Pożytki wczesnoletnie: KRZEWY OZDOBNE

Róża pomarszczona (= róża japońska, róża fałdzistolistna) – Rosa rugosa Thunb.
Rodzina: Rosacaea – różowate

Stanowisko: słoneczne

Gleba: piaszczysta, lekka

Termin kwitnienia: V-VIII

Długość kwitnienia: 6-7 tyg.

Rozmnażanie: odrosty korzeniowe, siew nasion

Wydajność miodowa: brak produkcji nektaru

Wydajność pyłkowa: 15-20 kg/ha

Kolor obnóży: jasnożółty

Róża pomarszczona pochodzi z północno-wschodniej Azji, do Europy zaś została sprowadzona w połowie XIX wieku jako roślina ozdobna. Jest silnie rozrastającym się, kolczastym krzewem o wzniesionych pędach dorastających do 1-2 m wysokości. Wytwarza złożone, 5-9-listkowe błyszczące oraz silnie pofałdowane liście, od których pochodzi nazwa gatunkowa „pomarszczona”. Rośliny kwitną od drugiej dekady V przez 3-4 tygodnie, a często kwitnienie przeciąga się do jesieni. Silnie pachnące, różowoczerwone, rzadziej białe kwiaty wyrastają pojedynczo lub po 2-3 osiągając średnicę 6-12 cm. Przy powstawaniu owoców, zalążnie wielosłupkowych kwiatów przekształcają się w orzeszki (suche owoce), a dno kwiatowe rozrasta się i mięśnieje zamykając je wewnątrz. Płatki oraz bogate w wit. C owoce, można wykorzystać do produkcji domowych konfitur, kisieli i nalewek. Olejek uzyskiwany z płatków (ze względu na właściwości aromatyzujące) używany jest nie tylko w kosmetyce i przemyśle spożywczym, lecz także w farmacji jako dodatek poprawiający smak i zapach leków oraz pobudzający łaknienie. Olejek jest także zaliczany do aktywnych fitoncydów oddziałujących na mikroorganizmy odporne na antybiotyki. Owoce i kwiaty stosowane są w lecznictwie. Odwar z kwiatów polecany jest przy niestrawnościach i zranieniach, wpływa na poprawę apetytu i pracy nerek oraz wykorzystywany jest jako środek neutralizujący toksyny. W Chinach, wysuszone pąki kwiatowe i płatki są stosowane jako tradycyjny lek o wielostronnym działaniu oraz jako surowiec do produkcji herbaty ziołowej.

[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów

Karagana syberyjska – Caragana arborescens Lam.
Rodzina: Fabaceae – bobowate

Stanowisko: słoneczne

Gleba: sucha, piaszczysta, wapienna

Termin kwitnienia: V-VI

Długość kwitnienia: 3-3,5 tyg.

Rozmnażanie: siew nasion

Wydajność miodowa: 70-125 kg/ha

Wydajność pyłkowa: 3-5 kg/ha

Kolor obnóży: jaskrawożółtawe

Nazywana jest czasami akacją syberyjską lub żółtą akacją. W języku kirgijskim słowo karagana (= czarne ucho) to ludowa nazwa jednego z gatunku lisów zamieszkujących zachodnioazjatyckie stepy i półpustynie. Karagana jest wysokim krzewem lub małym drzewkiem (5-7 m wysokości) o wzniesionych pędach, z których wyrastają pierzaste liście złożone z 8-12 listków. Roślina kwitnie w V-VI, na ogół obficie. Żółte kwiaty o długości do 2 cm wyrastają na długich szypułkach pojedynczo lub zebrane są w pęczki po 2-3. Owocem jest mały strąk, który w upalne, letnie dni otwiera się z hałasem. Na Syberii jada się młode strąki i nasiona rośliny. Z włókien łykowych wyrabia się sznury, zaś z liści pozyskuje niebieski barwnik.

[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów

Kolkwicja chińska – Kolkwitzia amabilis Graebn.
Rodzina: Caprifoliaceae – przewiertniowate

Stanowisko: słoneczne

Gleba: przepuszczalna, piaszczysto-gliniasta

Termin kwitnienia: k. V – VI

Długość kwitnienia: ~3 tyg.

