BYLINY DZIKO ROSNĄCE
Kokorycz pusta – Corydalis cava Schweigg & Körte
Rodzina: Papaveraceae – makowate
![]() |
lasy liściaste, zarośla |
![]() |
cieniste |
![]() |
wilgotna |
![]() |
III-V |
![]() |
około 1 mies. |
![]() |
siew nasion |
![]() |
~ 6 kg/ha |
![]() |
2 kg/ha |
![]() |
jasnożółty |
Kokorycz pusta,
Corydalis cava Schweigg & Körte
[DE] Der hohler Lerchensporn; Hohlwurz
[EN] Hallow-root
Roślinę można spotkać w widnych, wilgotnych lasach liściastych (zwł. bukowych i grądach) oraz zaroślach (należy do jednych z najwcześniej zakwitających roślin runa wilgotnych lasów dębowo-grabowych), gdzie tworzy łany. Bywa także sadzona w ogrodach przydomowych oraz w cienistych parkach.
Wytwarza łodygę osiągającą do 30 cm wysokości oraz 2-3 ciemnozielone, spodem sinawe liście o głęboko wcinanej blaszce. Część podziemną rośliny stanowi prawie kulista lub nieco podługowata bulwa wielkości orzecha włoskiego, początkowo pełna, później pusta (do czego nawiązuje nazwa gatunkowa).
[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów
Wydajność miodową oszacowano na niecałe 6 kg/ha, zaś wydajność pyłkową na 2 kg/ha.
_opt.jpeg)
Kokorycz pusta.
Kokorycz pusta preferuje stanowiska cieniste i najlepiej sadzić ją pod drzewami. Dobrze rośnie na glebach dostatecznie wilgotnych, ale zimą suchych. Najłatwiej rozmnażać ją z nasion wysiewanych zaraz po zbiorze, które kiełkują w następnym roku. Roślina daje też liczne samosiewki, które można przesadzić.
Kokorycz pełna – Corydalis solida (L.) Clairv.
Rodzina: Papaveraceae – makowate
![]() |
lasy liściaste, zarośla |
![]() |
cieniste |
![]() |
wilgotna, gliniasta |
![]() |
III-IV |
![]() |
ok. 1 mies. |
![]() |
siew nasion |
![]() |
~ 6,5 kg/ha |
![]() |
4 kg/ha |
![]() |
jasnożółty |
Kokorycz pełna,
Corydalis solida (L.) Clairv.
[DE] Der Finger-Lerchensporn
[EN] bird-in-a-bush; solid-tubered corydalis
W stanie naturalnym rośnie w lasach liściastych i zaroślach na gliniastych glebach. Wytwarza podziemną, pełną w środku bulwę (stąd nazwa kokorycz pełna) oraz niewysoką łodygę (do 20 cm wysokości) z łuskowatym liściem przy ziemi i dwoma liśćmi na łodydze.
[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów
_opt.jpeg)
Kokorycz pełna.
Dziesięć kwiatów dostarcza prawie 7 mg cukrów w nektarze. Największą częstotliwość odwiedzin kwiatów obserwuje się w godzinach południowych. Większość zbieraczek odwiedzających kwiaty kolekcjonuje pyłek. Wydajność miodowa wynosi 6,5 kg/ha, wydajność pyłkową oszacowano na 4 kg/ha.
_opt.jpeg)
Kokorycz pełna.
Warunki siedliskowe i rozmnażanie są podobne jak u poprzedniego gatunku.
Lepiężnik różowy – Petasites hybridus (L.) Gaertn, Meyer et Scherb
Rodzina: Asteraceae – astrowate
![]() |
brzegi rzek i potoków, wilgotne łąki i zarośla |
![]() |
słoneczne |
![]() |
wilgotna |
![]() |
III-IV |
![]() |
~ 1 mies. |
![]() |
podział, siew nasion |
![]() |
brak danych |
![]() |
~7 kg/ha |
![]() |
biały |
Lepiężnik różowy
Petasites hybridus (L.) Gaertn, Meyer et Scherb
[DE] Die Gewöhnliche Pestwurz
[EN] butterbur, purple butterbur, fleadock
Rośnie nad brzegami potoków i rzek, na wilgotnych łąkach i w wilgotnych zaroślach. Jest wskaźnikiem miejsc z dobrze natlenionymi wodami podpowierzchniowymi. Roślina nieprzyjemnie pachnie i wytwarza walcowate kłącze, z którego wyrastają bardzo długie rozłogi.
