Pożytki późnoletnie: ROŚLINY DWULETNIE UPRAWNE

Szczeć sukiennicza (= szczeć barwierska, szczeć większa, drapacz sukienniczy, kardy tkackie) – Dipsacus sativus (L.) Honck.
Rodzina: Dipsacaceae – szczeciowate

Stanowisko: słoneczne, półcieniste

Gleba: średnio wilgotna, gliniasta, średnio zasobna

Termin kwitnienia: VII-VIII

Długość kwitnienia: ~ 3 tyg.

Rozmnażanie: siew nasion

Wydajność miodowa: ~ 300 kg/ha

Wydajność pyłkowa: do 300 kg/ha

Kolor obnóży: kremowobiały

Dawniej roślinę często uprawiano, w Polsce głównie w pobliżu fabryk włókienniczych, obecnie rzadko. Jej kanciasta, brzegiem kolczasta łodyga osiąga 1-2 m wysokości. Całobrzegie lub wcinano-karbowane, jajowate liście dolne wyrastają na ogonkach i zebrane są w różyczkę. Liście łodygowe mają lancetowaty kształt, ząbkowany brzeg, są kolczaste i w nasadzie zrośnięte na kształt lejka. Drobne, fioletowe kwiaty o rurkowatej koronie tworzą podłużnie jajowate, kolczaste główki kwiatostanowe o długości 3-9 cm. Kwiaty zawierają 4 pręciki i 1 słupek. Liście przykwiatowe (przysadki) wyrastające u podstawy szypułek kwiatowych mają haczykowate wygięcia, a przysadki zlokalizowane pod kwiatostanem (zawsze krótsze od główki) są kolczaste. Kwitnienie przypada na VII-VIII. Owocem jest niełupka. Dawniej roślinę wykorzystywano do gręplowania wełny i czesania wełnianych tkanin oraz nadawania tkaninom kutnerowatej powierzchni.

Prawoślaz lekarski – Althaea officinalis L.
Rodzina: Malvaceae – ślazowate

Stanowisko: słoneczne, ciepłe

Gleba: żyzna, przepuszczalna, głęboko uprawiona, dostatecznie wilgotna, zasobna w wapń

Termin kwitnienia: VII-VIII

Długość kwitnienia: 5-7 tyg.

Rozmnażanie: siew, podział

Wydajność miodowa: 100-150 kg/ha

Wydajność pyłkowa: brak danych

Kolor obnóży: fioletowy

Roślina wykształca podziemne, grube kłącze, z którego wyrasta wiele mięsistych korzeni. Część nadziemną stanowią liczne, słabo rozgałęzione łodygi o wysokości do 1,5 m. Liście mają sercowaty lub okrągławy zarys oraz karbowany brzeg. Dolne są pięcioklapowe, górne trójklapowe, oba rodzaje ostro zakończone. Osiągają długość do 15 cm, na łodydze rozmieszczone są skrętolegle. Zarówno łodyga, jak i liście pokryte są włoskami, które nadają roślinie srebrzysty odcień. Kwitnienie przypada na VII-VIII, a często przedłuża się do IX. Kwiaty wyrastają w pęczkach z kątów liści. Najpierw zakwitają te położone najniżej, a następnie środkowe i górne. Pojedynczy kwiat żyje 3-4 dni, dlatego też obok kwiatów świeżo rozkwitłych znajdują się również przekwitnięte. Korona kwiatów ma barwę bladoróżową lub białą oraz średnicę do 5 cm. Owocem jest rozłupnia. Bogate w śluzy liście, kwiaty i korzenie rośliny wykorzystywane są w lecznictwie (już od starożytności), zwłaszcza w chorobach górnych dróg oddechowych (głównie przy suchym kaszlu). Wodne wyciągi z prawoślazu są pomocne przy uszkodzeniach błon śluzowych żrącymi substancjami i gorącymi płynami. Zewnętrznie roślinę stosuje się na czyraki, wrzody, oparzenia i w stanach zapalnych skóry. O wykorzystywaniu prawoślazu w fitoterapii informuje jego łacińska nazwa rodzajowa wywodząca się od słów gr. álthos = lek, środek leczniczy lub althaino = leczę, pomagam zdrowiu. Korzenie znalazły także zastosowanie w cukiernictwie. Z kwiatów można przyrządzać herbatę a z łodyg pozyskiwać włókno.

Mikołajek olbrzymi – Eryngium giganteum L.
Rodzina: Apiaceae – selerowate

Stanowisko: słoneczne

Gleba: każda

Termin kwitnienia: VII–VIII (IX)

Długość kwitnienia: 4-6 tyg.

Rozmnażanie: wysiew nasion

Wydajność miodowa: 350 kg/ha

Wydajność pyłkowa: brak danych

Kolor obnóży: kremowy

Pochodzi z suchych rejonów Afryki północnej. Należy do roślin dwuletnich lub krótkowiecznych bylin osiągających 90–120 cm wysokości. W pierwszym roku wegetacji tworzy rozetę sercowatych, ciemnozielonych liści o długich ogonkach. W kolejnym roku wydaje pęd kwiatostanowy, a potem owoce. Część podziemną stanowi korzeń palowy. Liście wyrastające na pędzie są sztywne, kolczaste, brzegiem ząbkowane, siedzące (są pozbawione ogonków liściowych), obejmują swoją nasadą łodygę. Niewielkich rozmiarów kwiaty zebrane są na szczycie pędów tworząc baldaszkowaty, srebrnozielony kwiatostan przypominający główkę o długości do 3–4 cm. Pod każdym kwiatostanem znajdują się ostro zakończone, wcinane, srebrzystoniebiesko zabarwione liście przykwiatowe nazywane podsadkami. Kwitnienie odbywa się w VII–VIII(IX). Jedną z angielskich nazw zwyczajowych mikołajka olbrzymiego jest Miss Willmott’s Ghost na pamiątkę Ellen Willmott, angielskiej ogrodniczki, która tak bardzo lubiła roślinę, że jej nasiona wysiewała w odwiedzanych ogrodach w tajemnicy przed właścicielami, a rośliny „jak duchy” wyrastały w tychże miejscach. Po zapyleniu i zapłodnieniu kwiaty przekształcają się w owocostany (utworzone z rozłupni), które mogą się utrzymać na roślinie nawet do wiosny. Roślina znalazła zastosowanie na suche ­bukiety.

Zamów prenumeratę czasopisma "Pasieka"