KRZEWY OZDOBNE
Śliwa wiśniowa (= ałycza) – Prunus cerasifera Ehrh.
Rodzina: Rosaceae – różowate
![]() |
słoneczne |
![]() |
każda uprawna |
![]() |
IV-V |
![]() |
1-2 tyg. |
![]() |
z siewu nasion, odrosty korzeniowe |
![]() |
40 kg/ha |
![]() |
30 kg/ha |
![]() |
żółty |
Śliwa wiśniowa, ałycza
Prunus cerasifera Ehrh.
[DE] Die Kirschpflaume, Myrobalane
[EN] cherry plum, myrobalan plum
Jest ciernistym krzewem lub drzewem dorastającym do 6-10 m wysokości, mylonym z mirabelką. Wywodzi się z Azji, gdzie w stanie naturalnym występuje jako podszyt w lasach.
W Polsce jest gatunkiem uprawianym a tradycja takiego wykorzystania rośliny sięga VIII-X w. Ałycza jest używana jako podkładka dla moreli, brzoskwiń i śliw, często stosowana jest na żywopłoty a odmiany, zwłaszcza te o purpurowych liściach sadzone są w celach dekoracyjnych.
[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów
Wydajność miodowa z 10 m szpaleru wynosi 0,38 kg, a z 1 ha 40 kg. Jeden kwiat produkuje 0,8-1,0 mg pyłku, z którego pszczoły formują żółte obnóża. Wydajność pyłkową oszacowano na 30 kg/ha.
Ałycza rośnie niemal na każdej glebie, z wyjątkiem podłoży podmokłych i bardzo kwaśnych. Preferuje stanowiska słoneczne. Można ją rozmnażać przez odrosty korzeniowe lub wiosenny wysiew uprzednio stratyfikowanych nasion.
![sliwa_wisniowa_(15)_(1)](/images/stories/Pasieka/K182_Rosliny-pozytkowe/sliwa_wisniowa_(15)_(1_opt.jpeg)
Śliwa wiśniowa. Fot. Aneta Sulborska
Mahonia pospolita (= mahonia ostrolistna, złocigroń, ościał) – Mahonia aquifolium (Pursh) Nutt.
Rodzina: Berberidaceae – berberysowate
![]() |
słoneczne |
![]() |
świeża, dobrze uprawiona, próchniczna |
![]() |
IV-V |
![]() |
~ 2 tyg. |
![]() |
siew nasion |
![]() |
brak danych |
![]() |
brak danych |
![]() |
szarożółty |
Mahonia pospolita, mahonia ostrolistna, złocigroń, ościał
Mahonia aquifolium (Pursh) Nutt.
[DE] Die Gewöhnliche Mahonie
[EN] Oregon-grape
Jest zimozielonym krzewem dorastającym do 1 m wysokości o dość sztywnych, słabo rozgałęzionych i wyprostowanych pędach. Jego liście są skórzaste i błyszczące, pierzasto złożone, o kolczastym brzegu.
[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów
Rośliny są wytrzymałe na zacienienie, lecz wrażliwe na silne mrozy. Należy je sadzić w miejscach osłoniętych od wiatrów, na podłożu dostatecznie wilgotnym, próchnicznym, dobrze uprawionym. Nie tolerują gleb bagiennych, kwaśnych i ciężkich.
Zalecana rozstawa to 2 × 2 m. Przed zimą dobrze jest obficie podlać podłoże. Mahonia źle znosi przesadzanie, zatem najlepiej sadzić młode, szkółkowane rośliny z bryłą ziemi na wiosnę. Zimą liście brunatnieją i czerwienieją, co jest zjawiskiem naturalnym.
![mahonia_pospolita_(1)_(1)](/images/stories/Pasieka/K182_Rosliny-pozytkowe/mahonia_pospolita_(1)__opt.jpeg)
Mahonia pospolita. Fot. Aneta Sulborska
Mahonię można rozmnażać z nasion wysiewanych zaraz po zbiorze lub wiosną po uprzedniej stratyfikacji w piasku, bezpośrednio do gruntu, inspektów lub tuneli foliowych. Jesienią pierwszego lub drugiego roku siewki wysadza się na miejsce stałe.
