Pożytki późnoletnie: BYLINY OZDOBNE

Przegorzan pospolity – Echinops ritro L.
Rodzina: Asteraceae – astrowate

Stanowisko: słoneczne

Gleba: praktycznie każda, z wyjątkiem podmokłej

Termin kwitnienia: VII-VIII

Długość kwitnienia: ~ 5 tyg.

Rozmnażanie: siew owoców

Wydajność miodowa: 470 kg/ha

Wydajność pyłkowa: ~ 60 kg/ha

Kolor obnóży: kremowobiały

Osiąga wysokość do 1-1,2 m. Wykształca białofilcowate łodygi oraz pierzasto wcinane liście. Kwiaty tworzące jednokwiatowe koszyczki zebrane są w główki o średnicy 2-4 cm, pojawiają się w VII-VIII. Cechuje je piękna, niebieska barwa. Najintensywniejsze kwitnienie obserwuje się przy wyższych temperaturach powietrza i przy obecności wody w glebie. Susza i niskie temperatury ograniczają kwitnienie. Owocem jest ­niełupka.

Przegorzan węgierski
– Echinops exaltatus Schrad. (= Echinops commutatus Jur.)
Rodzina: Asteraceae – astrowate

Stanowisko: słoneczne

Gleba: praktycznie każda, z wyjątkiem podmokłej

Termin kwitnienia: VII-VIII

Długość kwitnienia: 3-4 tyg.

Rozmnażanie: siew nasion

Wydajność miodowa: 150-500 kg/ha

Wydajność pyłkowa: ~ 100 kg/ha

Kolor obnóży: kremowobiały

Jest bardzo trwałą byliną, która może pozostawać na jednym miejscu kilkanaście lat. Jej łodyga dorasta do 1,5 m wysokości. Liście pokryte są szczecinkami. Białawe, rzadziej niebieskobiałe kwiaty tworzą jednokwiatowe koszyczki, które są zebrane w główki. Owocem jest niełupka.

Różnik przerosłolistny (= sylfium przerosłe, żółwia)
– Silphium perfoliatum L.
Rodzina: Asteraceae – astrowate

Stanowisko: słoneczne, półcieniste

Gleba: wilgotna, przepuszczalna

Termin kwitnienia: VII-X

Długość kwitnienia: ~ 8 tyg.

Rozmnażanie: siew nasion, podział

Wydajność miodowa: 100-560 kg/ha

Wydajność pyłkowa: 200-360 kg/ha

Kolor obnóży: pomarańczowożółty

W literaturze pszczelarskiej roślina często figuruje jako „rożniak”, lecz jej właściwa polska nazwa gatunkowa brzmi różnik przerosłolistny lub sylfium przerosłe. Dawniej używano też nazwy żółwia. Bylina pochodzi z północnoamerykańskich prerii, a w Europie jest uprawiana od XVIII w. ze względu na swoje walory ozdobne. Rośliny osiągają imponujące rozmiary, nawet do 2,5 m i są wykorzystywane w wielu gałęziach przemysłu. Uprawia się je w celach energetycznych, paszowych (zauważono zwiększoną mleczność zwierząt i wyższą zawartość wit. A w mleku), leczniczych, dekoracyjnych, pszczelarskich, jak też do rekultywacji zdegradowanych gleb. Na pasieczysku lub w ogrodzie mogą stanowić osłonę altan, miejsc brzydkich lub ochronę przed wścibskim spojrzeniem. Sylfium wykształca silne, czworoboczne na przekroju łodygi oraz duże (30 cm długości × 20 cm szerokości), ciemnozielone, szorstko owłosione liście wyrastające parami naprzeciw siebie. Górne liście mają oskrzydlone ogonki liściowe, zrośnięte u podstawy w kształcie kielicha. Polska nazwa gatunkowa rośliny „przerosłolistny” nawiązuje właśnie do wyglądu liści, gdyż ma się wrażenie jakby łodyga przez nie przerastała. Również łacińską nazwę gatunkową perfoliatum (składającą się z przedrostka per- i fólium = liść) tłumaczy się jako „przez liść przerośnięty”. W VII-X roślina wykształca kilka (najczęściej 7) pędów kwiatostanowych zakończonych dużymi (5-8 cm średnicy), żółtymi koszyczkowatymi kwiatostanami. Koszyczki utworzone są z brzeżnych kwiatów języczkowatych stanowiących powabnię oraz wewnętrznych kwiatów rurkowatych, które dostarczają owadom pokarmu. Dużą zaletą roślin jest kwitnienie rozciągnięte w czasie – w miejsce przekwitniętych kwiatostanów, sukcesywnie rozwijają się i zakwitają koszyczki kolejnych odgałęzień. Owocem sylfium jest brązowa, dwuskrzydłowa niełupka z jednym nasionem przypominającym w smaku słonecznik. Indianie od wieków wykorzystywali kłącza rośliny w leczeniu m.in. kataru i reumatyzmu. Obecnie bylina stosowana jest jako środek wzmacniający, napotny i wykrztuśny oraz w leczeniu ran (ma działanie przeciwgrzybicze i regenerujące).

