Cechy funkcjonalne pszczoły miodnej związane z opornością na warrozę – wykład Jerzego Demetrakiego-Paleologa
Zdjęcie: Gilles San Martin
Od 20 do 22 stycznia 2023 r. odbywało się międzynarodowe sympozjum pszczelarskie w Pszczelej Woli, poprzedzone konferencją na Uniwersytecie Przyrodniczym w Lublinie dla otoczenia pszczelarskiego „Nauka praktyce”. Zapraszamy do przeczytania opracowania wystąpienia profesora Jerzego Demetrakiego-Paleologa „Cechy funkcjonalne pszczoły miodnej związane z opornością na warrozę”.
Profesor przypomniał, że omawiane w Pszczelej Woli zagadnienia zostały dokładniej omówione na łamach naszego czasopisma w serii artykułów pt.: „Co wiemy o próbach wyhodowania pszczół opornych na warrozę – sukcesy i trudności”. Jednak poniższe opracowanie to dobry skrót i wstęp do zapoznania się ze wspomnianymi, obszerniejszymi tekstami. Ponadto było autoryzowane przez profesora Jerzego Demetrakiego-Paleologa.
Warroza a hodowla
W Polsce warroza tkwi w naszych pasiekach już ponad 40 lat i przez ten czas niewiele się zmieniło, a nawet twierdzi się, że jest gorzej niż na początku, chociażby dlatego, że pasożyty nabyły lekooporności. Hodowcy, zarówno ci zajmujący się roślinami, jak i zwierzętami, starają się stworzyć takie odmiany i linie, by były oporne na choroby i pasożyty, a oporność ta była dziedziczna, co przełoży się na mniejsze wykorzystanie chemii w rolnictwie. Osoby i instytucje próbujące otrzymać linie pszczół opornych na warrozę i robiące to od wielu lat wiedzą, że jest to teoretycznie możliwe, ponieważ takie populacje pojawiły się w naturze – w bardzo liczebnych populacjach Afryki i Ameryki Południowej.
Czytaj także: Co wiemy o próbach wyhodowania pszczół opornych na warrozę (wszystkie części)
Niestety wyniki prac hodowlanych są bardzo różne i najczęściej nawet po wstępnym uzyskaniu oporności nie udaje się utrzymać jej przez dłuższy czas. Jednocześnie w polskiej prasie pszczelarskiej pojawiają się ogłoszenia o możliwości kupna pszczół opornych na omawianą chorobę. Osoby, które zamieszczają te propozycje, sprzedają matki głównie zagraniczne, wprowadzając tym samym obcy materiał genetyczny do Polski (to tzw. introgresja genetyczna). Jest to problem, o którym przeczytają Państwo w dalszej części tekstu.
Ocena cech
Bardzo ważna dla hodowców jest zdolność oceny cech – jeśli bowiem pomylą się na którymś z jej etapów, to wyniki selekcji mogą być mierne. Po pierwsze, by dobrze ocenić cechy ważne gospodarczo, hodowca musi nie tylko wiarygodnie oszacować ich wartość, ale też zwracać uwagę na tzw. wartość genetyczną, czyli genetyczne uwarunkowania tych cech. Oczywiście to nie matka przejawia owe cechy, a robotnice, ale to królowa jest nośnikiem genów, które otrzymują od niej córki. Po drugie, hodowcy muszą zwracać uwagę na wartość biologiczną (tzw. cechy funkcjonalne) matki – czyli wszelkie cechy, które odpowiadają za przeżycie i kondycję rodziny, a także matki. To bardzo istotny aspekt, bo nawet najlepsza genetycznie matka może nie zostać przyjęta do rodziny, jeśli będzie nieżywotna, słaba lub po prostu nieatrakcyjna dla pszczół. Hodując pszczoły oporne na warrozę, pszczelarze mogą stracić inne ważne cechy królowych, warunkujące np. ich dobrą kondycję, nie mówiąc już o ważnych cechach produkcyjnych.
Problemy hodowców
Na pszczoły i coraz większe problemy w walce z warrozą wpływają też zmiany wywołane antropopresją, takie jak globalizacja (chociażby zawleczenie pasożytów w miejsca, w których ich wcześniej nie było), chemizacja, zmiany klimatu. A jak niejednokrotnie się przekonaliśmy – organizm nie jest odporny na obce patogeny, ponieważ w wyniku presji ewolucyjnej przystosował się do zagrożeń, które na niego oddziaływały w konkretnym środowisku. Był to wspólny wyścig zbrojeń patogenu i żywiciela.