_opt.jpeg)
Lepiężnik różowy.
Dzięki nim lepiężnik może się rozrastać tworząc rozległe łany. W III-IV pojawiają się pędy kwiatostanowe o wysokości do 45 cm (podczas owocowania osiągają do 1 m) pokryte brudnopurpurowymi, łuskowatymi liśćmi.
Pędy zakończone są groniastym kwiatostanem skupiającym drobne koszyczki (średnicy około 7 mm) utworzone z brudnoróżowych kwiatów rurkowatych.
[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów
Lepiężnik wymaga obecności wody w podłożu oraz preferuje bardzo próchniczne, bogate w azot stanowiska. Można go rozmnażać przez podział lub wysiew nasion.
_opt.jpeg)
Lapężnik różowy.
Podbiał pospolity – Tussilago farfara L.
Rodzina: Asteraceae – astrowate
![]() |
siedliska ruderalne, brzegi wód, wilgotne zarośla |
![]() |
słoneczne |
![]() |
wilgotna |
![]() |
III-IV |
![]() |
2-3 tyg. |
![]() |
podział, |
![]() |
~ 60 kg/ha |
![]() |
15-20 kg/ha |
![]() |
żółtopomarańczowy |
Podbiał pospolity,
Tussilago farfara L.
[DE] Gemainer Huflattich, Pferdefuss
[EN] coltsfoot
Zgodnie z nazwą, pospolicie występuje na terenie całego kraju, zwłaszcza nad brzegami wód, w wilgotnych zaroślach, na zboczach, nasypach, w siedliskach ruderalnych i jako chwast polny, gdzie jest wskaźnikiem wysokiej wilgotności podłoża.
Częścią podziemną podbiału jest kłącze, z którego wyrastają długie, rozgałęzione rozłogi podziemne.
_opt.jpeg)
Podbiał pospolity.
Dzięki nim rośliny tworzą duże kępy lub zwarte łany. W III-IV zanim pojawią się liście, podbiał wytwarza żółte, koszyczkowate kwiatostany o średnicy 1,5-2 cm wyrastające na bezlistnych łodygach o długości do 15 cm.
[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów
_opt.jpeg)
Podbiał pospolity. Fot. Aneta Sulborska
Podbiał preferuje stanowiska słoneczne, wilgotne, umiarkowanie ciepłe lub chłodne. Najlepiej rośnie na glebach gliniastych i pylastych, zasobnych w wapń. Można go rozmnażać przez podział lub z siewu.
Przylaszczka pospolita – Hepatica nobilis Mill.
Rodzina: Ranunculaceae – jaskrowate
![]() |
lasy liściaste, zarośla |
![]() |
cieniste |
![]() |
żyzna |
![]() |
III-IV |
![]() |
2-3 tyg. |
![]() |
podział, siew nasion |
![]() |
brak |
![]() |
2 kg/ha |
![]() |
białawy |
Przylaszczka pospolita,
Hepatica nobilis Mill.
[DE] Das Leberblümchen, Märzblümchen
[EN] liverleaf
Rośnie w cienistych lasach liściastych i zaroślach w nizinnej części Polski, natomiast w górach jest rzadko spotykana. Bardzo często sadzona jest jako roślina ozdobna. Przylaszczka jest niewielką (5-15 cm) byliną o grubym kłączu z licznymi korzeniami oraz krótką, nadziemną łodygą, z której wyrastają liście i kwiaty.
[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów
Przylaszczki najlepiej rosną na glebach utrzymujących wilgoć, z dużą zawartością próchnicy oraz dodatkiem wapnia. Można je rozmnażać przez podział w V-VI (po kwitnieniu) lub w VIII, a także z nasion wysiewanych zaraz po zbiorze lub zimą pod osłonami.

Przylaszczka pospolita. Fot. Aneta Sulborska
Kiełkującym nasionom i siewkom należy zapewnić dostateczną ilość wilgoci w podłożu.

Fot. Aneta Sulborska
Miodunka ćma – Pulmonaria obscura Dumort.
Rodzina: Boraginaceae – ogórecznikowate
![]() |
lasy liściaste i mieszane, zarośla |
![]() |
półcieniste |
![]() |
wilgotna, próchniczna |
![]() |
III-V |
![]() |
ok. 3 tyg. |
![]() |
podział |
![]() |
35-40 kg/ha |
![]() |
brak danych |
![]() |
jasnożółty |
Miodunka ćma
Pulmonaria obscura Dumort.
