Pszczelarstwo Jemenu w czasach wojny domowej

Mapa jemenu

Jemen, liczący 30,5 mln mieszkańców, jest bogaty w ropę naftową, gaz ziemny i inne surowce naturalne, a mimo to zaliczany jest do najbiedniejszych państw świata. Pod względem poziomu PKB na mieszkańca (713 $) zajmuje 168. miejsce w międzynarodowym rankingu. Jedną z przyczyn tej trudnej sytuacji jest trwająca od 2014 roku wojna domowa, w którą zaangażowanych jest kilka krajów Bliskiego Wschodu. Rezultatem tego konfliktu jest katastrofa humanitarna, 100 tys. ofiar śmiertelnych, 4 mln uchodźców, 17 mln osób potrzebujących pomocy żywnościowej i innej.

Wojna przyczyniła wielkie szkody także pszczelarstwu Jemenu. Główna strefa walk przeszła przez jego największe ośrodki położone na północnym zachodzie kraju.

Miód zajmuje ważne miejsce w jemeńskiej kuchni – uważa się, że posiada wysokie walory smakowe i przy tym nie ma pozostałości żadnych leków, pestycydów, odpadów przemysłowych i innych. Miód z głożyny (Ziziphus spina-christi), nazywany sidrem, cieszy się dużym popytem zarówno w samym Jemenie, jak i za granicą. Jest jednym z najdroższych gatunków miodu. Inne lokalne patoki to Al-Salam, Al-Sumr, Pasture, Dabaa, Al-Dahya.

Według danych ONZ, Jemen produkuje ponad 1500 ton miodu rocznie, zapewniając dochód 100 tys. osobom. Liczba rodzin pszczelich wynosi około 1 mln. Są to dane szacunkowe, odnoszące się bardziej do okresu sprzed wojny domowej niż tego roku.

Bardziej wiarygodna jest międzynarodowa statystyka zewnętrznych operacji handlowych związanych z jemeńskim miodem. Sądząc po tych danych, w ostatnich latach na eksport przeznaczana jest połowa wyprodukowanego miodu, podobna ilość była importowana na rynek wewnętrzny, ale po niższych cenach.

Eksport jemeńskiego miodu:

	2017	2018	2019	2020	2021
Mln. $	6,767	6,091	9,279	12,375	6,746
Ton	761	781	787	2432	1219

Źródło: International Trade Center

W 2021 roku miód był eksportowany do 9 krajów świata. Jego głównymi kupującymi były kraje: Arabia Saudyjska (796 ton), Oman (264 tony) i Malezja (101 ton).

Import miodu przez Jemen:

	2017	2018	2019	2020	2021
Mln. $	1,0	1,4	1,4	2,3	0,6
Ton	727	961	797	903	269

W 2021 roku Jemen importował 98% miodu z dwóch państw: Niemiec (249 ton) oraz Etiopii (16 ton).

W jemeńskich pasiekach przeważają kwadratowe ule leżaki, wykonane ze sklejki. W tamtych warunkach jest to najbardziej ekonomiczna i wygodna konstrukcja. Tradycje pszczelarskie są przekazywane z pokolenia na pokolenie.

Sukcesy w rozwoju pszczelarstwa Jemen zawdzięcza przede wszystkim organizacjom międzynarodowym: Programowi Rozwoju ONZ, Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa, Banku Światowemu, Międzynarodowemu Czerwonemu Krzyżowi i innym. Pomoc w nauczaniu pszczelarzy i zwiększaniu ich kwalifikacji okazywały ostatnio także Szwecja i inne państwa UE.

Czytaj także: Węgierskie pszczelarstwo - nowe wyzwania

Według ocen specjalistów Czerwonego Krzyża rosnące szkody dla pszczelarstwa Jemenu powodowane są zmianami klimatu, długotrwałą suszą, zmniejszeniem liczby opadów, pustynnieniem terenów, w których wcześniej rozwijało się rolnictwo i zmniejszeniem bazy roślin miododajnych. W wyniku tego pszczelarstwo przestaje być opłacalnym źródłem dochodu i wielu jemeńskich pasieczników jest zmuszonych szukać innego źródła utrzymania.

Zamów prenumeratę czasopisma "Pasieka"