Kolejnym problemem jest tzw. przerasowanie – im bardziej wydajna pod względem produkcyjnym rasa, tym jest ona mniej odporna na patogeny. Biorąc pod uwagę wszystkie te elementy zmieniającego się świata i presji hodowlanej, pszczelarze powinni przykładać większą wagę do cech funkcjonalnych matek.
Zdjęcie: Matka pszczela w otoczeniu robotnic. Autor: Freepik
Oporność pszczół na warrozę
Czym jest oporność na warrozę? To zdolność populacji pszczelej do długiego przetrwania bez leczenia. Tymczasem po 40 latach pszczelarze stoją pod ścianą – kiedyś rodziny były w stanie przetrwać z warrozą nawet 4 lata. Obecnie wielkim sukcesem jest, jeśli przetrwają 2–3 sezony. Oporna rodzina jest także w stanie ograniczyć wielkość populacji pasożyta do takiej, która nie powoduje jej śmierci albo sprawia, że znaczny odsetek samic roztocza nie rozmnaża się w czerwiu. Takie populacje żyją na świecie w stanie dzikim i inspirują hodowców do dalszych wysiłków. Są to na przykład Apis cerana albo Apis mellifera scutellata. Wykazują one cechy behawioralne (czyli zachowania), które umożliwiają pozbycie się pasożyta z gniazda. Dlatego hodowcy nie skupiają się na charakterystykach odporności, czy zachowaniach pojedynczej pszczoły, ale na tym, by pszczoły zbiorowo oczyszczały siebie i czerw z pasożyta. Osiąga się to poprzez uzyskanie odpowiednich wzorców zachowania grupowego.
Ocena cech kompleksowych
W hodowli zwraca się uwagę na cechy kompleksowe, czyli takie, które wpływają na siebie nawzajem albo są cechami składowymi innej cechy. Na przykład intensywność czerwienia matki będzie wpływała na miodność rodziny. Tym zagadnieniem zajmuje się genetyka ekologiczna (ekologia to nauka zajmująca się powiązaniami w przyrodzie). Jednak, jak profesor wspomniał na początku wykładu, jeśli hodowca nieprawidłowo oceni owe cechy, to jego praca będzie nieefektywna. Jednocześnie, o ile ustalenie prawidłowych kryteriów oceny charakterystyk wartości hodowlanej pszczół nie jest bardzo problematyczne w dużych ośrodkach badawczych, o tyle dla hodowcy, który nie dysponuje profesjonalnym, bardzo drogim sprzętem, ocena będzie bardzo trudna.
Naukowiec nakreślił słuchaczom temat genów plejotropowych. Gen plejotropowy warunkuje kilka cech. W konsekwencji, gdy zmieniamy jedną cechę warunkowaną przez taki gen, zmieniamy też inne. Dlatego selekcja na konkretną cechę, np. w kierunku oporności na warrozę, jest bardzo trudna. Nigdy bowiem nie wiemy, jakie inne cechy zmienimy przy okazji. W dodatku cechy funkcjonalne są negatywnie skolerowane z wysoką wydajnością – czyli im większa jest miodność pszczół, tym pszczoły są mniej odporne na choroby. Dlatego rodziny w naturalnych populacjach opornych na warrozę są słabsze, mają mniejszy przyrost czerwiu, są rojliwe i żądliwe.
Problemem są także wirusy m.in. wirus zdeformowanych skrzydeł (DWV). Patogen ten zawsze był w środowisku, ale przedostawał się do organizmu pszczoły drogą pokarmową. Obecnie roztocz Varroa sprawia, że wirus jest wstrzykiwany bezpośrednio do organizmu robotnicy. Na jednym z archipelagów żyją pszczoły miodne, u których nie zaobserwowano DWV i mimo porażenia populacji pasożytami Varroa destructor robotnice mają się dobrze. Możliwe więc, że kluczem do upadku rodzin nie jest sam pasożyt, ale choroby, które dodatkowo aplikuje pszczole. Jak stwierdził profesor: dla człowieka pchła jest tylko irytująca – do momentu, w którym nie przenosi dżumy.