[DE] Das Dunkles Lungenkraut
[EN] unspotted lungwort, Suffolk lungwort
Miodunka ćma (przez niektórych uważana za odmianę lub podgatunek miodunki plamistej) pospolicie występuje w całym kraju, zwłaszcza w lasach liściastych i mieszanych oraz zaroślach. Posiada długie, pełzające kłącze i szorstko owłosione pędy dorastające do 30 cm wysokości.
[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów
Miodunka plamista (= lekarska) – Pulmonaria officinalis L.
Rodzina: Boraginaceae – ogórecznikowate
![]() |
lasy liściaste i mieszane, zarośla, parki |
![]() |
półcieniste |
![]() |
wilgotna |
![]() |
III-V |
![]() |
ok. 3 tyg. |
![]() |
podział |
![]() |
35-60 kg/ha |
![]() |
brak danych |
![]() |
jasnożółty |
Miodunka plamista, Miodunka lekarska
Pulmonaria officinalis L.
[DE] Das echtes Lungenkraut
[EN] lungwort, common lungwort
Naturalne stanowiska miodunki plamistej w Polsce to zachodnia część Niżu, gdzie stanowi składnik runa w lasach liściastych i mieszanych, w zaroślach i parkach. Roślina posiada długie, rozgałęzione kłącze, z którego wyrastają ulistnione łodygi o wysokości 10-30 cm.
[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów
Stanowisko i rozmnażanie są podobne jak u poprzedniego gatunku.
_opt.jpeg)
Miodunka plamista. Fot. Aneta Sulborska
Zawilec gajowy – Anemome nemorosa L.
Rodzina: Ranunculaceae – jaskrowate
![]() |
lasy liściaste i mieszane |
![]() |
półcieniste |
![]() |
próchniczna |
![]() |
III-V |
![]() |
ok. 2 tyg. |
![]() |
podział, siew nasion |
![]() |
brak nektarników |
![]() |
4-21 kg/ha |
![]() |
kremowy, zielonkawoszary |
Zawilec gajowy,
Anemome nemorosa L.
[DE] Das Buschwindröschen
[EN] wood anemone
Pospolicie występuje w runie lasów liściastych i mieszanych, tworząc rozległe łany oraz z powodzeniem może być także uprawiany w ogrodach. Część podziemną rośliny stanowi cienkie, poziome kłącze, zaś nadziemną – ulistniony pęd osiągający 10-20 cm wysokości zakończony pojedynczym, białym kwiatem o średnicy 3 cm z licznymi pręcikami i słupkami.
[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów
Zawilec gajowy najlepiej rośnie na stanowiskach półcienistych. Lubi gleby próchniczne, zasobne w składniki pokarmowe. Można go rozmnażać przez wysiew nasion jesienią wprost do gruntu lub przez podział w okresie letniego spoczynku.
_opt.jpeg)
Zawilec gajowy.
Zawilec żółty – Anemome ranunculoides L.
Rodzina: f;Ranunculaceae – jaskrowate
![]() |
lasy liściaste i mieszane, wilgotne zarośla |
![]() |
półcieniste |
![]() |
próchniczna |
![]() |
III-V |
![]() |
ok. 2 tyg. |
![]() |
podział, siew nasion |
![]() |
brak nektarników |
![]() |
2 kg/ha |
![]() |
żółty |
Zawilec żółty,
Anemome ranunculoides L.
[DE] Das gelbes Windröschen
[EN] yellow anemone, yellow wood anemone, buttercup anemone
Występuje w lasach liściastych, zaroślach i na wilgotnych łąkach, jest także sadzony w parkach i ogrodach. Dorasta do 15-25 cm wysokości. Wytwarza cienkie kłącza, liście o wcinanej blaszce liściowej wyrastające w okółku po trzy oraz żółte kwiaty o średnicy do 3 cm osadzone najczęściej pojedynczo na szczycie długiej, wzniesionej szypułki.
[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów
_opt.jpeg)
Zawilec żółty. Fot. Aneta Sulborska
Zawilec żółty cechuje się podobnymi wymaganiami klimatyczno-glebowymi jak zawilec gajowy, z tym że potrzebuje więcej wilgoci w podłożu. Można go rozmnażać przez podział lub wysiew nasion.