Jeżówka purpurowa (= rotacznica purpurowa, czesłota purpurowa)
– Echinacea purpurea (L.) Moench
Rodzina: Asteraceae – astrowate

Stanowisko: słoneczne

Gleba: piaszczysto-gliniaste lub gliniaste, dość żyzne, wapienne lub lekko kwaśne, umiarkowanie wilgotne

Termin kwitnienia: VII-VIII

Długość kwitnienia: ~ 6 tyg.

Rozmnażanie: podział, sadzonki korzeniowe

Wydajność miodowa: 190 kg/ha

Wydajność pyłkowa: ~ 100 kg/ha

Kolor obnóży: żółty

Pochodzi z Ameryki Północnej, zaś do Europy dotarła dopiero na początku XX w., kiedy zaczęto ją uprawiać w celach dekoracyjnych i leczniczych. Łodygi jeżówki są wzniesione, do 1 m wysokie, słabo rozgałęzione, z rzadka ulistnione. Rośliny tworzą kępy. Liście są sztywne, jajowatolancetowate, ząbkowane lub piłkowane, szorstko owłosione. Kwiaty tworzą atrakcyjne, koszyczkowate kwiatostany o średnicy 8 cm wyrastające pojedynczo na szczycie pędu. Składają się z zewnętrznych, różowopurpurowych (stąd łacińska nazwa gatunkowa purpurea), rzadziej białawych (liczne odmiany tego gatunku mogą mieć również kwiaty w różnych odcieniach czerwieni, różu i pomarańczu) 10-20 kwiatów języczkowatych, często odchylonych do dołu. Środek koszyczka wypełniają żółtobrązowe kwiaty rurkowate osadzone na bardzo wypukłym osadniku kwiatostanowym. Pomiędzy kwiatami rurkowatymi wyrastają ostro zakończone liście przykwiatowe, dzięki czemu całość tworzy pomarańczowobrązową, kolczastą główkę przypominającą jeża, do czego nawiązuje polska i łacińska nazwa rodzajowa (gr. echinos = jeż). Roślina kwitnie w VII-VIII. Owocem są wydłużone niełupki. Północnoamerykańscy Indianie używali korzeni rośliny na trudno gojące się rany, w stanach zapalnych oraz przy ukąszeniach przez węże i żmije. Wyciągi z ziela i korzeni zwiększają ogólną odporność organizmu, stosowane są w chorobach reumatycznych, nowotworowych, przewodu pokarmowego i gruczołu krokowego. Wykorzystywane są także w kosmetyce w celu zwiększenia jędrności i elastyczności skóry.

Języczka pomarańczowa
– Ligularia dentata A. Grey (= Ligularia clivorum Maxim)
Rodzina: Asteraceae – astrowate

Stanowisko: półcieniste, słoneczne

Gleba: wilgotna, żyzna, próchniczna, gliniasta

Termin kwitnienia: VII-IX

Długość kwitnienia: 7-8 tyg.