Zachowania przeciwpasożytnicze pszczół
Ocenę tak zwanych zachowań higienicznych pszczół, polegających na usuwaniu martwego albo zarażonego czerwiu, prowadzi się na podstawie pomiaru tempa usuwania czerwiu zabitego poprzez przekłucie albo zamrożenie. Można ją jednak przeprowadzać w niestandardowy sposób, przez umieszczenie pasków papieru milimetrowego w gnieździe – robotnice higieniczne równie chętnie usuwają papier, jak pozbywają się martwych poczwarek. Na przykład hignieniczne pszczoły (czyli z cechą HB – Hygienic Behavior), likwidują też 60% czerwiu porażonego przez pasożyta V. destructor. Pszczoły usuwające czerw zawierający samice V. destructor nazwano pszczołami VSH (Varroa Sensitive Hygiene).
Jednym z najbardziej interesujących odkryć był fakt, że pszczoły VSH wybierają te komórki, w których pasożyt się rozmnaża, a nie tylko w nich przebywa. Takie intensywne zachowania higieniczne mają rosyjskie pszczoły primorskie. Oczyszczanie komórek jest jeszcze bardziej efektywne, gdy pszczoły są mocno porażone wirusami, ponieważ patogeny te zmieniają profil chemiczny czerwiu. Najprawdopodobniej pszczoły, dzięki wybitnemu węchowi, czują zmianę zapachu poczwarek.
Należy jednak pamiętać o zależności odporności pszczół od środowiska, do którego są dostosowane i w którym najlepiej funkcjonują. Inne geny warunkujące miodność będą u pszczół żyjących w Hiszpanii, gdzie jest bardzo dużo roślin kwitnących, pogoda ciepła a dni długie, niż u owadów ze Skandynawii. I to generuje problem – pszczoły, które mają geny oporności sprawdzające się w jednym środowisku, nie muszą przejawiać ich w drugim. Robotnice będą wykazywały na przykład różną wrażliwość na zapachy w różnych środowiskach i ważniejsze dla nich będą inne bodźce. A ponieważ to najprawdopodobniej węch odpowiada za wysoką higieniczność pszczół, przeniesienie danej populacji do obcego środowiska może zakończyć się fiaskiem.
Pszczoły o wysokim współczynniku VSH nie tylko odsklepiają komórki z porażonym roztoczami czerwiem i usuwają pasożyty, ale także zasklepiają komórkę ponownie. Dzięki temu zdrowe poczwarki nie są usuwane. W dodatku, jeśli komórka była otworzona w wyniku błędnej oceny (bez roztocza w środku), to robotnice mogą ponownie zasklepić poczwarkę i jej nie stracić. Ponowne zasklepianie chroni poczwarki przed reinwazją.
Zdjęcie: Robotnice na wlotku ula. Autor: Freepik
Jak pszczoły ustalają, które poczwarki należy usunąć? Robotnice robią najpierw 1 mm dziurki w zasklepie i węszą, co znajduje się w środku komórki. Jeśli czerw jest do usunięcia, to tworzą w zasklepie otwór na 5 mm. A dlaczego same od razu nie ściągają wieczka z komórek? Bo w rodzinie jest podział pracy. Pszczoły węszące i oceniające, pszczoły odsklepiejące i usuwające pasożyta oraz pszczoły zasklepiające to trzy różne grupy pracujące w tym systemie. Dlatego ważne jest, by matka była zaplemniona wieloma trutniami, by te różne genetycznie grupy robotnic, wykonujące zróżnicowane zadania, pojawiały się w ulu w podobnych proporcjach. Tyczy się to również innych cech. Zresztą taka strategia unasieniania jest naturalna dla Apis mellifera – pochodzenie pszczół od wielu ojców sprzyja wykształceniu się rożnych specjalizacji u robotnic.
