. Ponadto ułatwia wchłanianie składników odżywczych oraz przydaje skórze świeżości, aksamitności i gładkości. Ma właściwości emulgujące i nadaje gotowym preparatom oryginalny, woskowy aromat [1–11].
W preparatach kosmetycznych stosuje się zarówno wosk żółty, jak i biały. Wosk pszczeli używany jest do kosmetyków upiększających, pielęgnacyjnych i leczniczych, zwanych kosmeceutykami. Jego ilość w tych preparatach mieści się w granicach 5–33%. Poniżej podane zostały przykłady kosmetyków z woskiem, złożone wyłącznie ze składników naturalnych.
Wśród kosmetyków upiększających wyróżniają się epilatory, szminki i pomadki do ust. Epilatory są preparatami kosmetycznymi służącymi do mechanicznego usuwania zbędnego owłosienia. Tradycyjny epilator składa się z 25 g wosku pszczelego żółtego i 75 g kalafonii [12]. Przed użyciem preparat upłynnia się i na gorąco nakłada na skórę. Po ochłodzeniu usuwa się go wraz z owłosieniem.
[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów
Wśród kosmetyków pielęgnacyjnych wyróżnia się maseczki do twarzy oraz kremy: oczyszczające, odżywcze, zmiękczające, ochładzające, do skóry suchej i do skóry tłustej.
[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów
Najprostszym kremem odżywczym do twarzy jest produkt o składzie 40 g naturalnego miodu i 10 g wosku pszczelego żółtego [15]. Innym przykładem może być krem do suchej skóry rąk i twarzy. Krem zawiera wosk pszczeli biały (5 g), masło kakaowe (3 g), olej z pestek awokado (35 g) oraz 2 kropli olejku różanego. Krem stosuje się zarówno na dzień, jak i na noc [14].
Wosk pszczeli żółty nadaje się także do sporządzania kosmeceutyków. Jako przykład może służyć preparat opracowany przez Lewisa i in. [10]. W jego skład wchodzi wosk pszczeli, olej palmowy, olej rycynowy i oliwa z oliwek. Preparat przeznaczony jest do usuwania świądu pooparzeniowego. W badaniach klinicznych uczestniczyło 52 pacjentów w wieku 18–80 lat, których podzielono na 2 równe grupy. Preparaty woskowo-olejowy oraz parafinowy (kontrola) stosowano na rany oparzeniowe o powierzchni około 7% w stosunku do całej powierzchni ciała. Badania wykazały, że u 23 pacjentów (89%) z grupy leczonej preparatem woskowo-olejowym świąd ustąpił już w ciągu 24 godzin terapii. Natomiast w grupie kontrolnej objaw ten obserwowano tylko u 9 pacjentów (36%). Wyniki przedstawiono na Ilustracji 24. Świadczy to o dużej skuteczności omawianego kosmetyku woskowego.
Innym przykładem kosmeceutycznym jest maść przeznaczona do leczenia atopowego zapalenia skóry [16]. Preparat składa się z wosku pszczelego żółtego, miodu pszczelego i oliwy z oliwek (1 : 1 : 1). Badania kliniczne obejmowały 20 dzieci w wieku 5–16 lat podzielonych na 2 równe grupy. Jedną grupę leczono mazidłem woskowo-miodowo-olejowym, drugą (kontrolną) – wazeliną. Preparaty stosowano 3 razy dziennie przez 3 tygodnie. Efekty leczenia oceniano punktowo. Stwierdzono, że u pacjentów leczonych mazidłem woskowo-miodowo-olejowym objawy chorobowe zmniejszyły się o 61%, podczas gdy w grupie kontrolnej tylko o 17% (Ilustr. 25).
Literatura:
[1] - Szemietkow M.F., Szapiro D.K., Danusewicz I.K., Produkty pczełowodstwa i zdorowie czełowieka. Wyd. Uradżaj, Minsk 1987; 53–58.
[2] - Puleo S.L., Beeswax. Cosmet. Toilet. 1987, 102; 57-58.
[3] - Złotin A.Z., Wse o pczełach. Wyd. Nauk. Dumka, Kiew 1990; 86–89.
[4] - Kalinjuk T.G., Łopatinska O.I., Czolij L.F., Produkty bdżilnictwa u kosmetołogii. Mat. III Zizdu Apiterapewtiw Ukraini. Wyd. NFaU, Charkiw 2006; 309–315.
[5] - Ruzankina T.W., O kosmetołogii. Pczełowodstwo 2005, nr 1; 53–54.
[6] - Kryłow W.N., Agafonow A.W., Kriwcow N.I. i in., Teorija i sriedstwa apiterapii. Wyd. GNU, Moskwa 2007; 231–239.
[7] - Sinjakow A.F., Bolszoj miedowyj leczebnik. Wyd. Aweont, Moskwa 2008; 356–359.
[8] - Omarow S.M., Apiterapija. Produkty pczełowodstwa w mirie mediciny. Wyd. Feniks, Rostow-na-Donu 2009; 281–300.
[9] - Korż W.N., Produkty pczełowodstwa: mied i wosk. Wyd. Feniks, Rostow-na-Donu 2013; 303–307.
[10] - Lewis P.A., Wright K., Webster A. i in., A randomized controlled pilot study comparing aqueous cream with beeswax and herbal oil cream in the provision of relief from postburn pruritis. J. Burn. Care Res. 2012, 33(4), 195–200.
[11] - Magomiedowa Z.S., Omarow S.M., Korniejewa N.W., Apifitokosmetika na służbie zdorowija. Wyd. Dagest. Gosud. Med. Akad., Machaczkała 2016; 134–143.
[12] - Martini M.-C., Kosmetologia i farmakologia skóry. Wyd. Lek. PZWL, Warszawa 2007; 413–430.
[13] - Kasparaviciene G., Sarickas A., Kalveniene Z. i in., Evaluation of beeswax influence on physical properties of lipstick using instrumental and sensory methods. Evid.-Based Complement. Altern. Med. 2016; Article ID3816460; 1–8.
[14] - Kałużny E., Pszczela apteczka. Wyd. Apiherba, Leszno 1996; 112–118.
[15] - Jośko E., Pszczoły leczą. Wyd. Emilia, Kraków 1997; 103–105.
[16] - Al-Waili N.S., Topical application of natural honey, beeswax, and olive oil mixture for atopic dermatitis or psoriasis: partially controlled, single-blinded study. Ther. Med. 2003, 11, 226–234.