Rozmnażanie: sadzonki zielne i półzdrewniałe, siew nasion

Masa cukrów 4,4 mg/10 kwiatów

Wydajność pyłkowa: brak danych

Kolor obnóży: kremowobiały

Jest krzewem o łukowato przewieszających się pędach dorastającym do 2-3 m wysokości. Wytwarza jajowate, obustronnie owłosione liście o długości do 7 cm, które wyrastają po dwa naprzeciw siebie. Kwitnienie trwa od V do połowy VI i jest bardzo obfite – pędy wręcz oblepione są kwiatami. Jasnoróżowe, dzwonkowate kwiaty o długość do 1,5 cm najczęściej zebrane są po 2 na wspólnej szypułce i tworzą szczytowe baldachogrona. Pojedynczy kwiat żyje 4-5 dni. Owocem jest niełupka.

[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów

Krzewuszka cudowna – Weigela florida (Bunge) A. DC.
Rodzina: Caprifoliaceae – przewiertniowate

Stanowisko: słoneczne

Gleba: żyzna, świeża

Termin kwitnienia: V-VI

Długość kwitnienia: ~6 tyg.

Rozmnażanie: sadzonki półzdrewniałe, odkłady

Wydajność miodowa: 17 g/krzew

Wydajność pyłkowa: 11 g/krzew

Kolor obnóży: biały

Charakteryzuje się łukowato przewieszającymi się pędami dorastającymi do 3 m wysokości. Kwitnie w V-VI, a także często powtarza kwitnienie pod koniec lata. Kwiaty o lejkowatej, różowej, purpurowej lub białej koronie, żyją średnio 6-8 dni. Na wewnętrznej powierzchni dolnego płatka widoczna jest pomarańczowa plamka sygnalizująca miejsce występowania nektaru, która podczas życia kwiatu zmienia barwę na czerwonokarminową. Czerwony kolor plamki prawdopodobnie stanowi informację dla owadów o zmniejszonej ilości nektaru w kwiecie i ułatwia im omijanie takich kwiatów. Owocem jest torebka zawierająca drobne nasiona.

[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów

Perukowiec podolski – Cotinus coggygria Scop.
Rodzina: Anacardiaceae – nanerczowate

Stanowisko: słoneczne

Gleba: ciepła, gliniasta, zasobna w wapń

Termin kwitnienia: V-VI

Długość kwitnienia: ~2 tyg.

Rozmnażanie: sadzonki półzdrewniałe, odkłady

Wydajność miodowa: 35-40 kg/ha

Masa pyłku: 2-3 mg/10 kwiatów

Kolor obnóży: pomarańczowożółty

Jest krzewem lub niewielkim drzewem osiągającym 1,5-3 m wysokości. Jego pędy zawierają sok mleczny o ostrym zapachu, zaś kwiaty, owoce i liście wydzielają przyjemny, cytrynowy aromat. Roślina wytwarza szerokoeliptyczne, zielone lub purpurowe liście o długości 3-8 cm. Są one klinowate u podstawy, zaś na wierzchołkach zaokrąglone. Drobne (3 mm średnicy), żółtawe kwiaty zebrane w wiechowate kwiatostany pojawiają się w V-VI. Po przekwitnięciu część kwiatów nie przekształca się w owoc, a ich szypułki silnie się wydłużają i pokrywają licznymi włoskami. Dzięki temu owocostany stają się puszyste i przypominają perukę, stąd nazwa perukowiec. Angielska nazwa rośliny „smoke tree” oznaczająca płonące drzewo oraz niemiecka Perückenstrauch = drzewo perukowe, również nawiązuje do wyglądu owocostanów. W Chinach roślinę uprawiano od zamierzchłych czasów jako krzew przyświątynny. Żółte drewno perukowca znane jako „żółte drewno węgierskie” służy do farbowania skór. Drewno jest odporne na gnicie i ma zastosowanie w przemyśle tokarskim oraz stolarskim jako drewno kolorowe do inkrustowania. Natomiast wyciąg z drewna wykorzystywany jest w leczeniu schorzeń oczu i ma właściwości redukujące gorączkę. Liście stosowane są w garbarstwie oraz do wyrobu czarnej farby.