Rozmnażanie: podział

Wydajność miodowa: 170 kg/ha

Wydajność pyłkowa: 70 kg/ha

Kolor obnóży: żółtopamarańczowy

Jest długowieczną i mrozoodporną byliną tworzącą okazałe kępy. Cechuje się dużymi (20 i więcej cm szerokości), okrągłymi lub nerkowatymi liśćmi, które u odmian mogą być zabarwione na spodniej stronie na kolor ciemnopurpurowy lub brązowozielony. Gatunek wyróżnia się długim, prawie dwumiesięcznym okresem kwitnienia (VII-IX). Pędy kwiatostanowe osiągają do 150 cm wysokości i zakończone są kilkoma dużymi (około 10 cm średnicy) pomarańczowożółtymi koszyczkami. Na 1 m2 wyrasta średnio 50 pędów kwiatostanowych, z których każdy zawiera około 12 koszyczków zebranych w szczytową, luźną wiechę. Koszyczki zbudowane są z wewnętrznych kwiatów rurkowatych i brzeżnych kwiatów języczkowatych, których wygląd przyczynił się do nadania nazwy Ligularia, wywodzącej się od słowa lígula = język. Owocem jest niełupka.

Zawilec hupeheński – Anemone hupehensis (É. Lemoine)
Rodzina: Ranunculaceae – jaskrowate

Stanowisko: półcieniste

Gleba: luźna, gliniasto-piaszczysta

Termin kwitnienia: poł. VII-IX (X)

Długość kwitnienia: > 2 mies.

Rozmnażanie: podział, siew nasion, sadzonki korzeniowe

Wydajność miodowa: brak produkcji nektaru

Wydajność pyłkowa: 10-280 kg/ha

Kolor obnóży: jasnożółty

Zawilec hupeheński jest piękną byliną ogrodową o dużych ciemnozielonych liściach, dorastającą do 50-90 cm wysokości. Z pszczelarskiego punktu widzenia jest cenna ze względu na późną porę kwitnienia (gdy zaczyna brakować pożytków, a zapotrzebowanie pokarmowe rodzin pszczelich przygotowujących się do zimowli jest bardzo duże) przypadającą na okres od VII do X, który może przedłużyć się do pierwszych mrozów. Rośliny wytwarzają luźne kwiatostany typu wierzchotki. Kwiaty o średnicy 5-6 cm składają się z 5 listków okwiatu (zewnątrz ciemniejszych, wewnątrz jasnoróżowych), licznych pręcików (średnio 330) i słupków ustawionych na wypukłym dnie kwiatowym. Owocem jest wieloniełupka.

Dzielżan ogrodowy (= helenka) – Helenium ×hybridum hort.
Rodzina: Asteraceae – astrowate

Stanowisko: słoneczne

Gleba: piaszczysto-gliniasta, lekko wilgotna, dość żyzna

Termin kwitnienia: VII-IX

Długość kwitnienia: > 2 mies.

Rozmnażanie: podział, sadzonki wierzchołkowe, siew nasion

Wydajność miodowa: ~ 450 kg/ha

Wydajność pyłkowa: brak danych

Kolor obnóży: pomarańczowożółty

Pod nazwą dzielżan ogrodowy kryją się wszystkie odmiany mieszańcowe (powstałe w wyniku krzyżowania), z których większość wywodzi się od dzielżanu jesiennego. Łacińska nazwa rodzajowa rośliny – Helenium – być może odnosi się do trojańskiej pięknej Heleny. Dzielżan jest okazałą byliną o wzniesionym pokroju osiągającą 70-180 cm wysokości. Wykształca koszyczkowate kwiatostany o średnicy 3-5 cm, utworzone z brzeżnych kwiatów języczkowatych oraz środkowych rurkowatych. Powcinane na brzegach kwiaty języczkowate – w zależności od odmiany – mogą mieć barwę w różnych odcieniach żółci, pomarańczu, czerwieni, bordo i brązu. Kwiaty rurkowate są żółte, brązowe lub czerwonobrązowe. Kwitnienie jest rozciągnięte w czasie – zaczyna się w VII (chcąc opóźnić kwitnienie o 2-3 tyg. należy przyciąć rośliny w V) i trwa do IX lub początku X. Usuwanie przekwitniętych kwiatostanów przedłuża okres kwitnienia. Owocem jest niełupka. Dzielżan zaliczany jest do najcenniejszych rabatowych bylin ogrodowych, może też być wykorzystany na kwiat cięty.

Chaber wielkogłówkowy
– Centaurea macrocephala Muss. Puschk. ex Willd.
Rodzina: Asteraceae – astrowate

Stanowisko: słoneczne

Gleba: lekka, raczej sucha

Termin kwitnienia: VII-VIII

Długość kwitnienia: 3-6 tyg.

