Czy możliwa jest hodowla pszczół w pasiekach stosujących tylko 60% kwas mrówkowy?

Do 1998 roku warrozę zwalczano prawie wyłącznie akarycydami rozpuszczanymi w tłuszczach.Kwas mrówkowy jako warroacyd dopuszczony jest od początku pojawienia się roztocza Varroa destructor (dawniej jacobsoni) w formie płyt Illertiser.

Schemat dozownika z Nassenheide
1- pojemnik na kwas, 2- komora parowania,
3- pokrywa, 4- knot

W płycie wielkości A4 znajduje się 23,7 g 60% kwasu mrówkowego. Rodzina w jednym korpusie powinna otrzymać 4 zabiegi w czterodniowych odstępach. Szokowe działanie zabiegu spowodowane jest dużą ilością, w ciągu godziny około 4 g, parującego kwasu. Prowadziło to do dużych strat świeżo wygryzionych lub znajdujących się na tym etapie młodych pszczół (ginie około 10%) oraz najstarszych matek. Poza tym kwas w tej metodzie uśmiercał roztocza w ilości 5-95%.

Tak duża rozpiętość działania oraz wymienione straty wśród pszczół i matek spowodowały u pszczelarzy niechęć do jego stosowania.

Po pojawieniu się rezystencji coraz częściej zaczęto stosować kwas mrówkowy. Dodatkowym ułatwieniem w stosowaniu tego kwasu było oficjalne dopuszczenie do zwalczania warrozy w formie tzw. dozownika z Nassenheide.

Zalety kwasu mrówkowego:

• nie powoduje rezystencji

• nie zanieczyszcza produktów pszczelich

• uśmierca roztocza w zasklepionym czerwiu

Wady kwasu mrówkowego:

• mniej wygodny w użyciu

• mniej skuteczny

• nieskuteczny późną jesienią

Schemat dozownika-wykraplacza
1. zbiornik kwasu
2. pokrywa komory wypływowej
3. podstawki dozownika
4. knot wyprowadzający kwas
5. knot parujący
6. mniejsza plama parującego kwasu
(wyższa temperatura otoczenia)
7. większa plama parującego kwasu
(niższa temperatura otoczenia)
8. folia pod knotem parującym

Według omówionego planu hodowane są pszczoły w naszej pasiece uniwersyteckiej. Ma ona zawsze bardzo małe straty zimowe i bardzo dobre wyniki produkcyjne. Metody te lub im podobne stosowane są również przez wielu pszczelarzy niemieckich. Stosowanie kwasu mrówkowego związane jest tylko z większym nakładem pracy pszczelarza.

Na dozownik w ramce musi on przygotować puste miejsce w ulu. Patrząc zaś na skuteczność 60% kwasu w dozowniku z Nassenheide (wynoszącą ponad 90%), należy stwierdzić, że nie jest ona gorsza od skuteczności najlepiej działających akarycydów.

Kwas mrówkowy w rodzinach ulega całkowitemu rozłożeniu, zapobiegając powstaniu rezystencji roztoczy na tę substancję.

Najważniejszymi zaletami tego kwasu jest uśmiercanie roztoczy pod zasklepem (jedyna substancja warrozobójcza) oraz fakt, że jego prawidłowe stosowanie prowadzi do powstania i produkowania czystych produktów pszczelich.

Dozownik - parownik

Termin zabiegu: po ostatnim miodobraniu, a nawet we wrześniu (w zależności od temperatury)

Umieszczenie: za czerwiem i za jednym plastrem okrywającym

Ilość kwasu: rodziny w jednym korpusie - 100 ml w dwóch korpusach - 180 ml

Optymalne parowanie: około - 10 ml / korpus / dobę

Skuteczność zabiegu: 92 -98 %

Dozownik - wykraplacz

Termin zabiegu: październik / listopad

Umieszczenie: za czerwiem i za jednym plastrem okrywającym, a nawet dalej od gniazda

Ilość kwasu: rodziny w jednym korpusie - 100 ml, w dwóch korpusach - 180 ml

Optymalne parowanie: ok. 10 – 15 ml / korpus / dobę

Skuteczność zabiegu: 92 -98 %

Dr Benedikt Polaczek
Freie Universität Berlin

Zamów prenumeratę czasopisma "Pasieka"