Rola i stan dzikiej entomofauny zapylającej a chemiczna ochrona roślin
Zapylanie kwiatów roślin uprawnych jest jednym z najważniejszych, a jednocześnie najtańszym czynnikiem plonotwórczym. Proces ten przebiega często bez naszej ingerencji, a czasem i wiedzy. Szacowane na setki miliardów dolarów w skali świata korzyści, jakie daje zapylanie kwiatów, wielokrotnie przewyższają wpływy ze sprzedaży miodu i pozostałych produktów pszczelich
razem wziętych.
f o t . © R o m a n D u d z i k Ogromną rolę w zapylaniu upraw, oprócz pszczoły miodnej, odgrywają również pszczoły dzikie, których na świecie żyje około 25 000, w Polsce ponad 450 gatunków. Większość z nich, bo blisko 80%, to samotnice. Znaczy to, że samica sama buduje gniazdo, gromadzi zapasy pyłku i na zgromadzonym pokarmie w oddzielnych komórkach składa pojedyncze jaja, po czym ginie zanim 5pojawi się jej potomstwo.
Nadrodzina pszczół (Apoidea) została podzielona przez systematyków na 10 rodzin, z których 7 występuje w Polsce:
Lepiarkowate (Colletidae) to najbardziej prymitywne pszczoły nie posiadające aparatu do przenoszenia pyłku, dlatego transportują go w wolu. Gnieżdżą się w ziemi lub pustych łodygach roślin. W Polsce stwierdzono występowanie 35 gatunków przedstawicieli tej rodziny.
Smuklikowate (Halictidae) to jedna z największych rodzin pszczół, z której w naszym kraju występują 102 gatunki. Samice zakładają gniazda w ziemi, tworząc często kolonie dużych rozmiarów, a pyłek zbierają na włoski porastające ich nogi. Pszczoły te chętnie oblatują rośliny z rodziny baldaszkowatych (Apiaceae).
Pszczolinkowate (Andrenidae) to ogromna rodzina, która ma swych przedstawicieli na wszystkich kontynentach oprócz Australii. Są to najczęściej pszczoły zakładające gniazda pojedynczo, chociaż nieliczne gatunki gnieżdżą się w koloniach. Samice transportująpyłek przy pomocy specjalnych włosków na goleniach.
Spójnicowate (Melittidae) to niezbyt liczna rodzina reprezentowana w naszym kraju przez 10 gatunków średnich i dużych pszczół gnieżdżących się w ziemi. Można je obserwować latem, kiedy tworzą kolonie czasem pokaźnych rozmiarów. Samice zbierają pyłek na włoski porastające golenie tylnych nóg.
Miesiarkowate (Megachilidae) reprezentowane są w Polsce przez 89 przedstawicieli tej rodziny. Należą do nich między innymi hodowana i wykorzystywana na coraz większą skalę murarka ogrodowa (Osmia rufa), znakomity zapylacz sadów oraz miesiarka lucernówka (Megachile rotundata), ceniony na całym świecie zapylacz lucerny. Pszczoły te gnieżdżą się w spróchniałym drewnie, pustych łodygach roślin, ziemi, różnego rodzaju szczelinach murów czy skał, a nawet w pustych muszlach ślimaków. Komórki w gniazdach samice budują z pociętych żuwaczkami kawałków liści, płatków kwiatów, przeżutej masy roślinnej lub murują z wilgotnej gliny czy mułu. Pyłek natomiast transportują na szczoteczce gęstych włosków porastających brzuszną stronę ich odwłoka.
Porobnicowate (Anthophoridae) to jedna z najliczniejszych rodzin pszczół na świecie. W Polsce reprezentowana jest przez 84 gatunki. Gnieżdżą się w ziemi, spróchniałym drewnie, suchych łodygach roślin lub polepach starych domów albo glinianych spoinach murów. Samice zbierają pyłek na szczoteczkę włosków na goleniach tylnych nóg.
[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów
dr Dariusz Teper
Zakład Zapylania Roślin
Oddział Pszczelnictwa ISK
w Puławach
<?php $pas='2007nr4str33'; $pasCov='images/stories/Pasieka/2007_4/Pasieka_2007nr04_[24].jpg'; include('./goto/art_footer.php'); ?>
