Pszczelarstwo Grecji

Zdjęcie: Freepik

Grecja to kraj przemysłowo-rolniczy z dobrze rozwiniętym pszczelarstwem. Śródziemnomorski klimat i bogata baza roślin pożytkowych sprzyjają rozwojowi branży. Średnia liczba rodzin pszczelich to 11 na 1 km², pszczelarze zawodowi stanowią 36%, a pod względem średniego spożycia miodu na osobę rocznie (1,5–2 kg) Grecja utrzymuje pierwsze miejsce w Europie.

Pszczelarstwo w Grecji ma około 6 tys. lat. Widać to w greckiej kulturze i lokalnej kuchni. Miód jako symbol obfitości, płodności i dobrobytu jest częścią świątecznych i noworocznych potraw i przysmaków, w tym ciasteczek miodowych melomakárona i wypieków diples z miodem i orzechami włoskimi. Miód wykorzystywany jest w tortach weselnych, tradycyjnie podawany jest nowożeńcom, weselnym gościom i akuszerkom. Popularne są również batoniki z miodem i sezamem.

Nawet 90% miodu pochodzi z dzikich roślin miododajnych. Udział miodu spadziowego z sosny i jodły to 65%, tymiankowego – 10%, cytrusowego – 10%, kasztanowego, koniczynowego, bawełnianego, wrzosowego, słonecznikowego i wielokwiatowego – około 15%. Dwie trzecie miodu produkuje się na Półwyspie Chalkidiki i wyspach Tasos, Eubea i Kreta.

W grudniu 2022 na Stadionie Pokoju i Przyjaźni w Atenach odbył się 13 Grecki Festiwal Miodu i Produktów Pszczelarskich, w którym wzięło udział około 300 producentów miodu. Festiwal ma miejsce raz na dwa lata przy wsparciu Ministerstwa Rolnictwa i cieszy się dużą popularnością.

Czytaj także: Niemal połowa importowanego do UE miodu jest zafałszowana

Unikalne odmiany greckiego miodu są bardzo cenione także wśród turystów jako pamiątki. W zeszłym roku Grecję odwiedziło ponad 30 mln osób.

Informacje o pszczelarstawie, pochodzące z oficjalnych greckich i zagranicznych źródeł oraz mediów, znacznie się różnią, a rozrzut danych dotyczących produkcji miodu, liczby pszczelarzy i liczby rodzin pszczelich wynosi do 100% lub więcej.

Komisja Europejska podaje następujące dane o greckim pszczelarstwie dostarczone przez rząd grecki w 2019 roku we wniosku o dotacje z UE na rozwój pszczelarstwa w latach 2020–2022:

Produkcja miodu	15 tys. ton
Średnia produkcja miodu towarowego przez rodzinę pszczelą	9 kg/rocznie
Liczba pszczelarzy	9266
W tym profesjonalnych – właścicieli 150 i więcej rodzin pszczelich	3390
Liczba rodzin pszczelich	1,36 mln
W tym u profesjonalnych pszczelarzy	1,01 mln
Dotacje na rozwój pszczelarstwa z budżetu Grecji oraz UE na lata 2020–2022	4,9 mln euro

Źródła: agriculture.ec.europa.eu

Dynamika produkcji miodu w Grecji w latach 2014–2019, według danych Globalnego Centrum Handlowego Tridge:

	2014	2015	2016	2017	2018	2019
Tys. ton	19,6	20,8	20,8	22,0	22,3	22,6

Grecki miód cieszy się stabilnym popytem na rynku światowym. Do 80% eksportowanego miodu dostarczane jest do państw UE.

Dynamika eksportu greckiego miodu:

	2017	2018	2019	2020	2021
Mln $	15,4	18,3	14,7	21,6	30,5
Tys. ton	3,2	3,7	3,1	4,8	6,3
Cena tony (w $)	4838	4976	4687	4461	4812

Źródło: International Trade Centre

W 2021 roku miód był eksportowany do 40 krajów na całym świecie. TOP-5 jego kupujących to (w tys. ton): Włochy – 1,4; Niemcy – 1,3; Francja – 0,4; Bułgaria – 0,3 i Cypr – 0,3.

Grecja jest dużym importerem miodu, przy czym import miodu dwukrotnie przewyższa eksport. Widocznie część miodu wykorzystywana jest w przemyśle spożywczym, a druga przerabiana jest w lokalnych przedsiębiorstwach i reeksportowana z zyskiem. Średnia cena tony importowanego miodu jest nawet 2–2,5 razy mniejsza niż cena tony eksportowanego miodu.

Dynamika importu miodu przez Grecję:

	2017	2018	2019	2020	2021
Mln $	15,2	19,0	18,0	16,1	17,5
Tys. ton	5,7	8,3	8,5	8,8	7,7
$/tona	2649	2292	2109	1840	2277

Źródło: International Trade Centre

W 2021 roku miód był importowany z 13 państw, w tym (w tys. ton) z Bułgarii – 4,2; Polski – 1,3; Chin – 0,6; Hiszpanii – 0,5 i z Niemiec – 0,5.

Rosnące szkody dla greckiego pszczelarstwa przynoszą zmiany klimatu

W 2021 roku pożary zniszczyły znaczną część lasów sosnowych i pasiek na wyspie Eubea, ucierpiało także pszczelarstwo w innych rejonach. Z tych powodów produkcja miodu w 2021 roku, w porównaniu z rokiem poprzednim, zmniejszyła się prawie o 10%. Rząd Grecji udzielił pszczelarzom, którzy ucierpieli w wyniku klęsk żywiołowych, wszelkiej możliwej pomocy materialnej.

Czytaj także: Ewakuacja pszczół, czyli jak podczas wojny Ukraińcy ratują swoje owady

W 2022 roku Grecja także weszła w spis 12 państw UE, które szczególnie ucierpiały w wyniku suszy, fal upałów oraz innych katastrof klimatycznych.

Według danych Komisji Europejskiej 100% greckich pszczelarzy jest członkami związków i stowarzyszeń pszczelarskich. To rekord w skali europejskiej – średnio wynik ten wynosi 60%.

Głównym stowarzyszeniem jest założona w 1996 roku Federacja Związków Pszczelarskich Grecji – OMSE, w skład której wchodzi 60 regionalnych stowarzyszeń i kół. Jest również członkiem międzynarodowych stowarzyszeń, takich jak Apimondia, Apislavia i Apibalcanica (Federacja Bałkańska).

Instytut Badawczy greckiego pszczelarstwa działa przy Narodowym Funduszu Badań Rolniczych przy Ministerstwie Rozwoju Rolnictwa i Żywności.