ROŚLINY JEDNOROCZNE UPRAWNE

Kapusta rzepak – Brassica napus L. var. napus

Rodzina: Brassicaceae – kapustowate

Stanowisko: słoneczne

Gleba: żyzna, próchniczna, zasobna w składniki pokarmowe

Termin kwitnienia: IV-X

Długość kwitnienia: 3-4 tyg.

Rozmnażanie: siew nasion

Wydajność miodowa: 80-240 kg/ha – rzepak ozimy; 60-80 kg/ha – rzepak jary

Wydajność pyłkowa: 60-170 kg/ha

Kolor obnóży: zielonkawożółty

Roślina jest mieszańcem kapusty polnej i warzywnej. Obecnie nie występuje w stanie dzikim, jest jedynie uprawiana. Zalicza się ją do najważniejszych roślin oleistych w Europie Środkowej. Występuje w formie jarej i ozimej. Jej cykl życiowy może trwać rok lub dwa. Wykształca cienki korzeń oraz pędy pokryte sinym nalotem woskowym, osiągające do 1,6 m wysokości. Liście wyrastające w górnej części łodygi są siedzące (nie mają ogonków), lancetowate, zazwyczaj ząbkowane, zaś te w dolnej części łodygi oraz odziomkowe mają lirowaty kształt i wyrastają na ogonkach. Kwiaty zbudowane są z 4 działek kielicha i 4 płatków korony, 6 pręcików różnej długości (2 zewnętrzne są krótsze, 4 wewnętrzne dłuższe) i jednego słupka. Kwiaty widziane w świetle UV wykazują fluorescencję pylników, co może stanowić sygnał barwny dla tych zapylaczy (m.in. pszczoły miodnej), które widzą promieniowanie ultrafioletowe. Kwiaty wydzielają charakterystyczny zapach, który zwabia pszczoły nawet z dużej odległości. Owocem jest łuszczyna. Z nasion uzyskuje się olej spożywczy i sałatkowy, produkuje się z niego także margarynę, szare mydło, pokost i biopaliwa. Dawne odmiany rzepaku cechowała wysoka zawartość kwasu erukowego , który wykazuje szkodliwe działanie na serce, obecnie zaś uprawia się głównie odmiany bezerukowe. Olej wykorzystywany jest do natłuszczania skór i wełny oraz w lecznictwie. Wytłoki, podobnie jak zielonka i kiszonka z rośliny stanowią paszę treściwą dla bydła. Młode liście rzepaku mogą być spożywane wiosną jako warzywo. Niektórzy podają, że ziarna pyłku rzepaku działają alergizująco na osoby wrażliwe.

Zamów prenumeratę czasopisma "Pasieka"