MIT: Pszczoły można wyleczyć z warrozy jedną tabletką Apiwarolu

Taka sytuacja byłaby idealna, ale niestety jest możliwa tylko w ściśle określonych warunkach. Amitraz nie przenika przez zasklepy na czerwiu, co oznacza, że nie zabija roztoczy zamkniętych w komórkach. Stąd producent zaleca (na podstawie przeprowadzonych badań) stosowanie czterokrotnego odymiania rodzin w odstępach 4–6-dniowych. Taki schemat pozwala „trafić” roztocza wychodzące z wygryzającym się czerwiem w kilku rzutach.

fot. xb100

Przypomnę, że pszczół nie jesteśmy w stanie całkowicie wyleczyć z warrozy, choćby przez zjawisko reinwazji z innych pasiek. Zbadano, że dziennie do rodziny potrafi dotrzeć nawet do 300 roztoczy z „terenu”. Naszym celem jest nieustanne ograniczanie ich liczby w rodzinie do poziomu, który nie jest w stanie jej zagrozić. Jedną tabletką osiągniemy ten efekt na zdecydowanie zbyt krótko, aby utrzymać rodzinę w zdrowiu, a mowa tu też o zakażeniach wirusowych, które przeradzają się w choroby, kiedy roztoczy jest w rodzinie dużo przez długi czas.

Tabletka Apiwarolu umocowana na ruszcie z drutu. fot. Anna Gajda

Jedna tabletka może być rozwiązaniem, ale tylko w okresie całkowicie bezczerwiowym, a w obecnych warunkach klimatycznych osiągamy taki stan tylko jeśli zaizolujemy matki na zimę, co jest dość ryzykowne, a zatem polecane wyłącznie pszczelarzom z bardzo dużym doświadczeniem.

VARROMED zawiera kwasy organiczne jako substancje czynne i składa się z mieszaniny w większości kwasu szczawiowego dwuwodnego w syropie cukrowym. Środek ten podaje się poprzez polewanie pszczół w uliczkach korpusu gniazdowego. Całkowita dawka uzależniona jest od siły rodziny.

Preparat podaje się po ustaniu lotów pszczół. Oczywiście preparatu nie należy stosować w okresie produkcji miodu towarowego.

OXYBEE natomiast ma postać zawiesiny, którą sporządzamy, dodając sacharozę z saszetki do butelki z roztworem kwasu szczawiowego dwuwodnego.

Podobnie jak w przypadku VARROMED polewamy pszczoły 5–6 ml preparatu na uliczkę. Ostateczna objętość podanego preparatu nie powinna przekraczać 54 ml na rodzinę. Należy zaopatrzyć się w dużą strzykawkę lub inne akcesoria z podziałką w celu podania odpowiedniej dawki.

fot. xiSerge, Pixabay

ApiLife Var

Ma on formę płytek, które umieszcza się na górnych powierzchniach ramek gniazdowych. Każda płytka zawiera substancje naturalne: tymol, olejek eukaliptusowy, kamforę i mentol. Każde opakowanie zawiera dwie takie płytki. Na ramkach gniazdowych umieszczamy jedną płytkę podzieloną na 2 mniejsze części w przeciwległych rogach ula.

Czynność powtarzamy 3- lub 4-krotnie w odstępach 7–10-dniowych. Płytek nie należy umieszczać w bezpośrednim sąsiedztwie ramek z czerwiem. Leczenie wszystkich rodzin powinno być zsynchronizowane. Nie powinno się stosować preparatu, jeśli temperatura zewnętrzna przekracza 30°C oraz w okresie produkcji miodu konsumpcyjnego.

APIGUARD

Lek ma postać żelu z tymolem o powolnym uwalnianiu. Jedną tackę umieszczamy na górze ramek (żelem do góry) aż do wyparowania (konieczna kontrola), a następnie kolejną. Nad tackami powinna być wolna przestrzeń wysokości przynajmniej 0,5 cm.

THYMOVAR

Ma postać celulozowych kartoników zawierających tymol. Na ramkach gniazdowych, po usunięciu beleczek, umieszcza się 1–2 kartoniki (w zależności od siły rodziny i rodzaju ula). Paski po 3–4 tygodniach należy wymienić na nowe. Preparat można zastosować maksymalnie dwa razy w sezonie.

Wycinanie czerwiu trutowego

Wycinanie czerwiu trutowego jest łatwą i szybką metodą ograniczającą wzrost populacji pasożyta. Zabieg stosujemy, gdy w rodzinie dostępny jest czerw trutowy w dużej ilości. Razem z czerwiem trutowym z rodziny zabierane są także znajdujące się pod zasklepami roztocze. W tym celu stosujemy ramkę pracy – pustą ramkę, na której pszczoły w sposób naturalny zbudują komórki dla czerwiu trutowego lub ramkę sekcyjną – ramkę pracy podzieloną na dwie lub trzy części. Średnio co 9 dni można usuwać zasklepiony czerw z ramek (patrz schemat). Należy pamiętać, by nie pozostawiać ramek w ulu na dłużej, aby nie doprowadzić do wygryzienia się trutni, ponieważ wraz z nimi z komórek wyjdą roztocze Varroa.

Ryc. 1. Schemat postępowania przy posługiwaniu się trójdzielną ramką sekcyjną. Dzień 0 to dzień wstawiania pustej ramki do gniazda (najlepiej 2-3 od krańca).

Plaster pułapka

Metoda ta polega na zaizolowaniu matki na plastrze, który po zasklepieniu czerwiu usuwamy z ula, razem z roztoczami uwięzionymi w komórkach. Zabieg wykonujemy trzykrotnie. Metoda ta jest bardzo skuteczna, ale również pracochłonna. Nie należy ograniczać czerwienia w rodzinie pod koniec lata, w trakcie wygryzania się pszczół, które będą wchodziły w skład kłębu zimowego.

Ryc. 2. Plastry pułapki.

Sztuczna rójka z plastrem pułapką

Ul macierzysty odstawiamy o kilka metrów do tyłu lub na bok. W jego miejsce ustawiamy nowy ul z ramkami z suszem lub węzą i przenosimy na nie matkę z ula macierzystego. Zbieraczki wracające z terenu w naturalny sposób zasilą nowe gniazdo. Młode pszczoły w macierzaku, w wyniku braku dopływu substancji matecznej, zbudują mateczniki ratunkowe na plastrach, na których znajdują się komórki z otwartym czerwiem.

Podział rodziny

Podczas podziału rodziny wykonuje się czynności analogiczne do tych stosowanych przy metodzie sztucznej rójki, z tym że rodzin nie łączy się ponownie. Podczas podziału rodziny w sztuczny sposób dzielona jest także pula roztoczy, na którą przypada większa liczba komórek z larwami na skutek składania jaj przez matki w dwóch ulach. Tworząc odkład, również możemy manipulować liczbą roztoczy w ulu.

Dennice osiatkowane

Jak widać, jeśli nie chcemy, nie musimy stosować amitrazu, aby nasze rodziny nie były nękane przez Varroa, więc zanim podejmiemy decyzję o jednokrotnym odymianiu, które raczej nie będzie skuteczne, warto rozważyć wymienione przeze mnie metody i leki.

Dr n. wet. Anna Gajda
Pracownia Chorób Owadów Użytkowych, IMW, SGGW

Zamów prenumeratę czasopisma "Pasieka"