Pszczoły uczą się efektywniej, gdy są karane

Udowodniono już, że pszczoły liczą do czterech i rozumieją wartość liczb. Jednak najnowsze badania opublikowane w Journal of Experimental Biology dowodzą, że pszczoły radzą sobie z bardziej skomplikowanymi zadaniami, jeśli tylko się je… karze za złą odpowiedź.

Nauka

Autorka i prowadząca badanie, Scarlett Howard, szkoliła 22 pszczoły miodne wybrane losowo z wielu uli. Owady podzielono na dwie grupy i nauczono wlatywać do pudełka w kształcie litery Y (rys.1). Naukowcy chcieli, by pszczoły nauczyły się wybierać kartki z 4 elementami (była to prawidłowa odpowiedź) i ignorowały kartki zawierające od 1 do 10  symboli (bez 4 oczywiście). By mieć pewność, że owady rzeczywiście liczą symbole, a nie tylko uczą się ogólnego wyglądu kartek, naukowcy zmieniali kształty symboli (rys.2). Każda z pszczół podczas szkolenia musiała rozpoznać prawidłową liczbę aż 50 razy. Pierwsza grupa za prawidłową odpowiedź otrzymywała wyłącznie nagrodę w postaci syropu cukrowego, a druga grupa była również karana – przy tabliczce z liczbą symboli inną niż 4, znajdował się roztwór z chininą.

Rys. 1. Zdjęcie pochodzi z artykułu źródłowego: Surpassing the subitizing threshold: appetitive–aversive conditioning improves discrimination of numerosities in honeybees. 

Testowanie

Pszczoły poddano czterem testom, a każdy znich musiały przejść dziesięć razy. Testy zawierały następujące pary liczb: 4-5, 4-6, 4-7 i 4-8. Pszczoły były oznaczone kolorami, a wszystko rejestrowała kamera. Testy przeprowadzano bez nagród i kar, tylko w czasie między nimi pszczoły przechodziły proces „odświeżenia” pamięci, który wyglądał dokładnie tak samo jak proces nauki.

rys.2. Zdjęcie pochodzi z artykułu źródłowego: Surpassing the subitizing threshold: appetitive–aversive conditioning improves discrimination of numerosities in honeybees. 

Wyniki

Tylko pszczoły, które znały konsekwencje złego wyboru, wykazywały znaczne postępy w nauce różnic między 4 a pozostałymi liczbami (od 1 do 10). W czasie testów pszczoły, które dostawały wyłącznie nagrodę, nie widziały różnicy w parze liczb 4-5. Natomiast pszczoły karane nie miały tego problemu. Naukowcy sugerują, że tak jak w przypadku ludzi, pszczoły skupiają się bardziej, jeśli są odpowiednio zmotywowane.

Howard napisała, że pszczoły, które były karane za nieodpowiedni wybór, rzadziej popełniały błędy, więc zapewne ich motywacją była nie tylko nagroda, lecz równiaż strach przed karą. Okazuje się więc, że by efektywnie się uczyć, pszczoły muszą być poddawane dwóm rodzajom bodźców motywujących - negatywnym i pozytywnym.

Źródło: Howard, S. R., Avarguès-Weber, A. Garcia, J. E., Greentree, A. D. Dyer, A. G.(2019). Surpassing the subitizing threshold: appetitive–aversive conditioning improves discrimination of numerosities in honeybees. J. Exp. Biol. 222, jeb205658.