Czarnogóra z sukcesem rozwija pszczelarstwo

Ilustracja: Wydawnictwo Pasieka

Czarnogóra – najmniejsze pod względem terytorium i liczby ludności państwo Półwyspu Bałkańskiego (13,8 tys. km², 63 tys. ludzi) – osiągnęła znaczne sukcesy w rozwoju pszczelarstwa. Według danych Ministerstwa Rolnictwa Czarnogóry w kraju jest 2,2 tys. pszczelarzy i 97 tys. rodzin pszczelich a produkcja miodu przekracza 500 ton miodu rocznie.

Przyjazny klimat, bogata baza roślin miododajnych i lasów, wielowiekowe tradycje pszczelarskie, górzysty charakter Czarnogóry, a także brak przemysłu zanieczyszczającego środowisko, kształtują wyjątkowe, czarnogórskie pszczelarstwo i sprawiają, że miód jest wysokiej jakości. Jednak jednocześnie średnia produkcja miodu towarowego pojedynczej rodziny pszczelej jest najniższa w całej Europie. Jedną z przyczyn tego stanu są małe obszary upraw roślin owadopylnych, z których można zbierać wysokie plony miodu.

Miód jest ważnym składnikiem kuchni narodowej Czarnogóry. Najbardziej popularne gatunki miodu to: lipowy, akacjowy, wrzosowy, kasztanowy i szałwiowy. Pozyskuje się również sporo miodu spadziowego. Pod względem miejsca pochodzenia miodu rozróżnia się także miód z terenów leśnych, górskich i łąkowych. Produkcja miodu w 2022 roku wyniosła 569 ton i do 2026 roku, według ocen ekspertów, może zwiększyć się do 620 ton. Czarnogóra importuje rocznie około 220 ton miodu. Średnie spożycie miodu na osobę wynosi około 1,1 kg – znacznie więcej niż w pozostałych państwach Europy.

Import miodu przez Czarnogórę:

Źródło: International Trade Centre

Głównymi dostawcami miodu do Czarnogóry w 2022 roku (w tonach) były: Serbia – 165; Mołdawia – 23 i Macedonia – 21.

Według danych Międzynarodowego Centrum Handlu do niedawna Czarnogóra w ogóle nie eksportowała miodu. Według innych źródeł niewielkie partie miodu były wysyłane do Niemiec, Arabii Saudyjskiej i innych krajów. Najprawdopodobniej część czarnogórskiego miodu sprzedawana jest również do sąsiadów w ramach przygranicznego handlu, co nie zawsze zostaje ujęte w statystykach celnych.

Czytaj także: Kupuj Polski Miód - czyli narzędzie dzięki któremu klient Cię znajdzie

Dużą część produkowanego miodu pszczelarze sprzedają bezpośrednio stałym klientom, a także na jarmarkach, regularnie odbywających się w Podgoricy, Tivacie, Plavie czy innych miastach. Jarmarki odwiedzają nie tylko obywatele Czarnogóry, ale również Serbii, Bośni i innych bałkańskich krajów. Znaczną ilość miodu nabywają zagraniczni turyści. W 2022 roku Czarnogórę odwiedziło ponad 2 mln osób.

W kraju aktywnie rozwija się pszczelarstwo ekologiczne. W 2019 roku w Czarnogórze było 1964 certyfikowanych rodzin pszczelich, a w 2021 roku już 3381.

Czarnogórscy pszczelarze w ulach utrzymują głównie rasę kraińską – 60% w pasiekach stacjonarnych, 40% w wędrownych. Ule Langstrotha stanowią 51% ogólnej liczby wszystkich pni, a Dadanta 38%.

W 2016 roku w ramach programu rozwoju i modernizacji pszczelarstwa Ministerstwo Rolnictwa i Federacja Związków Pszczelarskich (SPOCG) realizowały wspólnie projekt budowy centrum „Miodowy dom”, na który rząd przeznaczył 0,5 mln euro. Pokarm dla pszczół produkowany jest w kontrolowanych warunkach: syrop inwertowany (70 ton w 2022 roku) i ciasto (5 ton). Centrum przerabia również zakupiony u pszczelarzy wosk (20 ton) i miód (5 ton). Rozlewa patokę i dostarcza ją do centrów handlowych pod marką „Miód Czarnogóry” , a także produkuje i sprzedaje sprzęt pszczelarski i akcesoria. Rząd planuje dalej wspierać działalność tego centrum, które uważane jest za „lokomotywę” czarnogórskiego pszczelarstwa. 

Czytaj także: Pszczelarstwo Kazachstanu

Pomoc Czarnogórze w rozwoju pszczelarstwa przez długi czas była i nadal jest okazywana również przez międzynarodowe organizacje, banki i agencje, w tym Organizację Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa, Program Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju, Unię Europejską, Bank Światowy, Turecką Agencję Współpracy i Koordynacji. Koordynację tej współpracy prowadzi Federacja Stowarzyszeń Pszczelarskich Czarnogóry, zrzeszająca około 30 regionalnych Stowarzyszeń Pszczelarzy.

Końcem 2023 roku przy wsparciu Banku Światowego wydano Atlas Roślin Miododajnych Czarnogóry, zawierający opis, charakterystykę i zdjęcia 130 najważniejszych roślin pszczelarskich tego kraju. Atlas jest pomoże pszczelarzom lepiej zrozumieć przyrodę otaczająca pasieki, a w konsekwencji przyczyni się do rozwoju branży. Bank Światowy okazał również swą pomoc Ministerstwu Rolnictwa w opracowaniu katastru pasiecznego – oficjalnego rejestru, zawierającego informacje o lokalizacji gospodarstw pasiecznych, pozwalający producentom chronić autentyczność miodu czarnogórskiego.

W 2022 roku na pszczelarstwo przyznano 280 tys. euro państwowych dotacji, a w 2023 – 355 tys. euro. Jednym z perspektywicznych kierunków rozwoju jest eksport miodu, wosku i innych produktów pszczelich. Rosnące zainteresowanie zakupu czarnogórskiego miodu okazują chociażby Zjednoczone Emiraty Arabskie.