Rozmnażanie: siew nasion

Wydajność miodowa: 230 kg/ha

Wydajność pyłkowa: 110-360 kg/ha

Kolor obnóży: żółty

Roślina pochodzi z Kaukazu, a w uprawie znajduje się od 1805 r. Jest krótkowieczną byliną i w praktyce często jej cykl życiowy ogranicza się do dwóch sezonów wegetacyjnych. Chaber wykształca sztywne, grube, wewnątrz puste łodygi osiągające 60-100 cm wysokości. Liście wyrastające w dolnej części łodygi mają podługowatolancetowaty kształt, są szorstkie, wyrastają na ogonkach. Liście łodygowe są węższe, górne bez ogonków. W VII-VIII zakwitają złotożółte koszyczki o średnicy 5-9 cm utworzone średnio z 240 kwiatów rurkowatych. Jedna roślina wykształca około 20 koszyczków. Pojedynczy koszyczek kwitnie 8-12 dni. Po przekwitnięciu zaleca się przycięcie całej rośliny. Owocem jest niełupka. Roślinę można wykorzystać na kwiat cięty.

Pluskwica groniasta (= świecznica groniasta)
– Actaea racemosa L. (= Cimicifuga racemosa Nutt.)
Rodzina: Ranunculaceae – jaskrowate

Stanowisko: półcieniste, cieniste

Gleba: próchniczna, świeża, dość wilgotna

Termin kwitnienia: VII-VIII

Długość kwitnienia: ~ 4 tyg.

Rozmnażanie: siew nasion, podział

Wydajność miodowa: brak produkcji nektaru

Wydajność pyłkowa: brak danych

Kolor obnóży: kremowy

Pluskwica pochodzi z Ameryki Północnej, zaś w Polsce uprawiana jest w celach ozdobnych. Roślina osiąga do 2 m wysokości. Wykształca rozgałęzione kłącze oraz nadziemną rozetę ciemnozielonych, potrójnie klapowanych liści. Drobne, białe lub kremowe kwiaty pozbawione są płatków korony, a ich ozdobę stanowią liczne pręciki. Kwiaty zebrane są na szczytach łodyg, gdzie tworzą wzniesione lub przewieszające się grona o długości 50-60 cm. Wyglądem przypominają płonącą świecę, stąd polska nazwa „świecznica”. Kwitnienie odbywa się w VII-VIII. Owoce to jajowate lub kuliste mieszki. Roślina nieprzyjemnie pachnie, do czego nawiązuje łacińska nazwa rodzajowa wywodząca się od słowa cimex = pluskwa i fuga = ucieczka. Korzenie są trujące, zaś kontakt z nadziemnymi częściami rośliny może spowodować pęcherze i zaczerwienienia skóry. Kłącza byliny stosowane są w fitoterapii m.in. przy dolegliwościach okresu menopauzy oraz w leczeniu osteoporozy. Północnoamerykańscy Indianie wykorzystywali pluskwicę jako antidotum na ukąszenia węży oraz środek ułatwiający poród.

Oman wielki – Inula helenium L.
Rodzina: Asteraceae – astrowate

Stanowisko: słoneczne

Gleba: głęboka, próchniczna, średnio zwięzła

Termin kwitnienia: VII-VIII

Długość kwitnienia: ~ 4-5 tyg.

Rozmnażanie: siew, podział

Wydajność miodowa: brak danych

Wydajność pyłkowa: brak danych

Kolor obnóży: intensywnie żółty

Oman wykształca silnie rozgałęzione korzenie i kłącza oraz grubą, owłosioną łodygę dorastającą do 1,5-2 m wysokości, do czego prawdopodobnie nawiązuje polska nazwa gatunkowa „wielki”. Rośliny mają dwojakiego rodzaju liście: dolne podłużnie eliptyczne, zwężone w ogonek i łodygowe sercowato-jajowate, nasadą obejmujące łodygę. Wszystkie liście od spodu są filcowato owłosione. Kwiaty zebrane są w żółte koszyczki o średnicy 6-8 cm umieszczone pojedynczo na szczycie rozgałęzień. Zakwitają w VII-VIII, a pojedyncze kwiatostany mogą się rozwijać do IX. Do barwy i kształtu kwiatostanów nawiązuje łacińska nazwa rodzajowa rośliny, która wywodzi się od słowa helios = słońce lub heléne = mały kosz, koszyk. Innym możliwym źródłosłowem jest greckie hineain = opróżniać, oczyszczać, wskazujące na przeczyszczające właściwości korzeni rośliny. Natomiast polska nazwa rodzajowa ma związek z ludowym słowem omanić (a ono z kolei pochodzi od omamić). Owocem jest żeberkowana niełupka z pękiem szczecinek. Już starożytni Rzymianie uprawiali i stosowali oman w celach leczniczych (m.in. do produkcji leczniczego wina), a obecnie korzenie i kłącza rośliny wykorzystywane są w schorzeniach górnych dróg oddechowych oraz przy zaburzeniach trawiennych. W Chinach i Japonii bylina używana jest w leczeniu cholery i malarii, a zewnętrznie – jako antidotum na ukąszenia węży i trujących owadów.