Pigwowiec japoński – Chaenomeles japonica (Thunb.) Lindl. ex Spach
Rodzina: Rosaceae – różowate
![]() |
słoneczne |
![]() |
żyzna, urodzajna, średnio wilgotna |
![]() |
IV-V |
![]() |
ok. 2 tyg. |
![]() |
siew nasion, |
![]() |
0,6 – 2,9 g/krzew |
![]() |
1,6 – 8 g/krzew |
![]() |
żółty |
Pigwowiec japoński
Chaenomeles japonica (Thunb.) Lindl. ex Spach
[DE] Die Japanische Zierquitte
[EN] Maule’s quince
Jest niskim (do 1 m wysokości), szerokim krzewem o ciernistych pędach, pokrytych błyszczącymi, okrągławojajowatymi liśćmi. W trzeciej dekadzie IV lub na początku V pojawiają się ceglastoczerwone, zebrane w pęczki kwiaty o średnicy do 3 cm.
Z racji koloru kwiatów roślina nazywana jest także ognistym krzakiem. Pigwowiec wytwarza trzy rodzaje kwiatów różniących się wysokością słupków i pręcików – zjawisko to nazywane jest heterostylią. Jeden kwiat żyje średnio 7 dni. Kwitnienie trwa około 2 tygodni.
[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów
Krzewy nie wymagają cięcia ani formowania, jedynie należy usuwać stare i chore pędy.
Rośliny można rozmnażać z siewu nasion uprzednio stratyfikowanych, ale kwitnące okazy uzyskuje się dopiero po kilku latach. Szybszym sposobem jest rozmnażanie przez odkłady, które przygotowuje się wczesną wiosną zanim rośliny wypuszczą liście.
![pigwowiec_japonski_(10)](/images/stories/Pasieka/K182_Rosliny-pozytkowe/pigwowiec_japonski_(10_opt.jpeg)
Pigwowiec japoński. Fot. Aneta Sulborska
Najniższe pędy należy przygiąć i umieścić w rowkach na głębokość ok. 10 cm, a następnie przymocować do podłoża i przysypać ziemią. Raz w tygodniu zaleca się obfite podlewanie. Jesienią pędy powinny być już ukorzenione a wówczas można je odciąć i wysadzić na miejsce stałe.
Różanecznik – Rhododendron L.
Rodzina: Ericaceae – wrzosowate
![]() |
słoneczne (gatunki zrzucające liście na zimę), półcieniste (gatunki zimozielone) |
![]() |
kwaśna, piaszczysto-gliniasta, dostatecznie wilgotna |
![]() |
IV-VI |
![]() |
~ 3 tyg. |
![]() |
odkłady, sadzonki |
![]() |
brak danych |
![]() |
2-3 mg/kwiat |
![]() |
biały |
Różanecznik
Rhododendron L.
[DE] Die Rhododendren
[EN] rhododendron
Rodzaj różanecznik jest jednym z najbogatszych w gatunki (1200) rodzajem na świecie. Należą tutaj krzewinki, krzewy, a nawet drzewa, na ogół o całobrzegich, zimozielonych lub opadających na zimę liściach.
Białe, żółte, czerwone lub fioletowe kwiaty najczęściej cechuje obecność plamek w odmiennym kolorze o lejkowatym kształcie najczęściej. Są one zlokalizowane wewnątrz korony na górnym płatku i wskazują owadom drogę do nektaru.
[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów
Rośliny wymagają kwaśnej, piaszczysto-gliniastej, lekko wilgotnej lub wilgotnej gleby oraz osłoniętych stanowisk. Różaneczniki najlepiej sadzić w miejscach półcienistych, zaś azalie w pełnym słońcu. Rośliny nie tolerują suszy, dlatego dobrze czują się w pobliżu zbiorników wodnych.
Obecność wody w podłożu jest szczególnie ważna podczas kwitnienia oraz zimą. Młode rośliny, zwłaszcza te, które rosną w pełnym słońcu zaleca się okrywać na zimę. W temp. poniżej 0ºC można obserwować zwijanie się liści w rurkę, co jest zjawiskiem normalnym i odwracalnym.
