Rozwój kubańskiego pszczelarstwa

Zdjęcie: Freepik

W 1959 roku na Kubie upadł proamerykański rząd i do władzy doszli komuniści na czele z Fidelem Castro. Obiecał wybawić kraj od „imperialnych przeżytków” i upaństwowił całą własność prywatną amerykańskich obywateli i firm.

W odpowiedzi USA nałożyło na Kubę surowe sankcje, utrzymane do dziś. Początkowo Kuba z sukcesem opierała się z blokadom, korzystając z pomocy Związku Radzieckiego, ale po jego rozpadzie Kubańczycy zmuszeni byli polegać tylko na sobie. Żeby obejść niektóre zakazy, wykorzystują różne narzędzia, w tym przemyt. Szkody z powodu sankcji ocenia się na 150 mld $.

Kuba jest republiką socjalistyczną typu prezydencko-parlamentarnego, którą rządzi większościowo Partia Komunistyczna. Od 2016 roku władze Kuby przeprowadzają szereg socjalno-gospodarczych reform, których głównym celem jest „adaptować gospodarkę socjalistyczną do realiów XXI wieku”. Reformy te objęły również pszczelarstwo.

Kuba ma rozwinięte pszczelarstwo i duży potencjał dalszego rozwoju i modernizacji. Przemysł został stworzony i nadal działa w ramach socjalistycznego modelu wypracowanego w ZSRR i ma wiele wspólnych cech z obecnymi modelami pszczelarstwa w Wietnamie i Chińskiej Republice Ludowej.

Dla większości krajów Ameryki Łacińskiej pszczelarstwo Kuby jest wzorem do naśladowania. Kubańscy specjaliści utrzymują stałe kontakty z autorytetami i praktykami innych krajów.

W 2008 roku powstała państwowa firma pszczelarska Apicuba (Empresa Apícola Cubana), która obecnie monopolowo zajmuje się zakupem miodu i innych produktów pszczelich u pszczelarzy, ich obróbką i odsprzedażą, zaopatruje pszczelarzy w wosk, lekarstwa, sprzęt, matki pszczele i nasiona roślin miododajnych.

Czytaj także: Skąd Varroa destructor wziął się w Australii?

Od 1982 roku działa Naukowe Centrum Pszczelarskie (Ciapi), w którym pracują biolodzy, biochemicy, rolnicy i inni specjaliści. To jedyna naukowa organizacja tego typu w Ameryce Łacińskiej. Centrum bada również choroby pszczół, w laboratorium kontroluje się próbki miodu i zajmuje się jego certyfikowaniem, doradza rządowi w sprawie roli, stanu i perspektyw pszczelarstwa. Jego uwaga koncentruje się również na selekcji najbardziej produktywnych pszczół i opracowaniu programów rozwoju branży.

W ostatnich latach z pomocą niemieckich specjalistów poprawiono system podnoszenia kwalifikacji pszczelarzy, powstało laboratorium do analiz miodu, utworzono program gromadzenia i rozpowszechniania danych o stanie terenów miododajnych w kraju, mający na celu ułatwienie pszczelarzom wyboru miejsc dla pasiek wędrownych. Rządowy program wsparcia eksportu został rozszerzony również na produkty pszczele.

W 2021 roku padło wiele rekordów produkcji, mimo że wschód kraju był nękany suszą, a zachodnie regiony ucierpiały z powodu burz tropikalnych.

Charakterystyka kubańskiego pszczelarstwa w 2021 roku:

Źródło: dane Apicuba

Za rekordową produkcję miodu i innych produktów pszczelich w 2021 roku firmie Apicuba została przyznana nagroda „Narodowa awangarda”. 

Jak podkreślił dyrektor główny firmy, Garcia Castro, sukcesom sprzyjał program rządu na umocnienie niepaństwowego sektora i stymulację działalności rolniczej, rozszerzenie eksportowo-importowych możliwości przez firmę Apicuba, wydzielenie jej 80% zarobionych pieniędzy na potrzeby własnego rozwoju i inne wsparcia państwowe.

Na najbliższe lata zaplanowano produkcję 10–15 tys. ton miodu, zwiększenie liczby rodzin pszczelich do 250 tys., rozreklamowanie kubańskiego pszczelarstwa za granicą i zwiększenie eksportu miodu towarowego.

Czytaj także: Gdzie pszczoła nie może tam pośle... pszczołę

Na Kubie obowiązuje ścisła kontrola jakości miodu. Zabroniona jest hodowla roślin modyfikowanych genetycznie i stosowanie antybiotyków do leczenia pszczół. Głównym pożytkiem nie są uprawy, lecz dziko rosnące rośliny. Od 2001 roku Kuba produkuje miód organiczny, jakość którego spełnia wymogi UE. Jego eksport ocenia się na 1,9 tys. ton rocznie. Ponad 80% kubańskiego miodu wysyłane jest na eksport. Zajmuje się tym państwowa firma Cubaexport.

Nie mogąc sprzedawać patoki w USA, kubańskie firmy przerzuciły się na rynki europejskie. Udział krajów Europy w zakupach kubańskiego miodu wynosi ponad 95%. Głównym kupującym są Niemcy (do 50%).

Zmiany w eksporcie kubańskiego miodu:

Źródło: International Trade Centre

Miód na wewnętrzny rynek Kuby jest dostarczany przez sieć La Colmena. W 2021 roku poprzez te sklepy sprzedano 0,7 tys. ton miodu.

Pod względem średniego spożycia miodu na osobę – około 40 gramów rocznie – Kuba znajduje się w jednym rzędzie z Brazylią i większością innych krajów Ameryki Łacińskiej, w których miód w narodowych kuchniach zajmuje bardzo skromną pozycję.