W XIX w. w kłączach i korzeniach omanu wykryto inulinę (wielocukier zapasowy charakterystyczny dla przedstawicieli rodziny astrowatych), która dzięki niemu uzyskała swą nazwę (od łac. Inula = oman). Korzenie znajdują zastosowanie do wyrobu błękitnego barwnika a dawniej, po obsmażeniu w cukrze, uważane były za przysmak. Z uwagi na korzenno-gorzkawy, ale przyjemny smak, wykorzystywane są także do deserów, kompotów, wódek i likierów (we Francji i Szwajcarii omanem przyprawiano absynt) oraz mogą być używane jako jarzyna. Olejek pozyskiwany z korzeni znalazł zastosowanie przy produkcji perfum i likierów. Roślina często występuje jako relikt uprawny w pobliżu dawnych pałaców, zamków i klasztorów.

Nawłoć ogrodowa – Solidago hybrida hort.
Rodzina: Asteraceae – astrowate

Stanowisko: słoneczne, półcieniste

Gleba: praktycznie każda

Termin kwitnienia: VII-IX

Długość kwitnienia: > 4 tyg.

Rozmnażanie: podział, siew

Wydajność miodowa: 460 kg/ha

Wydajność pyłkowa: 100-200 kg/ha

Kolor obnóży: ceglastopomarańczowy

Jest międzygatunkowym mieszańcem uprawianym w celach dekoracyjnych. Roślinę cechują sztywne, gęsto ulistnione pędy, które w zależności od odmiany mogą osiągać 0,5-1,5 m wysokości. Liście mają wąskolancetowaty kształt, na brzegach są ząbkowane. Kwiaty tworzą żółte koszyczki utworzone z kwiatów języczkowatych i rurkowatych. Kwitnienie trwa od trzeciej dekady VII do IX. Owocem jest niełupka.

Rojnik ogrodowy – Sempervivum ×hybridum (Haw.) Sweet
Rodzina: Crassulaceae – gruboszowate

Stanowisko: słoneczne

Gleba: sucha, uboga

Termin kwitnienia: VII-VIII

Długość kwitnienia: 4-5 tyg.

Rozmnażanie: podział, rozety potomne

Wydajność miodowa: do 400 kg/ha

Wydajność pyłkowa: brak danych

Kolor obnóży: rudawy

Rojnik ogrodowy obejmuje mieszańce różnych gatunków z rodzaju Sempervivum uprawiane w celach dekoracyjnych, które wykorzystywane są zwłaszcza do obsadzania murków i ogrodów skalnych. Rośliny cechują się zwartym pokrojem. Tworzą rozetki mięsistych, zimozielonych liści, których kolor (w zależności od odmiany) może być zielony, żółty, czerwony, brunatny, fioletowy lub strebrzysty. Rośliny nawet przez dłuższy czas radzą sobie z niedostateczną ilością wody w podłożu, do czego nawiązuje łacińska nazwa rodzajowa wywodząca się od słowa semper = stale i vivus = żywy. Rojniki kwitną w VII-VIII. Wówczas ze środka 2-3- letniej rozety liściowej wyrastają grube, ulistnione pędy zakończone kwiatostanem o wysokości 20-40 cm. Podbaldachy utworzone są z gęsto skupionych kwiatów o gwiazdkowatym kształcie. Ich barwa (w zależności od odmiany) może być biała, żółta, różowa lub purpurowa. Kwiaty są 13-krotne z 26 pręcikami i 13 słupkami. Po kwitnieniu rozetka liści zamiera. Owocem jest mieszek zawierający drobne nasiona. Kwiaty dostarczają pożytku białkowego i cukrowego. Pszczoły oblatują je przez cały dzień z największą intensywnością między 10:00 a 18:00. W tym czasie na 1 m2 może jednocześnie pracować kilkadziesiąt robotnic, czasem nawet ponad 100. Pierścieniowaty nektarnik usytuowany między słupkowiem a wewnętrznym pierścieniem pręcików obficie produkuje nektar o koncentracji cukrów wynoszącej 30-70%. Jeden kwiat wydziela średnio 1,1-5,2 mg cukrów. Wydajność miodowa z 1 ha może sięgać do 400 kg. Pręciki zaczynają pylić wkrótce po otworzeniu, wypylają się w ciągu jednej doby lub krócej. Obnóża mają rudawy kolor.

