10. Inne metody biotechniczne
10.1 Rotacyjna gospodarka pasieczna
O rotacyjnej gospodarce pasiecznej jest już na tyle dużo napisane, że nie będę charakteryzował jej szczegółowo, zainteresowanych odsyłam natomiast do publikacji (Olszewski, 2007, 2013, 2021a i b; Olszewski i Wilde, 2024). Ta metoda łączy wykorzystanie pożytków całego sezonu, w tym późnych z dobrym przygotowaniem rodzin do zimowli, jednak nie w ramach danej rodziny pszczelej, lecz całej pasieki. Do głównych korzyści rotacyjnej gospodarki pasiecznej należą małe straty zimowanych rodzin spowodowane dużą ich siłą i dobrą kondycją pszczół a w konsekwencji możliwość efektywnego wykorzystania pożytków całego sezonu.
Rotacyjna gospodarka pasieczna polega na tworzeniu odkładów z rodzin produkcyjnych. Przy tworzeniu odkładów godne polecenia jest wykorzystanie metody tworzenia odkładów zbiorczych (Olszewski, 2021c). Odkłady są tworzone głównie w maju, w czasie pożytku rzepakowego, co zależnie od sytuacji może być wykorzystane do zapobiegania lub likwidacji nastroju rojowego. W sezonie odkłady doprowadzane są do siły z myślą o zimowli rodzin z nich powstałych. Do takich odkładów zwykle poddawane są matki nieunasienione lub mateczniki na wygryzieniu. Pozwala to na skuteczne zwalczanie warrozy w momencie, gdy czerw przeniesiony do odkładów wygryzie się a czerw od młodej matki nie zostanie jeszcze zasklepiony. Zwalczenie pasożytów na tym etapie powinno być współcześnie nieodzownym elementem gospodarki pasiecznej. W rodzinach powstałych z odkładów latem przeprowadza się zwykle leczenie główne przeciw warrozie. Jednak po skutecznym zwalczeniu pasożytów zaraz po utworzeniu odkładów często można z niego zrezygnować (po wcześniejszej ocenie stopnia porażenia rodzin) a zamiast tego przerwać wychów czerwiu jesienią i wtedy zwalczyć pasożyty.
[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów
10.2 Usuwanie czerwiu
Skuteczność odbierania czerwiu z w walce z warrozą opiera się na fakcie, że w sezonie nawet do 90% pasożytów przebywa na czerwiu zasklepionym. Metoda ta opiera się na rójce, z tą różnicą, że w tym przypadku pszczoły zostają w macierzaku a czerw jest zabierany (Uzunov i inni, 2024; Uzunov i Büchler, 2020). Uzunov i współpracownicy (2024) oraz Uzunov i Büchler (2020) polecają odebranie z rodziny wszystkich plastrów z czerwiem, z wyjątkiem jednego plastra z czerwiem przed zasklepieniem. Ten plaster będzie pułapką na roztocza i należy go usunąć po zasklepieniu czerwiu. Można także zamiast plastra pułapki zaraz po odebraniu czerwiu zastosować kwas szczawiowy – zintegrowana walka z warrozą. Plastry usunięte z rodzin mogą być wykorzystane do utworzenia odkładów. Moim zdaniem najlepiej byłoby z tego czerwiu najpierw utworzyć odkłady zbiorcze, a po 8-9 dniach podzielić je na mniejsze odkłady (Olszewski, 2021c). Według pszczelarzy praktykujących tę metodę rodzina potrzebuje około dwóch miesięcy na odbudowę siły. Więcej szczegółów dotyczących usuwania czerwiu można znaleźć w książce „Letnie przerywanie czerwienia matki w wale z chorobami pszczół” (patrz Spis piśmiennictwa pozycja Uzunov i inni, 2024).
W przypadku silnego porażenia rodzin przez warrozę najlepiej sprawdzą się metody bezczerwiowe, gdyż wtedy nie osłabiamy dodatkowo i tak słabych rodzin. Jednak należy się liczyć z faktem, że nawet mimo ich zastosowania zapewne konieczne będzie łączenie rodzin celem uzyskania pni wystarczająco silnych, aby mogły przygotować się do zimowli.
Moim zdaniem w przypadku stosowania zintegrowanej walki z warrozą zależnie od pory sezonu oraz siły rodzin można odebrać tylko czerw kryty i najstarszy czerw otwarty. W ten sposób także odbierzemy roztocza ukryte w komórkach z czerwiem nie osłabiając tak znacznie rodzin. Wtedy czas odbudowy ich siły byłby krótszy. Metodę tę można rekomendować także pszczelarzom wykorzystującym pożytki późne, ponieważ odkłady zbiorcze utworzone z usuniętego z rodzin czerwiu mogą zastać przeznaczone do wykorzystania pożytku późnego, postępując podobnie jak Pan Czesław Jung (patrz rozdział 10.1. Rotacyjna gospodarka pasieczna), z tą różnicą, że w tym przypadku pożytek będą wykorzystywać odkłady a nie rodziny gospodarcze.
[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów
[...] - część treści ukryta, w całości dostępna tylko dla zalogowanych e-Prenumeratorów
Kobiałka Teresa 
Wielińska Agnieszka
Publikacje
