Jak pszczoły nawigują?

Zdjęcie: Freepik

Nie od dzisiaj wiadomo, że pszczoły to świetni nawigatorzy i potrafią odnaleźć drogę do ula czy do pożytku, wykorzystując zmysł węchu, położenie Słońca, wzory tworzone przez polaryzację światła na niebie, punkty orientacyjne i przedmioty wyróżniające się w terenie, a możliwe, że nawet pole magnetyczne Ziemi.

Pszczoły także łatwo się uczą i znajdują powiązania między różnymi wspomnieniami, by zrozumieć zasady pewnych zjawisk. Ostatnie badanie opublikowane w „Frontiers in Behavioral Neuroscience” wykazało, że pszczoły miodne, tak jak piloci samolotów, polegają w nawigacji na dominujących liniowych elementach krajobrazu, by znaleźć drogę powrotną do gniazda.

– Wykazaliśmy, że pszczoły mają pamięć nawigacyjną, czyli rodzaj mentalnej mapy okolicy, którą znają – tłumaczy główny autor prowadzący badanie dr Randolf Menzel. – Robią to podczas pierwszych lotów orientacyjnych lub gdy ich ul zostanie przeniesiony do nowego miejsca. Liniowe elementy krajobrazu, takie jak rowy melioracyjne, drogi, krawędzie pól, zdają się ważnymi elementami w ich pamięci.

Zespół naukowców pod przewodnictwem Menzela przylepił do ciał 50 zbieraczek małe, 10,5 mg transpondery (bezprzewodowe urządzenia komunikacyjne). Badanie prowadzili w Klein Lüben w Brandenburgii. Później wypuszczono „oczipowane” zbieraczki w całkiem nowym terenie testowym, w którym na pewno wcześniej nie przebywały. W miejscu tym umieszczono radar, który z 900 m rejestrował sygnał z nadajników. Najbardziej charakterystycznym elementem nowego terenu były dwa położone równolegle do siebie rowy melioracyjne ciągnące się od południowego zachodu do północnego wschodu.

Zdjęcie: Menzel i wsp.

Zbieraczki pobrano z 5 uli. Otoczenie uli A i B było podobne do terenu eksperymantalnego, do którego je przeniesiono, pod względem liczby, szerokości, długości i kąta elementów lineralnych w terenie, głównie rowów melioracyjnych. Okolica wokół uli D i E różniła się znacznie od testowanego regionu, natomiast okolice wokół ula C miała cechy pośrednie. W lokalizacji eksperymentalnej nie znajdowały się żadne elementy pionowe – to ważne, bo od dawna wiadomo, że pszczoły wykorzystują takie obiekty do nawigacji.

Czytaj także: Cienie produkcji migdałów

Kiedy pszczoły miodne znajdują się w nowej okolicy, latają wokół miejsca, z którego zostały wypuszczone, na różne odległości i w rożne strony. Naukowcy użyli radaru by dokładnie zbadać ścieżki, jakimi poruszają się pszczoły podczas lotów orientacyjnych (pomiary trwały od 20 minut do trzech godzin). Podczas trwania eksperymentu pszczoły wznosiły się do 9 metrów nad ziemię.

Zespół Menzela przeanalizował ścieżki lotów wykonanych przez pszczoły i odkrył, że najczęściej gromadzą się przy rowach melioracyjnych. Kolejne analizy wykazały, że kanały owe stanowiły drogowskazy i owady latały wzdłuż nich, nawet gdy znajdowały się 30 metrów od nich (to dystans z jakim pszczoła jest jeszcze w stanie widzieć takie poziome obiekty). To sugeruje, że pszczoły zapamiętują poziome elementy terenu i wykorzystują je do nawigacji.

– Dane, które pozyskaliśmy, sugerują, że podobieństwa i różnice między elementami znajdującymi się w terenie, między ich domami macierzystymi i nowymi miejscami, mogą być wykorzystywane do ustalania położenia ula – mówił Menzel.

Co ważne, analizy ujawniły, że rowy melioracyjne znajdujące się w nowym miejscu były najbardziej przydatne dla przewidywania lotów orientacyjnych z uli A i B, mniej w przypadku ula C i najmniej przydatne w przypadku lotów pszczół z ula D i E. To wskazuje, że pszczoły porównują to, co widziały w regionie testowym z tym, co znają z terenu macierzystego i prawdopodobnie zapamiętywanie terenu opiera się również na elementach wertykalnych.

Źródło: Beeculture.com