W niektórych populacjach, np. u pszczół zafrykanizowanych, pojawia się mechanizm zwany stłumioną reprodukcyjnością roztoczy (SMR). Polega on na tym, że mimo dużej inwazji roztoczy w rodzinie, wiele z samic pasożyta nie wydaje potomstwa. I na przykład u europejskiej pszczoły miodnej w 75% zaatakowanych komórek z czerwiem znajdują się rozmnażające się samice roztoczy. Natomiast u wspomnianej pszczoły zafrykanizowanej, tzw. killer bee, takich komórek jest 49%. Wynika to najprawdopodobniej z sygnałów hormonalnych larw (a więc znowu zapisu chemicznego), które roztocze potrafią odczytać. Dlaczego? Varroa nie produkuje własnych hormonów np. do wylinki, tylko pobiera je od larwy. Dzikie populacje pszczół z powodu presji wywołanej przez pasożyta wytworzyły hormony niekompatybilne z mechanizmami zachodzącymi w rozwijającym się ciele V. destructor. Pozyskanie w pracach hodowlanych pszczół, które wytwarzają zmienione hormony, byłoby dużym krokiem w walce z warrozą.
Pszczoły indyjskie wykształciły z kolei zachowania oczyszczające (grooming i autogrooming) polegające na usuwaniu pasożytów ze swych ciał albo ciał sióstr, zgniataniu ich żuwaczkami i wyrzucaniu z gniazda. Taki mechanizm musiał się wykształcić u tego gatunku ze względu na długi okres bezczerwiowy. Niestety w przypadku pszczół europejskich cecha ta pojawia się rzadko i jest słabo odziedziczalna. Dlatego ma małe zastosowanie w selekcji pszczół opornych na warrozę.
Trochę innym zagadnieniem są prace nad ograniczeniem rozwoju pasożytów w rodzinie poprzez niedopuszczenie do ich prawidłowego dojrzewania. W Olsztynie prowadzono prace hodowlane nad skróceniem okresu czerwiu zasklepionego w rozwoju pszczół – wystarczyłaby jedna doba, dzięki czemu pasożyt nie byłby w stanie zamknąć swojego cyklu rozrodczego. Ta cecha ma wprawdzie wysoką odziedziczalność, ale małą zmienność (co utrudnia selekcję – bo jeśli wszystkie rodziny są takie same, to trudno selekcjonować ich matki), co pozwala wyjaśnić, dlaczego selekcja nie jest efektywna w polskich (i nie tylko) warunkach.
Odporność na wirusy
Odporność na wirusy jest bardzo różna u różnych linii pszczół. W dodatku owady mogą mieć odmienną odporność na różne ilości przyjętego wirusa. Zazwyczaj jest tak, że im większą dawkę danego szczepu wirusa się przyjmie, tym ciężej przechodzi się chorobę. Jednak różne linie pszczół mają różną tolerancję na dawkę przyjętego patogenu. W tym wypadku niezwykle ważna jest zróżnicowana dieta pyłkowa, która bardzo pozytywnie wpływa na pszczoły poprzez zwiększenie ich odporności. Poza tym różne szczepy wirusów mają różną zjadliwość i dlatego w różnym stopniu będą wpływały na robotnice (a przede wszystkim ich ciało tłuszczowe, o czym przeczytasz w artykule na podstawie wykładu prof. Anety Stracheckiej). W dodatku roztocze też są różnej zjadliwości! Dlatego, o czym profesor wspomniał, mówiąc o pszczołach żyjących na pewnym archipelagu, przy braku wirusa odporność na V. destructor pojawiła się bardzo szybko.
Czytaj także: Mechanizmy odporności pszczół w kontekście funkcjonowania ciała tłuszczowego
Najbardziej rozpoznawalne czynniki wspierające odporność pszczół:
- Małe rodziny (nie chodzi o rodziny zaniedbane przez pszczelarza, a o takie, które naturalnie nie wytwarzają wielu osobników) są bardziej odporne.
- Rodziny, które często się roją, są bardziej odporne, ponieważ podział roju jest zabiegiem higienicznym. Cecha ta, poprzez hodowlę, została mocno ograniczona.
- Mniej zjadliwe roztocze (tajsko/japoński).
- Rodziny kitujące. Niestety w procesie hodowli cechę tę mocno ograniczono, ze względu na niewygodę w obsługiwaniu takich uli.
Poprzez ograniczenie przez hodowców takich zabiegów higienicznych jak rojenie się i kitowanie (zabiegi te pszczoły wykształciły w procesie ewolucji, by radzić sobie z chorobami) mamy obecnie krócej żyjące, nieodporne rodziny pszczele.