[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów

Perukowiec preferuje ciepłe i słoneczne stanowiska oraz cechuje się niewielkimi wymaganiami glebowymi. Najlepiej jednak rośnie na podłożach ciepłych, gliniastych, zasobnych w wapń. Roślina jest odporna na mróz i zasolenie podłoża, wykazuje dużą tolerancję względem pH gleby oraz nie wymaga cięcia. Krzewy można rozmnażać przez sadzonki półzdrewniałe o długości 10-15 cm sporządzane późnym latem. Ukorzenia się je pod osłonami w podłożu składającym się z torfu i gruboziarnistego piasku w stosunku 1:1, a wiosną przesadza do doniczek. Roślinę można również rozmnażać za pomocą odkładów płaskich. Pędy po przygięciu układa się w płytkich rowkach, mocuje do ziemi za pomocą drutu i przysypuje cienką warstwą ziemi. Przez cały sezon należy utrzymać ziemię w stanie wilgotnym i jeśli to możliwe, ocienić sadzonki. W miarę wzrastania młodych pędów przysypuje się ich dolną część ziemią, tak by powyżej ziemi wystawała co najmniej ⅓ część pędu. Po ukorzenieniu pędów należy je odciąć od rośliny matecznej i wysadzić do doniczek lub bezpośrednio na miejsce stałe.

Ognik szkarłatny – Pyracantha coccinea M. Roem.
Rodzina: Rosaceae: różowate

Stanowisko: słoneczne

Gleba: gliniasta, umiarkowanie wilgotna

Termin kwitnienia: V-VI

Długość kwitnienia: ~2 tyg.

Rozmnażanie: sadzonki zielne, półzdrewniałe, zdrewniałe

Wydajność miodowa: brak danych

Wydajność pyłkowa: brak danych

Kolor obnóży: zielonkawy

Wytwarza wzniesione (do 2-5 m wysokości), sztywne pędy pokryte cierniami. Łacińska nazwa rodzajowa rośliny wywodzi się od greckich słów: pyr = ogień i ákantha = cierń, kolec, nawiązujących do koloru cierni. Ognik wytwarza skórzaste, eliptyczne, zimozielone liście o długości 2-6 cm, z wierzchu błyszczące i ciemnozielone, spodem jaśniejsze. Białe, liczne i drobne kwiaty (~ 0,5-1 cm) zebrane są we wzniesione, baldachokształtne kwiatostany. Kwitnienie odbywa się w V-VI. Ozdobą krzewu są ognistoczerwone, żółte lub pomarańczowe (w zależności od odmiany) owoce, często pozostające na zimę na roślinach. Dzięki nim krzewy wyglądają jakby stały w płomieniach, stąd nazwa ognik. Stanowią one także pożywienie ptaków.

[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów

Pęcherznica kalinolistna (= tawułowiec) – Physocarpus opulifolius (L.) Maxim.
Rodzina: Rosaceae – różowate

Stanowisko: słoneczne, półcieniste

Gleba: lekka, piaszczysta, przepuszczalna

Termin kwitnienia: V-VI

Długość kwitnienia: ~2 tyg.

Rozmnażanie: sadzonki zielne i zdrewniałe, siew nasion

Wydajność miodowa: 65 kg/ha

Wydajność pyłkowa: brak danych

Kolor obnóży: brudnożółtozielony

Jest gęstym, szeroko rozrośniętym krzewem (2-3 m wysokości, 5 m ø) z łukowato przewieszającymi się pędami oraz łuszczącą się podłużnymi płatami korą. Szerokojajowate, 3-5-klapowe liście, przypominające liście porzeczki lub kaliny (do czego nawiązuje nazwa „kalinolistna”), osiągają długość do 7 cm. Niektóre odmiany pęcherznicy cechują się bardzo dekoracyjnymi, bordowo zabarwionymi liśćmi. Białe lub różowawe kwiaty (ø do 1 cm) zebrane są w wypukłe baldachy na końcach krótkich, bocznych pędów. Kwitnienie trwa od V do VI. W sierpniu na roślinach pojawiają się owoce – rozdęte mieszki przypominające pęcherze, które przy naciśnięciu z szelestem pękają. To im roślina zawdzięcza swoją polską i łacińską (gr. phýsa = miech, pęcherz; gr. karpós = owoc) nazwę ­rodzajową.