Rojniki cechują się bardzo małymi wymaganiami siedliskowymi – mogą rosnąć na suchych, ubogich glebach w pełnym słońcu. Bardzo łatwo się rozmnażają przez oddzielanie młodych rozetek powstających na końcach rozłogów (IX-IV) lub przez podział w IV-VIII. Młode rośliny sadzi się co 10-15 cm.

Rozchodnik kamczacki – Sedum kamtschaticum Fisch. et Mey
Rodzina: Crassulaceae – gruboszowate

Stanowisko: słoneczne

Gleba: sucha, jałowa

Termin kwitnienia: VII-VIII

Długość kwitnienia: ~ 4-5 tyg.

Rozmnażanie: podział, sadzonki, siew nasion

Wydajność miodowa: ~ 50 kg/ha

Wydajność pyłkowa: brak danych

Kolor obnóży: żółty

Roślina dorasta do 15-20 cm wysokości tworząc zwarte, ciemnozielone darnie. Do jej niskiego wzrostu nawiązuje łacińskie słowo sedeo = siedzę, od którego wywodzi się nazwa sedum, czyli rozchodnik. Bylina wykształca grube, drewniejące u nasady łodygi, rozgałęzione tylko w dolnych partiach. Liście mają łopatkowaty lub jajowaty kształt, są mięsiste i tym samym przystosowane do oszczędnej gospodarki wodnej. W VII i VIII zakwitają żółtopomarańczowe kwiaty zebrane w luźne kwiatostany. Po przekwitnięciu i przycięciu rośliny mogą powtórnie zakwitnąć pod koniec lata. Owocem jest mieszek.

Rozchodnik kaukaski – Sedum spurium M. Bieb.
Rodzina: Crassulaceae – gruboszowate

Stanowisko: słoneczne

Gleba: sucha, jałowa

Termin kwitnienia: VII-VIII

Długość kwitnienia: ~ 4 tyg.

Rozmnażanie: podział, sadzonki, siew nasion

Wydajność miodowa: ~ 25 kg/ha

Wydajność pyłkowa: ~ 40 kg/ha

Kolor obnóży: brązowy

Roślina osiąga 10 cm wysokości. Jej pędy płożą się po powierzchni ziemi tworząc kobierce. Liście mają łopatkowaty kształt, brzegiem są karbowane. Kwiaty o różowej barwie (u odmian także białe, ciemnopurpurowe i karminowe) pojawiają się w VII-VIII. Owocem jest mieszek.

Rozchodnik dobrze rośnie na suchej i jałowiej glebie. Najbardziej odpowiada mu stanowisko słoneczne. Rozmnaża się bardzo łatwo przez podział w IV-V lub VIII-IX, sadzonki pobierane w VIII-IX lub z nasion wysiewanych w III-IV.

Głowaczek olbrzymi – Cephalaria gigantea (Ledeb.) Bobrov
Rodzina: Dipsacaceae – szczeciowate

Stanowisko: słoneczne

Gleba: żyzna, przepuszczalna, stale wilgotna

Termin kwitnienia: VII

Długość kwitnienia: ok. 5 tyg.

