Neonikotynoidy ciągle obecne w rzepaku

Autor: dashu83, freepik

Pięć lat po wycofaniu z użycia neonikotynoidów z upraw rzepaku na terenie Unii Europejskiej, naukowcy odkryli, że te związki ciągle są obecne w glebie, a co za tym idzie, również w nektarze roślin. W opublikowanym 16 listopada artykule naukowym wskazano na konieczność odejścia od środków, które trwale zanieczyszczają środowisko, na rzecz naturalnych praktyk rolniczych.

Naukowcy chcieli sprawdzić, czy moratorium dotyczące używania neonikotynoidów na terenie Unii Europejskiej sprawiło, że pszczoły mogą bezpiecznie zbierać nektar z kwiatów rzepaku. Przez pięć lat badali próbki nektaru rzepaku ozimego rosnącego na 291 polach uprawnych zachodniej Francji, pod kątem obecności imidaclropridu, tiametoksamu i klotianidyny.

Imidacloprid był wykrywany w każdym roku bez wyraźnego spadku zawartości pestycydu w nektarze, aczkolwiek między poszczególnymi sezonami występowały wyraźne fluktuacje w występowaniu tego związku. Dwie próbki z 2016 r. zawierały resztki pestycydu o stężeniu pięciokrotnie przewyższającym przewidywane maksimum dla roślin bezpośrednio opryskiwanych imidacloprydem. Zawartość pozostałości tego związku zależała od typu gleby, na której rósł rzepak i wzrastała wraz z opadami. Naukowcy przypuszczają więc, że pestycyd może spływać z sąsiadujących pól uprawnych, na których zastosowano imidacloprid do zwalczania szkodników na roślinach niekwitnących. Neonikotynoidy są rozpuszczalne w wodzie (co jest koniecznością w przypadku pestycydów systemicznych), dlatego są wypłukiwane z pierwotnych miejsc stosowania.

Naukowcy ustalali również przewlekłe ryzyko dla owadów. Zagrożenie oceniano z wykorzystaniem schematu formalnej oceny poziomu ryzyka ustalonego przez Europejski Urząd do Spraw Bezpieczeństwa Żywności. Badacze symulowali ryzyko śmierci spowodowanej imidakloprydem dla osobników pszczoły miodnej, trzmieli i pszczół samotnic, które odwiedziły kwiaty badanego rzepaku w ciągu 10 dni i otrzymali niepokojące rezultaty.

Ocenione ryzyko było najwyższe w 2014 i 2016 r. wykazując, że 50% pszczół miodnych odwiedzających kwiaty rzepaku rosnącego na 12% badanych pól, mogło umrzeć w wyniku posilania się nektarem. Ryzyko dla pszczół samotnic było jeszcze wyższe. Naukowcy przyznają jednak, że ich analizy zakładają najgorszy scenariusz, w którym owady żywiłyby się tylko na jednym rodzaju pożytku. Należy jednak pamiętać, że rzepak to roślina atrakcyjna dla pszczół. Obecność neonikotynoidów notowano również w nektarze dzikich kwiatów, wskazując, że związki przenikają do środowiska naturalnego.