[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów

Złotokap pospolity – Laburnum anagyroides Medik.
Rodzina: Fabaceae – bobowate

Stanowisko: słoneczne

Gleba: świeża, żyzna, niezbyt sucha, bogata w wapń

Termin kwitnienia: V-VI

Długość kwitnienia: ~2 tyg.

Rozmnażanie: siew nasion, sadzonki zielne i zdrewniałe

Wydajność miodowa: brak produkcji nektaru

Wydajność pyłkowa: 12-48 g/roślinę

Kolor obnóży: żółtopomarańczowy

Jest wysokim krzewem lub niewielkim drzewem (7-13 m), który początkowo rośnie w górę, a po kilku latach zaczyna bardziej rozrastać się w szerz niż wzwyż. Bardzo twarde, żółte, wewnątrz ciemne drewno złotokapu, które łatwo przyjmuje politurę, jest cenione przez lutników, tokarzy i stolarzy, a dawniej także przez kuszników. Złotokap wytwarza owłosione pędy oraz trójlistkowe liście, a w V-VI złocistożółte, zwisające kwiatostany długości 20-40 cm. Podczas kwitnienia rośliny wyglądają, jakby spływało z nich złoto, do czego nawiązuje polska nazwa rodzajowa „złotokap”. Poszczególne płatki kwiatu, podobnie jak u wszystkich motylkowatych, mają swoje „żeglarskie” nazwy: żagielek (największy, górny płatek z brązowymi plamkami), wiosełka (dwa boczne płatki) i łódeczka (dwa dolne płatki). Owocem są strąki. Wszystkie części rośliny są trujące, a zwłaszcza nasiona (ze skutkiem śmiertelnym!) zawierające alkaloid cytyzynę, która powoduje paraliż mięśni oddechowych. Liście są trujące dla koni, lecz nieszkodliwe dla owiec i zajęcy.

[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów

Wiciokrzew pospolity (= suchodrzew pospolity, wiciokrzew suchodrzew) – Lonicera xylosteum L.
Rodzina: Caprifoliaceae – przewiertniowate

Występowanie: lasy, zarośla

Stanowisko: słoneczne, półcieniste

Gleba: mało wymagająca, zawierająca wapń

Termin kwitnienia: V-VI

Długość kwitnienia: ~2 tyg.

Rozmnażanie: sadzonki zdrewniałe, siew nasion

Wydajność miodowa: 120-140 kg/ha

Wydajność pyłkowa: ~2,5 kg/ha

Kolor obnóży: żółty

Krzew dorasta do 2 m wysokości. Występuje w lasach i zaroślach, jest także sadzony w celach ozdobnych w parkach oraz na osiedlach. Wytwarza silnie rozgałęzione, wewnątrz puste pędy, które w młodości są owłosione, a później nagie. Liście cechują się jajowatym lub szerokoeliptycznym kształtem, są orzęsione i obustronnie miękko owłosione, wyrastają naprzeciwlegle (po dwa z węzła). Roślina kwitnie w V-VI. Dwuwargowe, żółtawobiałe, w miarę przekwitania żółknące, owłosione kwiaty o długości 1-1,5 cm osadzone są po dwa na wspólnej szypułce. Dolna część korony zrośnięta jest w rozszerzoną u nasady rurkę długości 3-4 mm, w której zbiera się nektar. Kwiaty wydzielają przyjemny, delikatny zapach. Owoce to ciemnoczerwone, szkliste jagody, długo utrzymujące się na krzewie. Są trujące dla ludzi, ale chętnie zjadane przez ptaki.

[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów

Wiciokrzew odznacza się niewielkimi wymaganiami klimatyczno-glebowymi. Może rosnąć nawet na suchych podłożach, najlepiej wapiennych. Wymaga stanowiska słonecznego lub półcienistego (choć w półcieniu kwitnienie będzie mniej obfite). Krzew jest odporny na suszę. Najłatwiej rozmnożyć go przez sadzonki zdrewniałe cięte zimą (XII), dołowane i wysadzane wiosną lub sadzonki zielne przygotowywane pod osłonami. Inną, choć bardziej długotrwałą metodą jest wysiew nasion.

