By ul pasował jak ulał, cz. 3, czyli jakie matki użytkować?

Nawet najładniejszy i najdoskonalszy pod względem technicznym ul nie zdoła wyprodukować nam miodu, wosku czy pyłku kwiatowego. Tym zajmują się nasze podopieczne, ale nie w każdym ulu każda rasa, gatunek czy linia pszczół czuje się dobrze. Są bowiem rasy, które chętniej niż pozostałe zagospodarowują nadstawki, a inne wprost przeciwnie – lepiej rozwijają się w konstrukcjach o poziomej rozbudowie gniazd.

fot.© Dariusz Karwan

Dodajmy do tego jeszcze nasze „pastwisko”, a otrzymamy wówczas odpowiedź na pytanie – jakie pszczoły powinniśmy hodować w naszych pasiekach, abyśmy osiągali dobre i bardzo dobre wyniki ekonomiczne.

W naszej szerokości geograficznej występuje w zasadzie cztery rasy pszczół: kraińska, kaukaska, środkowoeuropejska i włoska oraz pszczoła „buckfast”.

Pszczoła kraińska

(Apis mellifera carnica)

To najbardziej rozpowszechniony podgatunek pszczoły miodnej w Europie. Wywodzi się z terenów Austrii oraz dawnej Jugosławii i na teren naszego kraju został wprowadzony z taką intensywnością, że prawie całkowicie wyparł rodzime gatunki pszczół.

Pszczoły posiadają barwę ciemnoszarą wpadającą w odcień szarosrebrzysty z dużą ilością króciutkich włosków na całym ciele. Języczek ma średniej długości ok. 6,4 – 6,8 mm, a pszczoły są łagodne i pracowite. Miód sklepią na sucho i nie wykazują nadmiernego kitowania gniazd. Do ich przedstawicieli należy wiele linii, ale najbardziej rozpowszechnione i cenione przez pszczelarzy to:

• linia T „Troiseck” – to pszczoła wyjątkowo pracowita, tworząca silne i bardzo silne rodziny. Przeznaczona raczej na pożytki średniowczesne i późne, zwłaszcza spadziowe. Wiosną matki czerwią średnio intensywnie, ale pod koniec czerwca zaczynają składać jajeczka w ilości ok. 2500–3000 na dobę.

• linia Alpejka – pszczoła wyspecjalizowana w zasadzie na pożytki średniowczesne i późne, ale przy właściwym pobudzeniu wiosennym potrafi przynieść nektaru z rzepaku ponad 9 kg w ciągu jednego dnia (osobiste dane z roku 2008). Tak wielki wziątek wymaga dużej przestrzeni w ulu, a do tego trzeba pamiętać, że linia ta tworzy silne i bardzo silne rodziny.

• linia Kortówka, to pszczoła wyselekcjonowana przede wszystkim na pożytki bardzo wczesne – mniszek lekarski, sady. Dobrze również sprawdza się na spadzi, zwłaszcza spadzi liściastej.

Matki czerwią średnio intesywnie wiosną, mimo to tworzą duże, silne rodziny. Linia ta ma wybitną ...

• linia Nieska – powstała ze skrzyżowania linii Niemka i Sklaner, przy czym więcej cech posiada z Niemki. Pszczoła bardzo łagodna, dobrze trzymająca się plastrów i dobrze wykorzystująca pożytki wczesne.

Robotnice od wczesnej wiosny ograniczają matkę w czerwieniu, jednak tworzy rodziny silne wytwarzające dużą ilość ...

• linia Vigor, to linia która charakteryzuje się bardzo dużą odpornością na grzybicę otorbielakową (Ascospaeriosis) oraz podwyższonym progiem tolerancji w stosunku do warrozy (Varroatosis). Bardzo dobrze zimuje, nawet podczas przedłużających się zim.

Pszczoły wiosną szybko dochodzą do siły i wykorzystują dobrze już pożytki majowe. Tworzą duże i silne rodziny, dobrze trzymają się ...

• linia Gema – pszczoła bardzo łagodna, choć dość ruchliwa po wyciągnięciu ramki z ula. Linia ta powstała z krzyżówek pszczół z Austrii i Jugosławii. Świetnie zimuje, tworząc dość silne rodziny, dlatego trzeba zwiększyć nieco dawkę syropu na zimę.

Rozwój wiosenny jest intensywny, pod warunkiem ...

• linia CT 46 – polecana w szczególności dla początkujących pszczelarzy. Wiosenny rozwój jest średnio intensywny, ale pszczoły są długowieczne, dlatego wiosną raczej nie wymaga ścieśniania gniazd. Pożytki bardzo wczesne wykorzystuje jako rozwojowe, co powoduje, że nie stosuje się pobudzenia wiosennego.

• linia Prima – pszczoła bardzo łagodna, przeglądy nie wymagają praktycznie użycia dymu. Dobrze trzyma się plastra i tworzy bardzo silne rodziny przez cały sezon. Przeznaczona na wszystkie występujące w naszym kraju pożytki. Bardzo dobrze sprawdza się w pasiekach stacjonarnych, jak i też wędrownych.

• linia Alsin – to pszczoła bardzo pracowita utrzymująca bardzo silne rodziny przez cały sezon. Przeznaczona na tereny o średniej i dużej wydajności nektarowej. Świetnie sprawdza się w pasiekach wędrownych.

• linia Sklenar 47/H/47, jest to pszczoła bardzo łagodna, chociaż „ciekawska”. Podczas przeglądów zawsze parę pszczół lata wokół pszczelarza – jakby chciały podglądnąć: „co ten człowiek robi w naszym domu?”.

Niektórzy pszczelarze określają tę linię jako uniwersalną, ponieważ bardzo dobrze wykorzystuje wszystkie ...

W kolejnej części artykułu zostaną opisanie linie pszczoły kaukaskiej, środkowoeuropejskiej, włoskiej oraz pszczoła Buckfast.

Dariusz Karwan
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Zamów prenumeratę czasopisma "Pasieka"