Wykształcanie oporności
Transfer pasożytów w rodzinie może być wertykalny (np. rojenie się) lub horyzontalny (reinwazje). Pierwszy z wymienionych sposobów powoduje wytworzenie oporności u pszczół. Dlatego oporność na warrozę szybko wykształciła się w Afryce. Jak to działa? Wychodzący rój zabiera ze sobą pasożyty i zmniejsza ich liczbę w rodzinie – mniej pasożytów nie zasiedli dużej liczby komórek szybko przyrastającego czerwiu. Dlatego rój wychodzący z rodziny silnie zarażonej zabiera więcej pasożytów, rój ze słabiej zarażonej rodziny zabiera mniej pasożytów, a rój z najbardziej zarażonych… nie zabiera roztoczy, bo ginie z powodu warrozy. To przykład naturalnej selekcji. Największą szansę na przeżycie mają roje z rodzin najmniej zarażonych.
Dlaczego rojenie jest tak ważne? Ponieważ wydłuża okresy bezczerwiowe i mniejsze namnożenie pasożyta. Rodziny mają też mniej czerwiu trutowego (gdzie lubi rozmnażać się pasożyt). Takie rodziny są zdrowsze. Jednak pszczelarze nie chcą gospodarować na mniejszych, bardziej rojliwych, mniej produktywnych rodzinach.
Natomiast transfer horyzontalny to wtórne reinwazje od zarażonych rodzin. I one nie przyczyniają się do wytworzenia oporności rodzin, a wprost przeciwnie. Dlatego ważne jest, by pszczelarz zapobiegał błądzeniom pszczół. O skali tego niekorzystnego zjawiska w pasiekach mówią dane naukowe – bywa, że nawet 30% wytworzonego przez rodzinę miodu powstało ze wziątku przyniesionego przez robotnice z innych gniazd. Błądzenie i transport horyzontalny pasożytów to również problem dla hodowców, bo zachowania te zaburzają ocenę (wskazują na większą miodność, ale też mniejszą oporność na pasożyta, którego jest wtórnie więcej w rodzinie).
Reinwazje są problematyczne w hodowli pszczół opornych. Jeśli mamy w pasiece pszczoły, które usuwają czerw porażony V. destructor, a następuje reinwazja roztoczy od innych rodzin, to ostatecznie rodzina wykazująca cechy oporności, usuwająca porażony czerw, popełni „samobójstwo” poprzez nieustanne likwidowanie zaatakowanych poczwarek. Dlatego w idealnym scenariuszu, wszyscy pszczelarze w okolicy przeprowadzają zmiany w sposobie gospodarowania i starają się uzyskać oporne pszczoły. W przeciwnym wypadku działania hodowlane spalą na panewce. Na razie w Polsce będzie to bardzo trudne do uzyskania, bo mamy duże zbyt duże napszczelenie w kraju i reinwazję w pasiekach. Gdybyśmy chcieli w naturalny sposób przeprowadzić selekcję, czyli wytworzyć presję środowiskową pasożyta tak, by przetrwały najbardziej oporne rodziny, to na początku wszyscy pszczelarze z kraju musieliby potracić do 70% rodzin.
Zdjęcie: Bywa, że nawet 30% wytworzonego przez rodzinę miodu powstało ze wziątku przyniesionego przez robotnice z innych gniazd. Autor: freepik.
Haplotypy warrozy
W przyrodzie występuje tajsko-japoński haplotyp roztocza, mniej zjadliwy niż ten, który przywędrował do Europy. Z tego powodu oporność mogła się wykształcić szybciej u tamtejszych pszczół (a także afrykańskich), ponieważ pasożyt dawał tym owadom szansę na jej wytworzenie, nie wykańczając rodzin od razu. Natomiast do Polski przywędrował bardzo zjadliwy haplotyp koreański, który nosił w sobie najbardziej zjadliwe formy wirusa. Nasze pszczoły nie miały szans wytworzyć oporności na pasożyta, bo tak szybko je eliminował. Z wirusami jest podobnie – w przyrodzie występują też bardziej i mniej zjadliwe szczepy. Dlatego hodowla jest tak problematyczna.
