Jak ćma do… wiśni?

Ilustr. Martyna Walerowicz, Midjourney, CC BY-ND 4.0

Tak, wiemy, pszczoły są najcudowniejsze. Jednak trzeba przyznać, że nie zapylają wszystkich gatunków roślin. Owady, których praca jest bardzo ważna, a którą naprawdę łatwo przeoczyć, są aktywne w nocy. Mowa o ćmach.

Ćmy są nieporównywalnie trudniejsze do badania przez naukowców niż pszczoły (pamiętajcie, że mówimy nie tylko o miodnej) ponieważ są aktywne w nocy, co sprawia, że ich obserwacja jest problematyczna.

– Myślę, że mogę wyliczyć sześć artykułów naukowych, które skupiają się na zagadnieniu „ćmy vs pszczoły”, lub „ćmy vs… cokolwiek innego” – mówiła Emilie Ellis, ekolożka zapylania.

By w końcu wypełnić lukę w wiedzy, Ellis wraz z zespołem opublikowali badanie w czasopiśmie „Ecology Letters”, w którym wykazali, że ćmy są „pracowite jak pszczoły”. Ćmy i pszczoły były badane w angielskim Leeds. Z owadów pobrano pyłek i przeanalizowano jego DNA, dzięki czemu precyzyjnie określono, jakie gatunki roślin odwiedzają zapylacze.

Ćmy przenoszą więcej pyłku, niż przypuszczano i jedną trzecią odwiedzin w kwiatach wykonują właśnie one. Co ważne, ćmy miały na sobie pyłek również z roślin uprawnych  np. truskawek, cytrusów i pestkowców (czyli np. śliw czy wiśni), co wskazuje, że ćmy wspomagają zapylanie roślin, dostarczających nam pożywienia. Oczywiście na ich ciałach znajdował się też pyłek z dzikich roślin, drzew i roślin ozdobnych rosnących w ogrodach.

– Mamy coraz więcej dowodów, zebranych głównie w ostatnich pięciu latach, że globalnie ćmy są bardzo, bardzo ważnymi zapylaczami dla społeczeństw na całym świecie – twierdzi Christopher Cosma ekolog zapylania i zmian klimatu Uniwersytetu Kalifornijskiego w Riverside, który nie brał udziału w badaniach Ellis. – Są ważne nie tylko dla dzikich, rodzimych gatunków roślin, lecz bezpośrednio przyczyniają się do zapewnienia nam żywności.

Czytaj także: Emocjonalne życie pszczoły

Nowe badanie wykazało, że chociaż część gatunków roślin (np. stokrotek) odwiedzają zarówno pszczoły jak i ćmy, to ich preferencje ogólnie się różnią. Oczywiście pszczoły są wielkimi fankami dzikich roślin zielnych, podczas gdy ćmy wolą drzewa i krzewy. Ogólnie 8% gatunków roślin było odwiedzanych tylko przez ćmy.

Potrzeby pszczół i ciem różnią się od siebie. Pszczoła odwiedza kwiaty, by pić nektar i zbierać pyłek dla swoich młodych. Natomiast ćma pije wyłącznie nektar, którego nie przekazuje młodym, bo gąsienice pożywiają się liśćmi. Pszczoły i ćmy mają również inne „wymagania mieszkaniowe”. Większość gatunków pszczół to samotnice, które żyją pod ziemią lub w szczelinach murów czy martwego drewna, wychodząc z nich za dnia, by odwiedzać kwiaty. Natomiast ćmy przeczekują dzień w drzewach i krzewach. Składają jaja na konkretnych gatunkach roślin.

Czytaj także: Wirus pszczeli wykryty w komarze

Ponadto różne gatunki roślin dostosował kwiaty w odmienny sposób do zapylania dziennego i nocnego. Dzikie wabią pszczoły różnymi kolorami kwiatów, które są otwarte w ciągu dnia. Natomiast kwiaty, które zapylają ćmy, są białe lub blade i pachną w nocy. Prawdopodobnie więc ćmy są ważnymi zapylaczami cytrusów i jabłoni (to by tłumaczyło, dlaczego tak trudno zmusić pszczoły do wizyt tych kwiatów) oraz wszystkich tych, które mają małe, białe otwarte po zachodzie słońca kwiaty. Jednocześnie Ellis podkreśliła, że na ciałach ciem znajdował się pyłek wielu gatunków kwiatów – nie tylko białych czy bladych. Wszystkie wykryte gatunki zaspokajają jednak tylko połowę ich potrzeb, ponieważ wymagają do życia drzew i krzewów, a także wsparcia człowieka. W Wielkiej Brytanii liczba ciem spadła o jedną trzecią w ostatnim półwieczu.

Mając owe nowe dane, można zmodyfikować i lepiej dostosować dla wszystkich zapylaczy nasze ogrody – te w nowym stylu będą dziksze, ponieważ naprawdę zróżnicowany biologicznie ogród musi zostać niemalże pozostawiony sam sobie, by stać się schronieniem dla dzikich gatunków pszczół i innych owadów. Powinien mieć nawet odsłonięte poletka ziemi, które zapewnią im zakładanie gniazd. Można też nasadzać rośliny, które ćmy uwielbiają, takie jak kwitnące wieczorami i intensywnie pachnące maciejki.

Prowadząc więc ogród warto pamiętać, by był nie tylko przyjazny dla pszczół, lecz również dla ciem.

Źródło: wired.com