Wiciokrzew tatarski (= suchodrzew tatarski) – Lonicera tatarica L.
Rodzina: Caprifoliaceae – przewiertniowate

Stanowisko: słoneczne

Gleba: każda uprawna

Termin kwitnienia: V-VI

Długość kwitnienia: 2-3 tyg.

Rozmnażanie: sadzonki zdrewniałe, sadzonki zielne, siew nasion

Wydajność miodowa: 50-85 kg/ha

Wydajność pyłkowa: 50-55 kg/ha

Kolor obnóży: żółty

Rozrasta się szeroko i gęsto, silnie rośnie, osiągając do 4 m wysokości. Jego liście są eliptyczne lub jajowate o długości 4-7 cm, z wierzchu ciemnozielone, spodem sinozielone. Jasnoróżowe lub białe kwiaty do 2 cm długości wyrastają na szypułce dłuższej od ogonka liściowego. Płatki kwiatów zrośnięte są w dolnej części, tworząc rurkę długości 7-10 mm, w której zbiera się nektar. Kwitnienie jest bardzo obfite w okresie V-VI. Owocem są kuliste, czerwone ­jagody.

[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów

Wiciokrzew Maacka (= suchodrzew Maacka)
– Lonicera maackii (Rupr.) Maxim.
Rodzina: Caprifoliaceae – przewiertniowate

Stanowisko: słoneczne

Gleba: niemal każda uprawna

Termin kwitnienia: V/VI

Długość kwitnienia: ~2 tyg.

Rozmnażanie: sadzonki zdrewniałe, sadzonki zielne, siew nasion

Wydajność miodowa: 80 – 100 kg/ha

Wydajność pyłkowa: 50-55 kg/ha

Kolor obnóży: żółtokremowy

Jest silnie rosnącym, szerokim krzewem o wyprostowanych pędach, osiągającym do 4 m wysokości. Młode pędy pokryte są włoskami, starsze nagie. Liście mają jajowatoeliptyczny kształt i zaostrzony wierzchołek. Górna strona liści jest ciemnozielona, dolna jaśniejsza, zazwyczaj owłosiona wzdłuż nerwów. Pachnące, białe lub lekko różowe (później żółtawe) kwiaty pojawiają się na przełomie V i VI gęsto pokrywając krzewy. Wyrastają parami na krótkich szypułkach z kątów liści na długopędach. Korona w dolnej części zrośnięta jest w rurkę, w górnej podzielona na dwie wargi. Nektarnik znajduje się w dolnej, wydętej części rurki. Po przekwitnięciu kwiatów powstają czerwone, późno dojrzewające jagody, które długo utrzymują się na krzewach.

[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów

Roślina ma niewielkie wymagania glebowe. Najlepiej rośnie i najobficiej kwitnie na stanowiskach słonecznych. Jest bardzo wytrzymała na mróz i suszę. Można ją rozmnażać przez sadzonki zdrewniałe pobierane w XII i wysadzane wiosną, sadzonki zielne przygotowywane pod osłonami, a także przez nasiona wysiewane po zbiorze na rozsadniku lub pod osłonami.

Berberys zwyczajny (= kwaśnica pospolita) – Berberis vulgaris L.
Rodzina: Berberidaceae – berberysowate

Stanowisko: słoneczne

Gleba: lekka, przepuszczalna, bogata w składniki pokarmowe

Termin kwitnienia: V

Długość kwitnienia: ~2 tyg.

