Pożytki pełni lata: PNĄCZA

Winobluszcz trójklapowy (= winobluszcz japoński)
– Parthenocissus tricuspidata (Siebold & Zucc.) Planch.
Rodzina: Vitaceae – winoroślowate

Stanowisko: słoneczne, osłonięte

Gleba: przepuszczalna, głęboko uprawiona, umiarkowanie sucha lub lekko wilgotna, o średniej lub wysokiej zawartości składników pokarmowych

Termin kwitnienia: VI-VII

Długość kwitnienia: ~4 tyg.

Rozmnażanie: sadzonki zielne i zdrewniałe, siew nasion, odkłady, szczepienie

Wydajność miodowa: 200-300 kg/ha

Wydajność pyłkowa: brak danych

Kolor obnóży: kremowożółty

Ojczyzną winobluszczu jest Azja Wsch., głównie Japonia. Gatunek należy do samoczepnych, silnych pnączy (według opinii znawców ponoć najpiękniejszych) wytwarzających krótkie, wielokrotnie rozgałęzione wąsy zakończone 5-8 mocnymi, spłaszczonymi przylgami. Dzięki nim może się wspinać nawet po gładkich ścianach na wysokość 10-12 m. Siła przylegania jest tak duża, że ze ściany budynku można zdjąć roślinę tylko poprzez zniszczenie tynku. Liście winobluszczu są sztywne i błyszczące, bardzo zmienne w kształcie: u kwitnących roślin są pojedyncze, odwrotnie jajowate, trójklapowe, zaś u siewek i na silnych pędach trójlistkowe lub drobne, jajowate, bez klap. Liście cechuje obecność delikatnych włosków na nerwach. Do wyglądu liści nawiązuje polska i łacińska nazwa rośliny, którą można przetłumaczyć jako potrójnie zaostrzony, o trzech ostrzach, szpicach (łac. tri = trzy i cuspisus = ostrze). Jesienią liście pięknie się przebarwiają w różnych odcieniach pomarańczowego do szkarłatnego. W VI-VII winobluszcz wykształca żółtozielone, drobne, pięciokrotne kwiaty zebrane w wiechowate kwiatostany na szczycie krótkich pędów. Owoce to niewielkie, granatowe jagody z sinym nalotem, chętnie zjadane przez ptaki śpiewające, m.in. rudziki.

Winobluszcz pięciolistkowy – Parthenocissus quinquefolia (L.) Planch.
Rodzina: Vitaceae – winoroślowate

Stanowisko: słoneczne, półcieniste, cieniste

Gleba: przepuszczalna, umiarkowanie sucha lub lekko wilgotna,

Termin kwitnienia: VI-VII

Długość kwitnienia: ~4 tyg.

Rozmnażanie: sadzonki zdrewniałe, siew nasion

Wydajność miodowa: 260 kg/ha

Wydajność pyłkowa: brak danych

Kolor obnóży: kremowożółty

W stanie dzikim rośnie w Ameryce Północnej. Należy do bardzo popularnych pnączy (pospolicie nazywanych dzikim winem), sadzonych przy ścianach budynków lub ogrodzeniach. Pomagają mu w tym rozwidlone, haczykowato wygięte wąsy czepne, na końcach których powstają przylgi przyczepiające się do podpór. Pędy osiągają długość do 10-15 m. Liście najczęściej są złożone z 5 eliptycznych listków (ale może ich być do 9), wyrastają na długich ogonkach. Do ich wyglądu nawiązuje zarówno polska, jak i łacińska nazwa gatunkowa (łac. quinque = pięć, fólium = liść). Blaszka liściowa z wierzchu jest ciemnozielona, spodem szarozielona, jesienią przebarwia się na piękny, czerwony kolor. Niepozorne, pięciokrotne, zielonkawe kwiaty, zebrane są w podbaldachy na końcach łodyg. Zakwitają w VI-VII. Łacińska nazwa rodzajowa rośliny wywodzi się od greckich słów parthénos = dziewica i kissós = bluszcz, i jak podają znawcy tematu prawdopodobnie nawiązuje do białego, dziewiczego koloru kwiatów. Po przekwitnięciu powstają kuliste, granatowe jagody z sinym nalotem woskowym. Zawierają dużo kwasu szczawiowego, dlatego nie zaleca się, by były spożywane przez ludzi. Chętnie natomiast są zjadane przez ptaki, np. drozdy i gołębie.

Winobluszcz cechuje się niewielkimi wymaganiami klimatyczno-glebowymi i praktycznie daje sobie radę na każdej glebie. Im jest ona żyźniejsza, tym wzrost roślin jest bujniejszy, również liście są większe w porównaniu z okazami rosnącymi na gorszych stanowiskach. Rośliny można uprawiać na stanowiskach słonecznych, półcienistych i cienistych, choć na tych ostatnich będą mniej obficie kwitły. Rozmnażanie polega na pobieraniu sadzonek zdrewniałych lub wysiewie nasion.

Powojnik tangucki – Clematis tangutica (Maxim.) Korsh.
Rodzina: Ranunculaceae – jaskrowate

Stanowisko: słoneczne, półcieniste

Gleba: żyzna, przepuszczalna

Termin kwitnienia: VI-IX

Długość kwitnienia: ok. 3 mies.

Rozmnażanie: siew nasion, sadzonki zielne

Wydajność miodowa: brak danych

Wydajność pyłkowa: brak danych

Kolor obnóży: żółty

Gatunek pochodzi z Chin i Mongolii. Jest pnączem dorastającym do 3–4 m wysokości, wspinającym się po podporach za pomocą ogonków liściowych. Powojnik najczęściej sadzony jest przy ogrodzeniach lub jako roślina okrywowa. Do formy życiowej rośliny nawiązuje łacińska nazwa rodzajowa wywodząca się prawdopodobnie od greckiego słowa kléma (= pnąca się roślina, pnącze, latorośl, winorośl). Powojnik wykształca zdrewniałe pędy oraz pojedyncze do pierzastozłożonych liście z wąskimi, lancetowatymi, brzegiem piłkowanymi listkami o odgiętych ząbkach. Zwisające, złocistożółte kwiaty o średnicy do 8 cm wyrastają pojedynczo na końcach długich (do 15 cm), owłosionych szypułek. Kwiaty charakteryzują się okwiatem pojedynczym – niezróżnicowanym na kielich i koronę. Element okwiatu stanowią 4 listki początkowo skupione na kształt dzwonka, później szeroko rozchylone. Kwiaty powstają na pędach jednorocznych, dlatego ważne jest, by wiosną przyciąć rośliny na wysokość ok. 30 cm (dzięki czemu wyrośnie dużo nowych pędów). Kwitnienie trwa od VI do jesieni. Owoce to niełupki opatrzone długimi, pierzastymi wyrostkami (pozostałość szyjki słupka), które stanowią aparat lotny. Zebrane są one w główkowaty, puszysty owocostan, który stanowi dekorację i pozostaje na roślinach do wiosny.

Zamów prenumeratę czasopisma "Pasieka"