KRZEWY OZDOBNE

Wawrzynek wilczełyko – Daphne mezereum L.

Rodzina: Daphnaceae – wawrzynkowate

Stanowisko: półcieniste do cienistego

Gleba: próchniczne, dość wilgotne

Termin kwitnienia: III-IV

Długość kwitnienia: ok. 3-4 tyg.

Rozmnażanie: siew nasion

Wydajność miodowa: 15 kg/ha

Wydajność pyłkowa: brak danych

Kolor obnóży: jasnopomarańczowy

Łacińska nazwa rodzajowa Daphne wywodzi się od nimfy Dafne, która została przemieniona w przypominający tę roślinę laur. Wawrzynek jest niskim krzewem (30-100 cm wysokości) o wzniesionym pokroju i wolnym wzroście. W stanie dzikim spotykany jest w wilgotnych i cienistych lasach liściastych, gdzie podlega ochronie prawnej. Często też sadzony jest w parkach i ogrodach jako krzew ozdobny. Roślina wytwarza odwrotnie jajowate liście długości do 8 cm, skupione w górnej części pędów. Wyglądem przypominają laur, czyli wawrzyn – stąd polska nazwa rodzajowa wawrzynek. Roślina zakwita w III-IV przed rozwojem liści. Różowe (czasem białe), silnie i przyjemnie pachnące kwiaty (przez niektórych zapach określany jest jako hiacyntowy) są gęsto osadzone wzdłuż pędów. Ciekawostką jest fakt, że atrakcyjną cześć kwiatu stanowią nie płatki korony a działki kielicha. Cała roślina jest trująca, zwłaszcza jej owoce, które dojrzewają w VI-VII. Są to jaskrawoczerwone (u form o białych kwiatach – żółte), połyskujące pestkowce o piekącym i gorzkim smaku. Zjedzenie owoców może zakończyć się poważnymi komplikacjami zdrowotnymi, a nawet śmiercią. Za dawkę śmiertelną przyjmuje się konsumpcję 1-2 owoców przez dzieci i 10-12 owoców w przypadku osób dorosłych. Owoce są trujące również dla zwierząt z gromady ssaków, zaś dla ptaków są całkowicie bezpieczne. Kontakt skóry lub błon śluzowych z sokiem mlecznym powstającym w tkankach rośliny powoduje zaczerwienienia, obrzęk skóry i powstawanie pęcherzy.

Dereń jadalny (= dereń właściwy) – Cornus mas L.

Rodzina: Cornaceae – dereniowate

Stanowisko: słoneczne

Gleba: żyzna, z dodatkiem wapnia

Termin kwitnienia: III-IV

Długość kwitnienia: do 2 tyg.

Rozmnażanie: siew nasion

Wydajność miodowa: 20-25 kg/ha

Wydajność pyłkowa: brak danych

Kolor obnóży: złotożółty

Jest wysokim i szerokim krzewem dorastającym do 10 m wysokości, który w starszym wieku przypomina pokrojem drzewko. Wytwarza jajowatoeliptyczne liście zaostrzone na wierzchołku, z obu stron zielone i pokryte (zwłaszcza w młodości) włoskami. Roślina kwitnie przed rozwojem liści pod koniec III lub na początku IV. Drobne, złocistożółte kwiaty zebrane są w kuliste kwiatostany. Owoce to owalne czerwone pestkowce, które w pełnej dojrzałości (IX-X) są bardzo smaczne i wykorzystywane na przetwory, m.in. konfitury, soki i nalewki. W starożytności owoce solono jak oliwki, z pestek wyrabiano różańce, a po uprażeniu wykorzystywano je jako kawę. Drewno derenia jest bardzo twarde i ciężkie, porównywane z twardością rogu, do czego nawiązuje łacińska nazwa rodzajowa rośliny wywodząca się od słowa cornu = róg. Drewno nadaje się do politurowania oraz jest cenione w tokarstwie i kołodziejstwie. Można wyrabiać z niego koła zębate i instrumenty, a starożytni Grecy używali go na drzewce oszczepów. Z kory i drewna uzyskuje się żółty barwnik, zaś z pędów wyrabiano laski.

Dereń preferuje żyzne gleby z dodatkiem wapnia oraz słoneczne stanowiska, najlepiej o wystawie południowej. Jest odporny na mróz. Roślin nie należy ciąć wiosną, gdyż „płaczą”. Najprostszym sposobem rozmnażania jest siew nasion. Jeśli są one zebrane wcześniej (VIII) można je wysiewać bezpośrednio do gruntu, a jeśli później – wymagają stratyfikacji. Nasiona umieszcza się na głębokości 2-3 cm w glebie. Siewki należy chronić przed przymrozkami, a młodym roślinom zapewnić dostateczną ilość wody w podłożu, gdyż są wrażliwe na jej niedobór. Zalecana rozstawa to 3 × 3 m.

Zamów prenumeratę czasopisma "Pasieka"