Rozmnażanie: siew nasion, sadzonki zielne

Wydajność miodowa: 30-35 kg/ha

Masa pyłku: 8,4 mg / 10 kwiatów

Kolor obnóży: jaskrawożółty

Jest rozłożystym krzewem dorastającym do 2-3 m wysokości. Jego giętkie pędy pokryte są trójdzielnymi cierniami oraz jajowatymi lub eliptycznymi liśćmi o ostro piłkowanym brzegu, osiągającymi 2-7 cm długości. Wierzchołek liścia jest zaokrąglony, zaś na jego dolnej stronie wyraźnie widać siatkę nerwów. W V pojawiają się żółte kwiaty zebrane w grona o długości do 5-7 cm. Kwiaty cechują się ostrym zapachem, przez niektórych określanym jako nieprzyjemny. Łacińska nazwa rodzajowa rośliny wywodząca się od arabskiego słowa barberi lub berbari oznaczających muszlę, prawdopodobnie związana jest z charakterystycznym kształtem płatków korony przypominających wyglądem muszelkę. Ciekawym zjawiskiem jest to, że pręciki przy dotknięciu wykonują bardzo szybkie ruchy, zginając się w kierunku słupka i przy okazji obsypując nim odwiedzającego kwiat owada. Po przekwitnięciu powstają podłużne, czerwone jagody bogate w witaminę C i kwas jabłkowy. Od ich smaku pochodzi ludowa nazwa rośliny – kwaśnica. Sok z owoców ma właściwości podobne do soku z cytryny i może być podobnie jak on wykorzystywany. Owoce dojrzewają we IX-X i przez całą zimę pozostają na krzewach, stanowiąc źródło pokarmu dla zwierząt. Owoce wykorzystywane są w cukiernictwie, na przetwory oraz do wyrobu lemoniady, nalewek, wódki i octu. Można je stosować przy przeziębieniu oraz jako środek przeciwgorączkowy, zaś napary z liści i kory przynoszą ulgę w dolegliwościach wątroby. Dawniej z soku owoców wyrabiano czerwony atrament. Drewno rośliny znalazło zastosowanie w stolarstwie ozdobnym i tokarstwie, natomiast żółty barwnik zawarty w drewnie, korze i korzeniach służy do farbowania tkanin, wełny i skóry. Krzew jest żywicielem pośrednim rdzy źdźbłowej i dlatego nie powinien być sadzony w pobliżu pól uprawnych.

[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów

Berberys bardzo dobrze znosi upał, wiatr i warunki miejskie. Odznacza się niewielkimi wymaganiami glebowymi, choć najlepiej rośnie na podłożu lekkim, przepuszczalnym, bogatym w składniki pokarmowe oraz na stanowiskach słonecznych. Nie znosi gleb ciężkich, bagiennych i o odczynie bardzo kwaśnym. Zalecana rozstawa to 2 × 3 m. Krzew nie wymaga cięcia. Roślinę można rozmnażać z nasion wysiewanych zaraz po zbiorze lub w III-IV po uprzedniej stratyfikacji w wilgotnym piasku w temp. 3-5ºC przez okres zimy. Jesienią, najładniejsze i najsilniejsze siewki, po zrzuceniu przez nie liści można wysadzać na miejsce stałe. Innym sposobem rozmnażania jest pobieranie sadzonek zielnych.

Berberys Thunberga – Berberis thunbergii L.
Rodzina: Berberidaceae – berberysowate

Stanowisko: słoneczne

Gleba: lekko kwaśna, luźna, próchniczna lekko wilgotna

Termin kwitnienia: V-VI

Długość kwitnienia: ~2 tyg.

Rozmnażanie: siew nasion

Wydajność miodowa: 30-40 kg/ha

Wydajność pyłkowa: 230 mg/1 m2 żywopłotu

Kolor obnóży: żółty

Ma szeroki, regularny i kulisty pokrój. Dorasta do 1-1,5 m wysokości. Na jego łukowato wygiętych, purpurowobrązowych pędach wyrastają pojedyncze ciernie oraz małe (1-3 cm długości), łopatkowate lub odwrotnie jajowate liście o gładkim brzegu. Górna strona blaszki liściowej jest jasnozielona, dolna sinozielona. Jesienią liście przybierają piękne barwy: żółte, pomarańczowe, jaskrawoczerwone. Niewielkie (ø 1 cm), żółte kwiaty o zaczerwienionej z zewnątrz koronie zakwitają w V-VI. Wyrastają pojedynczo lub zebrane są w pęczki po 2-5. Owocem są podługowatoowalne, czerwone jagody o długości do 1 cm. Długo pozostają na krzewie, stanowiąc pokarm dla ptaków. Wyhodowano liczne odmiany rośliny, np. o bordowych liściach.

[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów

Irga błyszcząca – Cotoneaster lucidus Schltdl.
Rodzina: Rosaceae – różowate

Stanowisko: słoneczne

Gleba: zwięzła, niezbyt sucha

Termin kwitnienia: V-VI

Długość kwitnienia: ~3 tyg.

