Pszczelarstwo Filipin

Filipiny piekna plaza bez pszczol

Zdjęcie: Freepik

Pszczelarstwo Filipin powinno dobrze się rozwijać dzięki korzystnym warunkom przyrodniczym – bogata baza pożytkowa pozwala znacznie zwiększyć potencjał produkcyjny rodzin pszczelich. Jednak w kilku ostatnich dekadach branża nie była wspierana, więc notuje… regres.

Miód zajmuje bardzo skromne miejsce w filipińskiej kuchni. Jego średnie spożycie na osobę wynosi zaledwie 10 g rocznie. To 20 razy mniej od światowej średniej. Słabego wyniku nie można usprawiedliwić dietą – Filipińczycy kochają słodycze i spożywają średnio 22 kg cukru rocznie (jest to produkt wyłącznie krajowego przetwórstwa). Kraj ten wytwarza 2,5 mln ton cukru trzcinowego rocznie. Produkcja miodu jest oceniana na 150–200 ton. To trzy razy mniej niż na przykład na Cyprze, którego populacja wynosi 1,2 mln, czyli jest 100 razy mniejsza niż Filipin.

Jedna trzecia filipińskiego miodu produkowana jest nie w pasiekach, ale w lasach i zdobywana z natury z gniazd dziko żyjących pszczół. Działanie to nazywane jest polowaniem na miód (ang. honey hunting). W dodatku aż 75% spożywanego miodu pochodzi z importu.

Gatunki pszczół od których pozyskuje się miód na Filipinach i produkcja miodu:

Gatunek pszczoły	Produkcja miodu (w tonach)
Apis mellifera	103,4
Apis dorsata breviligula	37,0
Apis cerana	3,5
Tetragonula (Trigona biroi)	5,5

Źródło: bar.gov.ph

Dynamika importu miodu przez Filipiny:

	2017	2018	2019	2020	2021
Mln $	1,3	1,4	1,9	2,1	1,7
Ton	569	499	742	980	616

Źródło: International Trade Centre

Piątka największych eksporterów miodu do Filipin w 2021 roku (w tonach): Wielka Brytania (123), Niemcy (123), Australia (103), USA (89) i Argentyna (70).

Według statystyk na Filipinach jest zaledwie 434 pszczelarzy i 5,4 tys. rodzin pszczelich. Regiony z najbardziej rozwiniętym pszczelarstwem to Mindanao Północne, CALABARZON i Davao. Stosunkowo duże gospodarstwa pasieczne są także na wyspach Luzon i Bohol.

Uważa się, że 2/3 miodu znajdującego się na filipińskim rynku jest zafałszowana. Potwierdziły to badania przeprowadzone pod koniec 2020 r. przez specjalistów filipińskiego Instytutu Badań Jądrowych. Przetestowano 131 próbek miodu, z których 57 było zakupionych w lokalnych supermarketach i na rynkach, a 74 w sklepach internetowych. Testy wykazały, że w pierwszej grupie jakość 41 marek importowanego miodu spełniała wymagania, a z 16 marek filipińskiego miodu aż 12 zawierało cukier C4 – czyli miało dodatek syropu kukurydzianego i trzcinowego. W drugiej grupie z 74 marek filipińskiego miodu 64 okazało się być mieszaniną miodów i syropów, albo po prostu czystym syropem. Wyniki badania były następujące: ze 131 próbek miodu 65,5% było zafałszowanych.

Czytaj także: Pszczelarstwo Wietnamu

Niedorozwój pszczelarstwa na Filipinach rekompensowany jest obecnością dużej ilości dzikich zapylaczy, w tym rodzimych gatunków pszczół Apis dorsata breviligula (pszczoła olbrzymia breviligula), Apis florea, Apis andreniformis, pszczół bezżądłych i samotnic. To pozwala rolnikom nie martwić się o zapylanie palm kokosowych i innych uprawianych gatunków oraz obchodzić się bez pszczół miodnych, których utrzymanie jest angażujące (podobna sytuacja ma miejsce w sąsiedniej Indonezji).

Klimat tropikalny i średnia roczna temperatura 26,6°C nie są odpowiednimi warunkami rozwoju dla europejskiej pszczoły miodnej Apis mellifera. Wysoka temperatura sprzyja rozprzestrzenianiu się chorób i pasożytów. W 2014 roku na wyspie Mindanao pojawił się szkodnik – mały chrząszcz ulowy Aethina tumida. Istnieje realne niebezpieczeństwo, że rozprzestrzeni się on również do innych regionów Filipin.

Czytaj także: Cypr po klęskach żywiołowych

Stagnacja w filipińskim pszczelarstwie częściowo wiąże się również z tym, że Filipiny są jednym z krajów, które w największym stopniu cierpią od klęsk żywiołowych. Szczególnie duże szkody przynoszą tropikalne cyklony i tajfuny. Corocznie w Filipiny uderza około 20 tajfunów różnej siły. Na przykład tajfun Odette w grudniu 2021 dotknął 4,5 miliona ludzi, z czego 495 zginęło, 82 zaginęło, a 1147 zostało rannych. Ponadto żywioł uszkodził ok 355 tys. domów, a ok. 173 tys. zrównał z ziemią. Szkody wyrządzone przez ten tajfun infrastrukturze i rolnictwu oszacowano na 450 mln dolarów. Tajfun Nalgae w październiku 2022 dotknął 932 tys. osób a 48 zginęło. Cyklon uszkodził 6 lotnisk, 78 portów i dziesiątki innych obiektów infrastrukturalnych.

Filipiny położone są w strefie aktywnych wstrząsów sejsmicznych Pacyficznego Pierścienia Ognia i również cierpią na częste trzęsienia ziemi. Ostatnie z nich, o sile 7 w skali Richtera, miało miejsce w lipcu 2022 roku na wyspie Luzon i dotknęło ponad 300 tys. ludzi.

Zadania badań nad pszczołami i popularyzacji pszczelarstwa powierzono Uniwersytetowi w Los Banos, a opracowanie planów rozwoju pszczelarstwa – Biuru Badań Rolniczych (BAR) Ministerstwa Rolnictwa.

Zamów prenumeratę czasopisma "Pasieka"