Pestycydy uszkadzają mózg pszczoły

Zdjęcie: Freepik

Mózg pszczoły miodnej po kontakcie z tzw. nowoczesnymi insektycydami zostaje uszkodzony. Upośledzeniu ulegają funkcje optymotoryczne i owad nie jest w stanie iść prosto. Badania opublikowano 17.08.2022 we Frontiers of Insects Science.

Badanymi pestycydami były sulfoxaflor i imidaklopryd. Wykazano, że środki te uszkadzają komórki mózgu i deregulują ekspresję genów, kontrolujących oczyszczanie ciała z toksyn. Doktorka Rachel H. Parkinson z Uniwersytetu Oksfordzkiego, główna autorka badania, stwierdziła:

– Wykazaliśmy, że insektycydy takie jak sulfoxaflor i imidaklopryd głęboko upośledzają przemieszczanie się pszczół oparte na wskazówkach wizualnych. To bardzo poważny problem, bo prawidłowa reakcja na bodźce wzrokowe jest dla pszczół kluczem do nawigacji i przetrwania. 

Przebywając poza ulem pszczoły uczą się charakterystycznych punktów w przestrzeni, które służą im ostatecznie jako drogowskazy. Potrafią też określić położenie słońca nawet w pochmurny dzień, ponieważ widzą światło UV. Upośledzenie wzroku oznacza dla nich zagubienie w terenie i śmierć.

Naukowcy prowadzili badania na czterech grupach pszczół miodnych, pozyskanych z czterech uli. W każdej znajdowało się od 22 do 28 osobników. Przez pięć dni każda grupa dostawała roztwory cukrów z różnymi stężeniami pestycydów: pierwsza czysty syrop, druga zanieczyszczony 50 ppb[1] imidaklopridu, trzecia z dodatkiem 50 ppb sulfoxaflorem, a ostatnia z mieszaniną 25 ppb imidaklopridu i 25 ppb sulfoxafloru.

Zdjęcie: kadr filmu nakręconego w czasie eksperymentu. Cały film pszczoły biegającej po ruchomej kulce znajdziecie w źródle.

W czasie eksperymentów pszczołom m.in. wyświetlano obrazy, które miały je przekonać, że zostały „zepchnięte” z kursu. Owady, które przyjmowały cukier z dodatkiem substancji niebezpiecznych, wypadały znacznie gorzej niż pszczoły spożywające czysty syrop. Nie reagowały odpowiednią korektą kursu (np. odbijały tylko w jedną stronę, a nie były w stanie skręcić w drugą, nawet jeśli sytuacja tego wymagała) lub w ogóle nie reagowały na zmiany w otoczeniu.

Czytaj także: Badania miodu mówią o pszczole

Analizy histopatologiczne wykazały, że pszczoły poddane działaniu pestycydów miały więcej martwych komórek w płatach wzrokowych (częściach mózgu zaangażowanych w przetwarzanie danych wizualnych) niż kontrola. Poza tym omawiane związki spowodowały rozregulowanie genów odpowiadających za czyszczenie ciała owadów z toksyn, chociaż  w tym przypadku efekt był słaby i różnił się między osobnikami – jest więc bardzo mało prawdopodobne, że to zaburzona ekspresja genów ostatecznie wpłynęła na nieprawidłową orientację pszczół w terenie.

[1] Za PWN: ppb, ang. parts per billion [‘części na miliard’], oznaczenie stosunku dwu wartości tej samej wielkości (masy, objętości), stosowane głównie w chemii do wyrażania bardzo małej zawartości substancji w mieszaninie: ng/g; 1 ppb = 10−9.

Źródło: Blog.frontiersin.org

Parkinson RH, Fecher C and Gray JR (2022) Chronic exposure to insecticides impairs honeybee optomotor behaviour. Front. Insect Sci. 2:936826.