Rozmnażanie: siew nasion, sadzonki zielne

Wydajność miodowa: 200-350 kg/ha

Wydajność pyłkowa: 10-15 kg/ha

Kolor obnóży: żółtokremowe

Jest wyprostowanym, gęstym i silnie rosnącym krzewem osiągającym 2-3 m wysokości. Często stosuje się go na żywopłoty. Jajowate liście rośliny o długości 2-7 cm mają ostro zakończony wierzchołek oraz błyszczącą, ciemnozieloną górną powierzchnię blaszki. Wiosną liście bardzo wcześnie się rozwijają, jesienią zaś ładnie się przebarwiają. Niewielkie, białe kwiaty z różowymi plamkami na koronie pojawiają się w V-VI. Kwiaty zawierają wiele pręcików i jeden słupek, z którego po przekwitnięciu powstaje jabłkowaty, czarny owoc.

[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów

Gatunek odznacza się dużą wytrzymałością na mróz, suszę i zanieczyszczenie powietrza. Rośnie niemal w każdych warunkach, choć najlepiej udaje się na glebach zwięzłych, niezbyt suchych oraz na stanowiskach słonecznych. W cieniu rośliny słabo kwitną i są niechętnie odwiedzane przez pszczoły. Rośliny rozmnaża się z nasion stratyfikowanych zaraz po zbiorze przez 3-12 miesięcy (czasem 2 lata) w temp. 3-5ºC i wysiewanych jesienią lub w IV na głębokość 1-2 cm. Późną jesienią lub wczesną wiosną siewki przesadza się do szkółki w rozstawie 50-60 × 20 cm, a po upływie dwóch lat na miejsce stałe. Starszych krzewów nie należy przesadzać, gdyż źle znoszą ten zabieg. Jeśli się sadzi młode rośliny, najlepiej, aby miały bryłę korzeniową. Można też rozmnażać rośliny z sadzonek zielnych sporządzanych w VI.

Irga czarna – Cotoneaster melanocarpus Fisch. ex A. Blytt
Rodzina: Rosaceae – różowate

Stanowisko: słoneczne

Gleba: piaszczysto-gliniaste

Termin kwitnienia: V-VI

Długość kwitnienia: ~3 tyg.

Rozmnażanie: siew nasion

Wydajność miodowa: do 350 kg/ha

Wydajność pyłkowa: brak danych

Kolor obnóży: żółtokremowe

Jest szeroko rozgałęzionym krzewem ze wzniesionymi do góry pędami, osiągającym 2,5 m wysokości. Występuje w stanie naturalnym, jest też uprawiana jako roślina żywopłotowa. Młode gałązki są owłosione, starsze błyszczące o brązowoczerwonej barwie. Szerokojajowate liście dorastające do 2,5-4 cm długości mają matowozieloną powierzchnię górną oraz dolną pokrytą białymi włoskami. Różowe kwiaty zebrane są po 2-12 w luźne, zwisające kwiatostany. Kwitną w V-VI. Owocem jest czarny, kulisty pestkowiec z sinawym nalotem na powierzchni.

[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów

Irga rozkrzewiona (= irga chińska) – Cotoneaster divaricatus Rehder et E.H. Wilson
Rodzina: Rosaceae – różowate

Stanowisko: słoneczne, półcieniste

Gleba: lekka, przepuszczalna

Termin kwitnienia: VI

Długość kwitnienia: ~2 tyg.

Rozmnażanie: siew nasion

Wydajność miodowa: 100-200 kg/ha

Wydajność pyłkowa: 5-7 kg/ha

Kolor obnóży: żółtokremowe

Wykształca szeroko rozkładające się pędy, dorasta do 1,5-2 m wysokości. Eliptyczne liście o długości do 2 cm, z wierzchu są ciemnozielone i błyszczące, dołem jaśniejsze. Jesienią przebarwiają się na szkarłatnoczerwono. Białe, czerwonawo zabarwione u nasady kwiaty wyrastają po 2-4 na krótkich szypułkach w VI. Na kielichu występują włoski. Po przekwitnięciu powstają ciemnoczerwone, elipsoidalne owoce, które dojrzewają w VIII.

