Pszczoły na gnoju

Cukier krzepi, a sól to biała śmierć. Można zażartować, że to hasło pszczoły powtarzają sobie jak mantrę. A może tylko tak nam się wydaje? Sól w dużych ilościach rzeczywiście nie jest korzystna dla zdrowia pszczół (a dla kogo jest?), ale to nie znaczy, że owady całkiem od niej stronią.

Fot. xiSerge z Pixabay

Pszczoły poszukują elektrolitów i ich soli w środowisku, ponieważ są one potrzebne do chociażby utrzymania prawidłowej równowagi sodowo-potasowej w komórkach. Pamiętacie jeszcze z lekcji biologii wiadomości o pompach sodowo-potasowych¹? A to tylko jeden przykład, w którym elektrolity są potrzebne. By zapewnić swoim ciałom odpowiednią ilość tych pierwiastków, robotnice (ku rozpaczy pszczelarza) obsiadają kałuże czy zbiorniki z gnojówką. To dla nich pyszny koktajl mineralny, niezbędny, by ich organizmy dobrze funkcjonowały.

Dlaczego tak się stało? Tak naprawdę sodu nie ma dużo w przyrodzie ożywionej, chociaż zwierzęta bardzo go potrzebują. To dlatego koniom i innym zwierzętom gospodarskim podaje się lizawki z solą, zwłaszcza gdy ciężko pracują, a jest gorąco. Podobnie jest w przypadku pszczół – owady potrzebują sodu i innych elektrolitów tak bardzo, że receptory wyczuwające ich smak mają… na stopach. W dodatku są one niezwykle czułe, czulsze nawet niż receptory smaku słodkiego! Ponieważ owady są zdesperowane i szukają pierwiastków gdzie się da, to bywają problemem dla osób dezynfekujących przydomowe baseny za pomocą soli. Często zdarza się to w USA.

Jednak, jak dobrze wiemy z artykułu Anny Gajdy zamieszczonym na stronie 104, duże dawki soli kuchennej (czyli NaCl – pamiętaj, że to związek sodu z chlorem!) są niekorzystne dla ciał pszczół.

Trochę dokładniejsze badania przeprowadzono na motylach. Wykazały one, że sód może mieć na ich ciała zarówno korzystny wpływ, jak i niekorzystny, a wszystko oczywiście zależy od dawki. Nektar, w którym było trochę więcej Na, spowodował u samców motyli wzrost tkanki mięśniowej, a u samic – mózgu. Ponadto samce, które szukają elektrolitów w błocie, trochę lepiej… latają. Zważywszy na to, że sód jest potrzebny do prawidłowej pracy mięśni, nie powinniśmy być zaskoczeni. Natomiast samice spożywające odpowiednią ilość elektrolitów łatwiej dostrzegają i rozróżniają rośliny, na których mogą złożyć jajeczka.

Oprac. Martyna Walerowicz

Źródło:

Carrie J. Finkelstein, Cara Donna Paul J., Gruver Andrea, Welti Ellen A. R., Kaspari Michael and Sanders Nathan J. 2022 Sodium-enriched floral nectar increases pollinator visitation rate and diversity. Biol. Lett. 18 20220016.

Emilie C. Snell-Rood, Anne Espeset, Christopher J. Boser, William A. White, Rhea Smykalski, 2014, Anthropogenic changes in sodium affect neural and muscle development in butterflies. Proceedings of the National Academy of Sciences.

1 - Enzym białkowy, uruchamiającym aktywny transport kationów potasu do wewnątrz komórki, a kationów sodu na zewnątrz. Pompa sodowo-potasowa jest niezbędna do zachowania równowagi między środowiskiem wewnątrzkomórkowym oraz zewnątrzkomórkowym.

Zamów prenumeratę czasopisma "Pasieka"