Nietoperze i pszczoły

Zdjęcie: Flickr, Ján Svetlík (CC BY-NC-ND 2.0)

Większość ludzi słysząc bzyczenie, wpada w panikę, myśląc, że wokół ich głowy krąży coś „niebezpiecznego”. Oczywiście nie dotyczy to pszczelarzy, dla których huk roju to najpiękniejsza muzyka. Trudno jednak zaprzeczyć, że na większość zwierząt dźwięki produkowane przez owady wyposażone w żądło działa odstraszająco. Fakt ten wykorzystały… nietoperze.

Mimikra Batesiana polega na tym, że bezbronny gatunek wyglądem przypomina niebezpieczny (lub niesmaczny). Zwykle to osiągają, przyjmując odpowiednie kształty i kolory. Jednak są gatunki, które wyniosły ten typ kamuflażu na nowy poziom, bo dźwiękowy.

Naukowcy z Włoch analizowali dźwięki wydawane przez nocki duże i odkryli, że część z nich ma układ fal dźwiękowych bardzo podobny do tych produkowanych przez skrzydełka lecących os, pszczół czy szerszeni. Odtworzenie tych dźwięków sowom, które są drapieżnikami polującymi na nietoperze, niepokoiło ptaki. Prawdopodobnie więc gacki wydają dźwięki ostrzegawcze, by odstraszyć niebezpieczne zwierzęta, ale hipoteza ta jeszcze nie jest potwierdzona, ponieważ pierwszy raz opisano wykorzystanie mimikry akustycznej (w dodatku Batesiana) przez ssaka.

Czytaj także: Bakterie symbiotyczne i ich niesamowita praca

Na ironię zakrawa fakt, że w taki sam sposób pewien gatunek ciem chroni się przed… nietoperzami! Ćmy Syntomeida epilais, które nadają się jako pokarm dla mroczków brunatnych, naśladują dźwięki wydawane przez ćmy niesmaczne (np. Cycnia tenera). Oczywiście dźwięk wydawany przez „Cycnię” nie jest skutkiem ubocznym lotu, tak jak w przypadku szerszeni czy os, lecz zastępują w ciemnościach kolory ostrzegawcze, informując słabowidzące ssaki, że „jeśli mnie zjesz, to się potrujesz”. Produkują owe sygnały za pomocą narządów tympanalnych (wibrującej błonki). Natomiast Syntomedia wcale nie są niesmaczne dla nietoperzy, tylko udają gorzkich kuzynów, wykorzystując mimikrę Batesiana.

Źródło: Leonardo Ancillotto, Donatella Pafundi, Federico Cappa, Gloriana Chaverri, Marco Gamba, Rita Cervo, Danilo Russo, Bats mimic hymenopteran insect sounds to deter predators, Current Biology, Volume 32, Issue 9, 2022, Pages R408-R409.