[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów

Moszenki południowe (= kolutea południowa, moszeniec południowy, truszczelina południowa, truszczelina drzewiasta)
– Colutea arborescens L.
Rodzina: Fabaceae – bobowate

Stanowisko: słoneczne

Gleba: piaszczysta, lekka, sucha

Termin kwitnienia: V-VII

Długość kwitnienia: 5-6 tyg.

Rozmnażanie: siew nasion

Wydajność miodowa: 50-100 kg/ha

Wydajność pyłkowa: 15-20 kg/ha

Kolor obnóży: żółtawy

Może dorastać do 5 m wysokości. Wykształca omszone za młodu łodygi, które później okryte są szarym, łuszczącym się korkiem oraz nieparzystopierzasto złożone liście składające się z 7-13 odwrotnie jajowatych lub eliptycznych listków. Żółte, motylkowate kwiaty zebrane są po 6-8 w grona. Kwitną w V-VI i często powtarzają kwitnienie w VIII. Na żagielku widoczny jest czerwonawobrązowy rysunek, który ułatwia owadom znalezienie drogi do nektaru. Owoc to charakterystycznie rozdęty strąk zawierający 10-20 nasion. Do jego wyglądu nawiązuje łacińska nazwa rodzajowa rośliny wywodząca się od greckiego słowa koilos = pusty, wydrążony. Strąki długo utrzymują się na roślinie. Liście i nasiona są gorzkie w smaku i trujące. Mimo tego w niektórych krajach liście wykorzystuje się w celach leczniczych.

[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów

Moszeniec najlepiej rośnie na glebach piaszczystych, lekkich i suchych. Nieodpowiednie dla niego są podłoża kwaśne i wilgotne. Preferuje stanowiska słoneczne. Podczas chłodniejszych zim może przemarzać. Dzięki głęboko sięgającemu systemowi korzeniowemu jest odporny na suszę. Młode pędy są często ogryzane przez sarny, zające i króliki. Roślinę rozmnaża się z nasion wysiewanych w V wprost do gruntu. Przed siewem zaleca się moczenie nasion przez kilka godzin, a jeśli są przesuszone – zalanie ich wodą o temp. 60°C. Wiosną kolejnego roku młode rośliny wysadza się na miejsce stałe lub do szkółki.

Żylistek różowy – Deutzia ×rosea (Lemoine) Rehder
Rodzina: Hydrangeaceae – hortensjowate

Stanowisko: słoneczne, półcieniste

Gleba: średnio zwięzła, próchniczna, przewiewna, dostatecznie wilgotna

Termin kwitnienia: V-VI

Długość kwitnienia: ~2-3 tyg.

Rozmnażanie: sadzonki zielne

Masa cukrów: > 3 mg/10 kwiatów

Wydajność pyłkowa: brak danych

Kolor obnóży: żółty

Jest mieszańcem żylistka wysmukłego i zaróżowionego, wyhodowanym w 1898 r. Ten gęsty, szeroko rozrośnięty krzew o regularnym pokroju i łukowato przewieszających się pędach, dorasta do 1 m wysokości. Gałązki okryte są ciemnobrązowym, silnie łuszczącym się korkiem. Liście mają jajowatolancetowaty lub podłużnie eliptyczny kształt oraz ostro piłkowany brzeg. W V-VI zakwitają liczne, dzwonkowate kwiaty o średnicy około 2 cm, zebrane w krótkie wiechy. Kwiaty cechuje ciekawa barwa – w pąku są ciemnoróżowe, na początku kwitnienia różowe, a następnie coraz jaśniejsze aż do białego koloru wewnątrz. Wyhodowano także kilka odmian różniących się wielkością i barwą kwiatostanów. W kwiatach znajduje się 10 pręcików o spłaszczonych i rozszerzonych nitkach oraz jeden słupek. Po przekwitnięciu powstają 3-5-komorowe torebki z licznymi nasionami.

Kwitnący żylistek dostarcza pszczołom nektaru i pyłku. Pojedynczy kwiat produkuje w ciągu doby 2 mg nektaru o średniej koncentracji cukrów 20%. Masa cukrów wydzielonych w nektarze przekracza 0,3 mg. Z pyłku robotnice formują żółte obnóża. Brak jest szczegółowych danych dotyczących wydajności miodowej i pyłkowej rośliny.

[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów

Zamów prenumeratę czasopisma "Pasieka"