Rozmnażanie: siew nasion

Wydajność miodowa: 100 kg/ha

Wydajność pyłkowa: 250 kg

Kolor obnóży: kremowy

Jest okazałą byliną dorastającą do 2,5 m wysokości, do czego nawiązuje łacińska nazwa gatunkowa gigantea (= wysoki, duży). Pochodzi z obszarów od Kaukazu po Syberię, gdzie występuje na łąkach i w wąwozach, w Polsce uprawiana jest w celach ozdobnych. Dolną część rośliny stanowi rozeta pierzastodzielnych, ciemnozielonych liści o długości 20–40 cm. Są one szorstko owłosione oraz cechuje je przyjemny, anyżowy zapach. Z rozety liści wyrastają sztywne, rzadko ulistnione i słabo rozgałęzione pędy. Na ich wierzchołku powstają główkokształtne koszyczkowate kwiatostany o kremowej barwie. Do ich kształtu nawiązuje łacińska nazwa Cephalaria oznaczająca głowę. Również angielska nazwa rośliny‚ 'giant pincushion flower' związana jest z wyglądem kwiatostanów. Przypominają one nieco poduszeczkę na igły z racji obecności ostro zakończonych przysadek (liściaste struktury wyrastające u podstawy szypułek kwiatów), które wystają ponad powierzchnię kwiatostanu. Koszyczki osiągają średnicę 5–6,5 cm, od dołu otoczone są licznymi listkami okrywy. Jeden kwiatostan może zawierać 60–120 kwiatów. Brzeżne kwiaty są większe od położonych w centralnej części koszyczka, bardziej grzbieciste i mają wyraźną, dwuwargową koronę. Kwitnienie gatunku rozpoczyna się w VII i trwa około 5 tygodni. Po przekwitnięciu zaleca się ścięcie pędów. Owocem jest ­niełupka.

Tulia kalifornijska – Pycnanthemum californicum Torr. ex Durand
Rodzina: Lamiaceae – jasnotowate

Stanowisko: słoneczne

Gleba: każda

Termin kwitnienia: od VII do IX

Długość kwitnienia: ok. 8-10 tyg.

Rozmnażanie: siew nasion

Wydajność miodowa: 400–500 kg/ha

Wydajność pyłkowa: ok. 130 kg/ha

Kolor obnóży: cielistobiała lub białożółtawa

Jest byliną pochodzącą – zgodnie z nazwą gatunkową – z Kalifornii, osiągającą do 60 cm wysokości. Części nadziemne rośliny pokryte są przez białe, miękkie włoski mechaniczne oraz włoski gruczołowe wydzielające olejek eteryczny, dzięki któremu cała roślina intensywnie pachnie. Łodyga jest czterokanciasta, w górnej części rozgałęziona. Wyrastają z niej całobrzegie, lancetowate liście, ustawione parami naprzeciw siebie. Kwiaty zebrane są na szczytach rozgałęzień w gęste, wyraźnie od siebie oddzielone okółki. Kwitnienie trwa od VII do IX. Kwiaty mają budowę typową dla przedstawicieli rodziny jasnotowatych – są dwuwargowe, białe z niebieskimi plamkami na płatkach.

Gatunek preferuje stanowiska słoneczne, nie ma szczególnych wymagań co do podłoża i dobrze znosi suszę. Rozmnaża się przez nasiona wysiewane wiosną na rozsadniku. Rozsadę należy wysadzić na miejsce stałe w rozstawie 40 × 40 cm, gdyż rośliny się rozrastają.

Czosnek bulwiasty – Allium tuberosum Rottler ex Spreng.
Rodzina: Alliaceae – czosnkowate

Stanowisko: słoneczne

Gleba: lekka, umiarkowanie wilgotna, piaszczysto-gliniasta

Termin kwitnienia: VIII-IX

Długość kwitnienia: 4-5 tyg.

Rozmnażanie: cebule, nasiona

Wydajność miodowa: brak danych

Wydajność pyłkowa: brak danych

Kolor obnóży: żółty

Jest długowieczną byliną pochodzącą z Chin i Indii. Wykształca podziemne cebule oraz cienkie, stosunkowo sztywne pędy nadziemne dorastające do 50–70 cm wysokości, zakończone wypukłymi kwiatostanami typu baldacha. Kwiaty mają okwiat pojedynczy (nie można wyróżnić kielicha i korony, wszystkie elementy okwiatu wyglądają tak samo), o białych listkach z ciemniejszymi żyłkami. Cechuje je przyjemny zapach. Kwitnienie rozpoczyna się pod koniec lata i corocznie jest bardzo obfite.

Zamów prenumeratę czasopisma "Pasieka"