Rośliny można rozmnażać przez odkłady sporządzane wczesną wiosną lub po przekwitnięciu (VIII). Ukorzenione sadzonki odcina się od rośliny matecznej i przesadza na miejsce stałe późną jesienią lub wiosną kolejnego roku. Innym sposobem rozmnażania jest sadzonkowanie.
![rozanecznik_(3)_(1)](/images/stories/Pasieka/K182_Rosliny-pozytkowe/rozanecznik_(3)_(1)_opt.jpeg)
Różanecznik żółty. Fot. Aneta Sulborska
Kłokoczka południowa – Staphylea pinnata L.
Rodzina: Staphyllaceae – kłokoczkowate
![]() |
słoneczne |
![]() |
żyzna, świeża, zasobna w wapń |
![]() |
IV-V |
![]() |
~ 2 tyg. |
![]() |
odrosty korzeniowe, siew nasion |
![]() |
250 kg/ha |
![]() |
8 mg/10 kwiatów |
![]() |
żółty |
Kłokoczka południowa
Staphylea pinnata L.
[DE] Die Gemeine Pimpernuss
[EN] European bladdernut
Jest wyprostowanym krzewem lub niewielkim drzewem dorastającym do 5-9 m wysokości, sadzonym w celach dekoracyjnych. Natomiast okazy rosnące na stanowiskach naturalnych objęte są w Polsce ochroną.
Kłokoczka wytwarza liczne odrosty korzeniowe, zwłaszcza na żyznych i wilgotnych miejscach. Liście rośliny składają się z 5-7 listków i osiągają długość do 20 cm. W IV-V pojawiają się białe kwiaty zebrane w zwisające (do 12 cm długości) kwiatostany na końcach pędów.
[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów
Kłokoczka wykazuje dużą tolerancję co do gleby i światła. Najlepiej rośnie na niezbyt suchych, żyznych i świeżych podłożach zasobnych w wapń oraz preferuje ciepłe, zaciszne stanowiska. Podczas mroźnych zim może przemarzać.
Roślinę rozmnaża się przez odrosty korzeniowe lub z nasion zbieranych późnym latem i jesienią. Nasiona należy poddać stratyfikacji w wilgotnym piasku, a wiosną wysiać je w ilości 20–25 kg/ar do inspektów lub bezpośrednio do gruntu.
![klokoczka_poludniowa_(5)_(1)](/images/stories/Pasieka/K182_Rosliny-pozytkowe/klokoczka_poludniowa__opt1.jpeg)
Kłokoczka południowa. Fot. Aneta Sulborska
Kiełkowanie zazwyczaj następuje w roku następnym. Siewki z kilkoma liśćmi wysadza się do pojemników a następnie na miejsce stałe.
Złotlin japoński – Kerria japonica (L.) DC.
Rodzina: Rosaceae – różowate
![]() |
słoneczne, półcieniste |
![]() |
żyzna, przepuszczalna, lekko wilgotna lub wilgotna |
![]() |
V |
![]() |
6-10 tyg. |
![]() |
odrosty korzeniowe |
![]() |
brak produkcji nektaru |
![]() |
28 g/ krzew |
![]() |
żółty |
Złotlin japoński
Kerria japonica (L.) DC.
[DE] Die Japanische Kerrie
[EN] Japanese kerria
Złotlin pochodzi z Chin, lecz od wieków jest uprawiany w Japonii. Wykształca gładkie, cienkie i połyskujące pędy dorastające do 1,5-2 m wysokości. Jego liście są jajowato wydłużone, jasnozielone, na szczycie zaostrzone, ułożone na pędach skrętolegle.
[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów
Złotlin jest rośliną łatwą w uprawie. Dostosowuje się do różnych warunków klimatyczno-glebowych, choć najbardziej lubi żyzne, przepuszczalne, lekko wilgotne lub wilgotne gleby. Może rosnąć zarówno w miejscach słonecznych, jak i półcienistych. Odznacza się średnią wytrzymałością na mróz.
Roślina wydaje dużo odrośli korzeniowych, dzięki którym rozrasta się i w starszym wieku szerokość krzewu przekracza jego wysokość. Odrosty służą także do rozmnażania wegetatywnego.
![zlotlin_japonski_(2)](/images/stories/Pasieka/K182_Rosliny-pozytkowe/zlotlin_japonski_(2)_opt.jpeg)
Złotlin japoński.