MIT: Pszczoły można wyleczyć z warrozy jedną tabletką Apiwarolu
Taka sytuacja byłaby idealna, ale niestety jest możliwa tylko w ściśle określonych warunkach. Amitraz nie przenika przez zasklepy na czerwiu, co oznacza, że nie zabija roztoczy zamkniętych w komórkach. Stąd producent zaleca (na podstawie przeprowadzonych badań) stosowanie czterokrotnego odymiania rodzin w odstępach 4–6-dniowych. Taki schemat pozwala „trafić” roztocza wychodzące z wygryzającym się czerwiem w kilku rzutach.
fot. xb100
Przypomnę, że pszczół nie jesteśmy w stanie całkowicie wyleczyć z warrozy, choćby przez zjawisko reinwazji z innych pasiek. Zbadano, że dziennie do rodziny potrafi dotrzeć nawet do 300 roztoczy z „terenu”. Naszym celem jest nieustanne ograniczanie ich liczby w rodzinie do poziomu, który nie jest w stanie jej zagrozić. Jedną tabletką osiągniemy ten efekt na zdecydowanie zbyt krótko, aby utrzymać rodzinę w zdrowiu, a mowa tu też o zakażeniach wirusowych, które przeradzają się w choroby, kiedy roztoczy jest w rodzinie dużo przez długi czas.
Tabletka Apiwarolu umocowana na ruszcie z drutu. fot. Anna Gajda
Jedna tabletka może być rozwiązaniem, ale tylko w okresie całkowicie bezczerwiowym, a w obecnych warunkach klimatycznych osiągamy taki stan tylko jeśli zaizolujemy matki na zimę, co jest dość ryzykowne, a zatem polecane wyłącznie pszczelarzom z bardzo dużym doświadczeniem.
[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów
VARROMED zawiera kwasy organiczne jako substancje czynne i składa się z mieszaniny w większości kwasu szczawiowego dwuwodnego w syropie cukrowym. Środek ten podaje się poprzez polewanie pszczół w uliczkach korpusu gniazdowego. Całkowita dawka uzależniona jest od siły rodziny.
[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów
Preparat podaje się po ustaniu lotów pszczół. Oczywiście preparatu nie należy stosować w okresie produkcji miodu towarowego.
OXYBEE natomiast ma postać zawiesiny, którą sporządzamy, dodając sacharozę z saszetki do butelki z roztworem kwasu szczawiowego dwuwodnego.
Podobnie jak w przypadku VARROMED polewamy pszczoły 5–6 ml preparatu na uliczkę. Ostateczna objętość podanego preparatu nie powinna przekraczać 54 ml na rodzinę. Należy zaopatrzyć się w dużą strzykawkę lub inne akcesoria z podziałką w celu podania odpowiedniej dawki.
[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów
fot. xiSerge, Pixabay
ApiLife Var
Ma on formę płytek, które umieszcza się na górnych powierzchniach ramek gniazdowych. Każda płytka zawiera substancje naturalne: tymol, olejek eukaliptusowy, kamforę i mentol. Każde opakowanie zawiera dwie takie płytki. Na ramkach gniazdowych umieszczamy jedną płytkę podzieloną na 2 mniejsze części w przeciwległych rogach ula.
Czynność powtarzamy 3- lub 4-krotnie w odstępach 7–10-dniowych. Płytek nie należy umieszczać w bezpośrednim sąsiedztwie ramek z czerwiem. Leczenie wszystkich rodzin powinno być zsynchronizowane. Nie powinno się stosować preparatu, jeśli temperatura zewnętrzna przekracza 30°C oraz w okresie produkcji miodu konsumpcyjnego.
APIGUARD
Lek ma postać żelu z tymolem o powolnym uwalnianiu. Jedną tackę umieszczamy na górze ramek (żelem do góry) aż do wyparowania (konieczna kontrola), a następnie kolejną. Nad tackami powinna być wolna przestrzeń wysokości przynajmniej 0,5 cm.
[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów
THYMOVAR
Ma postać celulozowych kartoników zawierających tymol. Na ramkach gniazdowych, po usunięciu beleczek, umieszcza się 1–2 kartoniki (w zależności od siły rodziny i rodzaju ula). Paski po 3–4 tygodniach należy wymienić na nowe. Preparat można zastosować maksymalnie dwa razy w sezonie.
[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów
Wycinanie czerwiu trutowego
Wycinanie czerwiu trutowego jest łatwą i szybką metodą ograniczającą wzrost populacji pasożyta. Zabieg stosujemy, gdy w rodzinie dostępny jest czerw trutowy w dużej ilości. Razem z czerwiem trutowym z rodziny zabierane są także znajdujące się pod zasklepami roztocze. W tym celu stosujemy ramkę pracy – pustą ramkę, na której pszczoły w sposób naturalny zbudują komórki dla czerwiu trutowego lub ramkę sekcyjną – ramkę pracy podzieloną na dwie lub trzy części. Średnio co 9 dni można usuwać zasklepiony czerw z ramek (patrz schemat). Należy pamiętać, by nie pozostawiać ramek w ulu na dłużej, aby nie doprowadzić do wygryzienia się trutni, ponieważ wraz z nimi z komórek wyjdą roztocze Varroa.
Ryc. 1. Schemat postępowania przy posługiwaniu się trójdzielną ramką sekcyjną. Dzień 0 to dzień wstawiania pustej ramki do gniazda (najlepiej 2-3 od krańca).
Plaster pułapka
Metoda ta polega na zaizolowaniu matki na plastrze, który po zasklepieniu czerwiu usuwamy z ula, razem z roztoczami uwięzionymi w komórkach. Zabieg wykonujemy trzykrotnie. Metoda ta jest bardzo skuteczna, ale również pracochłonna. Nie należy ograniczać czerwienia w rodzinie pod koniec lata, w trakcie wygryzania się pszczół, które będą wchodziły w skład kłębu zimowego.
[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów
Ryc. 2. Plastry pułapki.
Sztuczna rójka z plastrem pułapką
Ul macierzysty odstawiamy o kilka metrów do tyłu lub na bok. W jego miejsce ustawiamy nowy ul z ramkami z suszem lub węzą i przenosimy na nie matkę z ula macierzystego. Zbieraczki wracające z terenu w naturalny sposób zasilą nowe gniazdo. Młode pszczoły w macierzaku, w wyniku braku dopływu substancji matecznej, zbudują mateczniki ratunkowe na plastrach, na których znajdują się komórki z otwartym czerwiem.
[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów
Podział rodziny
Podczas podziału rodziny wykonuje się czynności analogiczne do tych stosowanych przy metodzie sztucznej rójki, z tym że rodzin nie łączy się ponownie. Podczas podziału rodziny w sztuczny sposób dzielona jest także pula roztoczy, na którą przypada większa liczba komórek z larwami na skutek składania jaj przez matki w dwóch ulach. Tworząc odkład, również możemy manipulować liczbą roztoczy w ulu.
Dennice osiatkowane
[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów
Jak widać, jeśli nie chcemy, nie musimy stosować amitrazu, aby nasze rodziny nie były nękane przez Varroa, więc zanim podejmiemy decyzję o jednokrotnym odymianiu, które raczej nie będzie skuteczne, warto rozważyć wymienione przeze mnie metody i leki.
Dr n. wet. Anna Gajda
Pracownia Chorób Owadów Użytkowych, IMW, SGGW
