6.WYMAGANIA JAKOŚCIOWE
Wymagania jakościowe dla wosku pszczelego reguluje w kraju norma PN-72/R-78890:1996 „Wosk pszczeli” [1–6]. Rozróżnia się dwie klasy wosku, a mianowicie I i II. Parametry organoleptyczne i fizykochemiczne dla obu klas wosku zebrano w Tabeli 7.
Warto zaznaczyć, że badania organoleptyczne wosku pszczelego wykonuje się na świeżo przełamanej bryle. Oględziny należy wykonać przy świetle padającym na miejsce przełamania pod kątem 45°, a także na drodze określania zapachu oraz ugniatania i rozciągania wałeczkowatej próbki tego surowca w palcach [3]. Obie klasy wosku pszczelego charakteryzują ponadto liczby: kwasowa – wyrażająca ilość wodorotlenku potasu w mg potrzebną do zobojętnienia wolnych kwasów tłuszczowych zawartych w 1 g wosku, liczba zmydlania – wyrażająca ilość KOH w mg potrzebna do hydrolizy estrów i zobojętnienia kwasów zawartych w 1 g wosku oraz liczba jodowa – informująca o zawartości związków nienasyconych w 100 g wosku [6]. O tym, dlaczego wymagania jakościowe dla wosku pszczelego zawarte w PN nie są wystarczające, zwłaszcza w kontekście zafałszowań tego produktu pisała wielokrotnie Ewa Waś w „Pasiece” m.in. w numerze 2/2023 w artykule pt. „Czy istnieją proste metody wykrywania zafałszowań wosku pszczelego” [przyp. red.].
|
Kryteria jakościowe |
Klasy wosku |
|
I |
II |
|
|
Parametry organoleptyczne |
||
Barwa |
jednolita, od białej lub jasnożółtej do ciemnożółtej lub zielonkawobrązowej |
jednolita lub niejednolita od zielonkawej lub brązowej do ciemnobrunatnej i szarej z odcieniem oliwkowym bez białych smug |
Zapach |
swoisty zbliżony do zapachu miodu i kitu pszczelego |
|
Konsystencja |
twarda, wosk powinien wykazywać: plastyczność, brak poślizgu, nierozciągliwość, przy żuciu kruchość i brak klejenia się do zębów |
|
Struktura |
jednorodna, na powierzchni przełamania ziarnista |
jednorodna lub niejednorodna, na powierzchni przełamania ziarnista |
Woda w postaci koloidalnej |
obecność niedopuszczalna |
ślady |
|
Parametry fizykochemiczne |
||
Temperatura topnienia (°C) |
62–64 |
62–65 |
Ciężar właściwy (g/ml) |
0,950-0,965 |
|
Liczba kwasowa |
17–21 |
16–22 |
Liczba zmydlania |
87–101 |
84–103,5 |
Liczba jodowa |
7–11 |
6–11 |
Zawartość węglowodorów (%) |
<16,5 |
|
Zanieczyszczenia mineralne (%) |
ślady |
<2 |
Literatura:
[1] - Polska Norma PN-72/R-78890:1996 – „Wosk pszczeli”
[2] - Wojtacki M., Produkty pszczele i przetwory miodowe. PRWiL, Warszawa 1988; 150–151.
[3] - Salamon W., Salamon S., Polskie normy w zakresie surowca woskowego, wosku i węzy. VIII Krajowa Naukowo-Techniczna Konferencja Pszczelarska, Częstochowa 2002; 121–125.
[4] - Rybak-Chmielewska H., Szczęsna T., Chmielewski W., Wosk pszczeli – aktualne wiadomości. „Pszczelarstwo” 1997, Nr 12, 6–7.
[5] - Prabucki J. (red.), Pszczelnictwo. Wyd. Albatros, Szczecin 1998; 573–576.
[6] - Bąk B., Wilde J., Biologia wypacania, właściwości fizykochemiczne oraz szkodniki wosku pszczołowatych. VIII Krajowa Naukowo-Techniczna Konferencja Pszczelarska, Częstochowa 2002; 17–27.
