KRZEWINKI I PÓŁRZEWY DZIKO ROSNĄCE

Macierzanka piaskowa – Thymus serpyllum L.
Rodzina: Lamiaceae – jasnotowate

Występowanie: murawy, przydroża, skarpy, bory sosnowe

Stanowisko: słoneczne, ciepłe

Gleba: piaszczysto-gliniasta, piaszczysta

Termin kwitnienia: VI-IX

Długość kwitnienia: ~6 tyg.

Rozmnażanie: siew nasion, sadzonki pędowe

Wydajność miodowa: 50-150 kg/ha

Wydajność pyłkowa: ok. 1 kg/ha

Kolor obnóży: kremowoszary

Roślina tworzy niskie (30-40 cm), zwarte darnie (dzięki wytwarzaniu korzeni w węzłach i ich zakorzenianiu się) do czego nawiązuje łacińska nazwa gatunkowa pochodząca prawdopodobnie od greckiego hérpein lub łacińskiego sérpere, które tłumaczy się jako pełzać. Macierzanka rośnie w miejscach słonecznych i piaszczystych, na suchych murawach, przydrożach, skarpach, w borach sosnowych, jest też uprawiana w celach ozdobnych i leczniczych. Roślina wykształca czterokanciaste, owłosione łodygi oraz drobne, skórzaste, w zarysie eliptyczne liście, które wyrastają na krótkich ogonkach parami naprzeciw siebie. Kwiaty są wargowe o purpurowej lub różowofioletowej koronie, zebrane w nibyokółki tworzące na szczycie łodygi główkowaty kwiatostan. Na wardze dolnej widoczne są plamki wskazujące owadom drogę do nektaru. Cała roślina przyjemnie pachnie, co jest odczuwalne, zwłaszcza po jej roztarciu. Kwitnienie trwa od VI do IX. Owocem jest rozłupnia. Nasionami chętnie żywią się mrówki. Macierzanka znalazła zastosowanie jako roślina przyprawowa (zwł. do potraw z baraniny), olejkowa (przemysł perfumeryjny i mydlarski) i lecznicza (o czym wspomina już papirus Ebersa). W Islandii wykorzystywano jej pędy do aromatyzowania kwaśnego mleka. Obecnie zalecana jest jako środek wykrztuśny, przeciwzapalny, rozkurczowy i odkażający. Stosowana jest w chorobach układu oddechowego, przy niestrawności, dolegliwościach kobiecych oraz do niszczenia pasożytów jelitowych. Macierzanka należy do roślin obrzędowych święconych 15 VIII (wianuszki z ziela miały chronić dom przed nieszczęściem) i magicznych. Ziele wykorzystuje się do produkcji likierów, wódek i herbaty, a kwiaty mogą stanowić jadalną dekorację potraw. Używana jest także do konserwowania okazów anatomicznych i zielarskich oraz do ochrony papieru przed brunatnieniem. W starożytnym Egipcie roślina znalazła zastosowanie przy balsamowaniu.

Szyplin zielny – Dorycnium herbaceum Vill.
Rodzina: Fabaceae – bobowate

Stanowisko: słoneczne

Gleba: sucha, zasobna w wapń

Termin kwitnienia: VI-VIII

Długość kwitnienia: 2-3 mies.

Rozmnażanie: siew nasion, sadzonki półzdrewniałe

Wydajność miodowa: brak danych

Wydajność pyłkowa: brak danych

Kolor obnóży: żółty

Jest półkrzewem osiągającym 30–70 cm wysokości. W Polsce uzyskał status gatunku krytycznie zagrożonego (Polska Czerwona Księga Roślin). Jego cienkie pędy są rzadko rozgałęzione, zdrewniałe u nasady, w górnej części zielne. Pokładają się lub podnoszą. Liście są dłoniastodzielne, pięciolistkowe. Na powierzchni poszczególnych listków wyrastają włoski mechaniczne. Kwiaty (12–26) zebrane są w główkowaty kwiatostan. Kielich jest delikatnie owłosiony z trójkątnymi ząbkami na szczycie. Korona o długości 4– 5 mm utworzona jest z 5 białych płatków. Kwitnienie przypada na VI–VIII. Owoc stanowi jednonasienny strąk.

Zamów prenumeratę czasopisma "Pasieka"