KRZEWY DZIKO ROSNĄCE

Wierzba trójpręcikowa (= w. migdałowa)
– Salix triandra L. (= Salix amygdalina L.)

Rodzina: Salicaceae – wierzbowate

Występowanie: tereny nadrzeczne, nad rowami i potokami

Stanowisko: słoneczne

Gleba: wilgotna

Termin kwitnienia: IV-V, może powtarzać kwitnienie w VII-VIII

Długość kwitnienia: ~ 2 tyg.

Rozmnażanie: sadzonki

Wydajność miodowa: 50 kg/ha

Wydajność pyłkowa: 4,9 mg/kwiatostan

Kolor obnóży: żółty

Jest krzewem lub niewielkim drzewem dorastającym do 10 m wysokości. Najczęściej występuje w wiklinach nadrzecznych, nad rowami i potokami. Charakterystyczną cechą gatunku jest łuszczenie się kory na pniu i starszych gałęziach nieregularnymi, szarymi płatami. Pędy okryte są żółtobrązowym lub oliwkowobrunatnym korkiem. Roślina wytwarza eliptyczne lub lancetowate liście o długości 5-15 cm, które z wierzchu są ciemnozielone, nagie, zaś od spodu pokryte niebieskawym lub białym nalotem woskowym. U podstawy ogonka wyrastają duże, nerkowate lub sercowate przylistki, które obejmują łodygę. Wierzba trójpręcikowa kwitnie wraz z rozwojem liści lub tuż po ich rozwinięciu w IV-V i często powtarza kwitnienie w VII-VIII. Bazie osiągają długość 3-8 cm. Kwiaty męskie zbudowane są z trzech pręcików i dwóch nektarników, kwiaty żeńskie mają słupek i jeden nektarnik. Roślinę stosuje się w wikliniarstwie oraz wykorzystywana jest na faszynę.

Można ją uprawiać na wielu typach gleb, o ile są dostatecznie wilgotne. Roślina jest nieco wrażliwa na przymrozki. Rozmnaża się przez sadzonki zdrewniałe.

Śliwa tarnina – Prunus spinosa L.

Rodzina: Rosaceae – różowate

Występowanie: miedze, skraje lasów, przydroża, słoneczne zbocza

Stanowisko: słoneczne

Gleba: piaszczysta, uboga w składniki pokarmowe

Termin kwitnienia: IV-V

Długość kwitnienia: około 1 tyg.

Rozmnażanie: siew nasion, odrosty korzeniowe

Wydajność miodowa: 20-25 kg/ha

Wydajność pyłkowa: 300 mg/m2 korony

Kolor obnóży: brązowawy

Jest dużym krzewem lub niewielkim drzewem (3-6 m wysokości) o gęstej koronie. Żyje do 40 lat. Występuje pospolicie na niżu (miedze, skraje lasów, przydroża) oraz w niższych partiach górskich (np. na słonecznych stokach), stosowana jest także na żywopłoty. Tworzy liczne odrosty korzeniowe, co powoduje powstawanie trudnych do przebycia zakrzaczeń. Pędy początkowo okryte są ciemnofioletową, biało omszoną, później brązowoczarną korą. Liście są niewielkie (2-4 cm długości), podłużnie eliptyczne, brzegiem piłkowane – z wierzchu ciemne i błyszczące, spodem omszone. Z pędów wyrastają ciernie, do czego nawiązuje łacińska nazwa gatunkowa wywodząca się od słowa spina =cierń, kolec, ość. Ludowe nazwy rośliny to np. tarka, tarnina, cierń. Roślina kwitnie bardzo obficie przed rozwojem liści. Pojawienie się kwiatów na tarninie uznawane jest za naturalny wskaźnik pogodowy, gdyż na ogół zbiega się ze spadkiem temperatury oraz częstym występowaniu przymrozków w tym okresie. Białe, przyjemnie pachnące (przez niektórych zapach określany jest jako miodowy) kwiaty o średnicy 1-1,5 cm wyrastają na krótkich szypułkach najliczniej na szczytach pędów. Utworzone są z pięciu płatków, licznych pręcików i jednego słupka wyrastającego z dna kwiatowego w kształcie miseczki. To właśnie tam usytuowany jest nektarnik, a wydzielany przez niego nektar jest dobrze widoczny i łatwo dostępny dla owadów.

Owoc to niewielki, granatowy pestkowiec pokryty sinym nalotem woskowym o cierpkim i kwaśnym smaku, który może być spożywany dopiero po przemrożeniu. Owoce nadają się na galaretki i powidła oraz napoje alkoholowe (wino, dżin, nalewki, likiery). W Rosji i Niemczech służyły do produkcji bimbru. Kwiaty, które m.in. łagodzą stany zapalne dróg moczowych i owoce, działające ściągająco i przeciwbiegunkowo, znalazły zastosowanie w lecznictwie. Pędy wykorzystywane były jako naturalny wieszak do suszenia grzybów, liście służyły jako namiastka tytoniu i herbaty. Z kory uzyskuje się czerwony barwnik, zaś z zewnętrznej części owocu (owocni) czarny. Kora chroni ser przed gniciem oraz ma właściwości zbliżone do chininy. Cierniste pędy rośliny stanowią swoistą spiżarnię dzierzb, które nabijają na nie drobne zwierzęta i duże owady. Drewno nadaje się do toczenia i wyrobów stolarskich.

Zamów prenumeratę czasopisma "Pasieka"