Obnóża pyłkowe pleśnieją. Co zrobić?

Obnóża pyłkowe są bogatym źródłem wielu witamin, pierwiastków i związków chemicznych o prozdrowotnym działaniu. Ich pozyskiwanie i przygotowanie do przechowania i sprzedaży wymaga nie tylko wdrożenia pewnej technologii, ale i dyscypliny oraz rytmu pracy.

Fot. M. Roth, Pixabay

Obnóża pyłkowe mogą być odbierane za pomocą wylotkowych, dennicowych/segmentowych i powałkowych poławiaczy. Ich konstrukcja i sposób użycia różnią się, choć niektóre zasady pracy czy budowy są wspólne. Elementem, który bezpośrednio odpowiada za odbieranie zbieraczkom pyłkowych grudek, jest płytka poławiająca, zwana też niekiedy płytką strącającą. To zazwyczaj prostokątny plastikowy element z okrągłymi otworami o średnicy przypominającej wymiarem komórkę w plastrze gniazdowym lub nieco mniejszą.

Przeważnie jest to 4,8-5,1 mm. To otwór, przez który zbieraczki mogą przejść, lecz najczęściej w trakcie przeciskania gubią zebrane obnóża pyłkowe. Te trafiają do pojemnika/szuflady niedostępnej dla owadów, którą cyklicznie opróżnia pasiecznik.

Poławiacze wylotkowe są uniwersalne i można je przyczepić niemal do każdego typu ula. Znajdują się na zewnątrz niego. Płytka strącająca jest w nich zamontowana pionowo, co wyróżnia je na tle pozostałych konstrukcji. Ma to także znaczenie dla owadów. Pszczoły są w stanie nauczyć się przechodzenia przez nią z charakterystycznie podwiniętym jednym obnóżem, przez co jedną z dwóch grudek pyłkowych są w stanie „przemycić” do ula. Z jednej strony ogranicza to efektywność poławiania. Z drugiej jednak niweluje ryzyko wystąpienia głodu pyłkowego w rodzinie w przypadku intensywnego odłowu obnóży pszczelich.

Pozostawiając szuflady w takich warunkach na dobę lub dwie znacznie skraca się czas, jaki obnóża pyłkowe muszą spędzić w suszarce. Wstępnego odprowadzenia wilgoci dokonać można także na zewnątrz w słoneczny dzień po zabezpieczeniu zawartości szuflad siatką o drobnych oczkach. Obie te metody mogą skrócić czas suszenia obnóży w suszarce do 16-18 godzin w sprzyjających warunkach. Wymagają jednak stałej kontroli i kilkukrotnego przemieszania pyłku, choćby czystą i suchą dłonią, by upewnić się, że schnie on możliwie równomiernie.

Fot. su mx, Pixabay

Drugim etapem, niekiedy ostatnim, jest czyszczenie pozyskanego produktu. Wykorzystuje się w tym celu specjalistyczne wialnie do pyłku. To urządzenia składające się z kosza zasypowego, zsypu i wentylatora w podstawowej konfiguracji. Niektóre modele dodatkowo wyposażone są także w wibrator ułatwiający zsuwanie się grudek oraz regulację szybkości zsypu i prędkości obrotów wentylatora. Urządzenie oczyszcza produkt poprzez odwiewanie wszystkich lżejszych niż obnóża pszczele frakcji. Grudki pyłkowe trafiają zaś do pojemnika pod urządzeniem.

Fot. Michał Piątek

W warunkach amatorskich pasiek czy pozyskiwaniu tego produktu na dużo mniejszą skalę suszenie przeprowadzić można domowymi sposobami, np. na stolnicy czy gazecie na nasłonecznionym parapecie lub w suszarce do grzybów po pewnych jej adaptacjach. Warto przy tym jednak pamiętać, że dużo bardziej niekorzystne od wspomnianego zamrażania obnóży pyłkowych ze względu na zachowanie ich właściwości jest ich przegrzanie. O ile to możliwe, temperatura suszenia nie powinna przekraczać 40°C. Czyszczenie można wykonać ręcznie, choćby przy pomocy pęsety. ■

Więcej na temat pozyskiwania pyłku przeczytasz w „Pasiece” nr 6/2019 w artykule: „Produkcja obnóży pyłkowych na dużą skalę”.

Wszystko o pyłku i jego pozyskiwaniu

Zamów prenumeratę czasopisma "Pasieka"