Poczwarki pszczół z czasów faraonów znalezione w Portugalii

Zdjęcie: Mikrotomografia komputerowa kokonu, w którym zamknięta jest poczwarka pszczoły. Autor: Carlos Neto de Carvalho et al. 2023.

Do wspaniałego odkrycia doszło w portugalskim mieście Odemira. Archeolodzy znaleźli świetnie zachowane poczwarki pszczół sprzed 3000 lat.

Pewnego dnia, 2975 lat temu, umarła pewna kolonia kornutek. Kornutki to owady, które drążą korytarze pod ziemią i tam składają jaja. Gatunki z tego rodzaju często gniazdują obok siebie, tworząc kolonie gniazd. Tak też żyły te owady niemalże 3000 lat temu. W tym czasie Egiptem władał faraon Siamon, w Chinach panowała dynastia Zhou, a według Biblii w Izraelu rządził król Salomon.

Przypadek sprawił, że wraz z upływem lat kokony z poczwarkami wspomnianej kolonii uległy fosylizacji, czyli zmieniły się w skamieniałości. To bardzo rzadki przypadek, ponieważ owady po śmierci szybko się rozkładają – podatne na rozpad są nawet ich stworzone z chityny pancerze. Dlatego do tej pory archeolodzy odnajdywali tylko skamieniałości samych gniazd, bez owadów. „Zmumifikowane” poczwarki kornutek są więc cudownym ewenementem, który powie nam dużo o życiu i rozwoju pszczół. W kokonach zachowały się nawet resztki pyłku, który samice składają przy larwach.

Czytaj także: Porozmawiać z pszczołą

Jakim cudem tak delikatne organizmy i struktury uległy fosylizacji? Trzy tysiące lat temu zimy na tamtym terenie były chłodniejsze i bardziej deszczowe. Naukowcy przypuszczając więc, że owady zmarły przez wychłodzenie lub uduszenie. To, że gniazda kornutek znajdowały się pod ziemią, dopełniło dzieła.  

Skany wnętrza kokonów zostały wykonane za pomocą mikrotomografii komputerowej. Dzieki temu eksponaty nie zostały uszkodzone.

Zdjęcie: Zdjęcie fragmentu zmumifikowanej pszczoły. Autor: Andrea Baucon

Zdjęcie: mikrotomografia komputerowa kokonu. Na rudo zaznaczony fragment poczwarki. Autor: Carlos Neto de Carvalho et al. 2023.

Źródło: Carlos Neto de Carvalho et al. 2023. Eucera bees (Hymenoptera, Apidae, Eucerini) preserved in their brood cells from late Holocene (middle Neoglacial) palaeosols of southwest Portugal. Papers in Palaeontology 9 (4): e1518