Problem przenoszenia pszczół do nowych miejsc geograficznych
W rejonie Primorskim Apis cerana (Rosja) bytowała pszczoła naturalnie oporna na warrozę. Przywieziono tam bardzo dawno temu pszczoły Apis mellifera pochodzenia kraińskiego. Również te drugie wykształciły oporność na pasożyta. Dlaczego w tak wymagającym sąsiedztwie pszczół opornych i pasożytów nie wyginęły? Naukowcy nie są tego pewni, ponieważ nie mieli możliwości obserwowania dokładnego procesu zachodzącego w populacjach. Jednak najprawdopodobniej to dzięki wspomnianym tajskim, mniej zjadliwym roztoczom, obce pszczoły nie zostały wyeliminowane natychmiast i mogły wykształcić odpowiednie cechy oporności.
Amerykanom udało się ściągnąć „pszczoły primorskie” do swego kraju i otrzymać satysfakcjonujące wyniki hodowlane (chociaż nie wszystkie uzyskane rodziny pszczele były oporne). Niemieccy hodowcy stwierdzili, że też spróbują wprowadzić u siebie ową linię. Przeprowadzili tę samą procedurę hodowlaną. Jednak w Europie sukces nie był aż tak spektakularny – te same pszczoły, choć oporne, produkowały mniej miodu, wielkość rodzin zmalała, gorzej trzymały się plastra i były bardziej ruchliwe i żądliwe. Dlatego niemieckie związki pszczelarskie nie zaleciły dalszego importu i hodowli tych pszczół. To dowód na to, że przenoszenie genów do obcych środowisk niekoniecznie zakończy się sukcesem.
Tam, gdzie programy hodowlane funkcjonują porządnie, kraje mają całe systemy wprowadzania nowych ras, odmian i ich testowania, aby to nie było prowadzone bez przemyślenia.
Selekcja wspomagana markerami DNA
Czy dzięki DNA i badaniom genetycznym można rozróżnić pszczoły, które dają dużo miodu i mało miodu? To bardzo kuszące, bo np. uzyskując nową matkę, musimy oceniać jej wartość jako reproduktorki przez ok. jeden rok, co znacznie wydłuża czas hodowli. Markery, czyli znaczniki genetyczne, wskazujące, które geny warunkują daną cechę, w tym oporność pszczół na warrozę, zostały przynajmniej częściowo już ustalone. Jednak ta metoda ma jeden duży i poważny problem – koszty. Analiza DNA tego typu to wydatek ok. 6000 zł. A nie sekwencjonuje się genów tylko jednej matki, żeby przeprowadzić selekcję, lecz nawet kilkudziesięciu.
Na szczęście koszty analizy genetycznej już teraz spadają i będą coraz łatwiej dostępne. Pisaliśmy o tym relacjonując Naukową Konferencję Pszczelarską w Puławach.
Czytaj także: Naukowa Konferencja Pszczelarska w Puławach, cz. 2.
Cele selekcji
Hodowcy muszą selekcjonować pszczoły na wiele cech. Bardzo ważne jest wytworzenie odporności na choroby bez spadku produkcyjności. Jest to duży problem, lecz jak opisano wyżej, na podstawie chociażby sukcesu hodowców z USA uzyskano zachęcające przykłady.
By zacząć selekcję na oporność, należy przestać leczyć pszczoły, ponieważ w przeciwnym wypadku na pszczoły nie oddziałuje zewnętrzna presja selekcyjna. Dowodem, że jest to możliwe do wykonania, może posłużyć przykład, że oporne populacje otrzymano na izolowanych wyspach, gdzie zaprzestano leczenia akarycydami i w pewnym momencie nie dochodziło do reinwazji roztoczy i napływu innych pszczół spoza wyspy.
Ocena odporności pszczół przez hodowców powinna być prosta, wiarygodna, powtarzalna, wystandaryzowana i tania – dopiero wtedy będzie możliwa do przeprowadzenia w warunkach pasiecznych. Podczas prac hodowlanych istnieje koszt graniczny opłacalności danej metody selekcyjnej (np. wspomnianych analiz DNA). Jeśli nie pojawią się tańsze metody, to technologia musi stanieć, aby możliwe było jej zastosowanie na szerszą skalę.
Zamów prenumeratę czasopisma "Pasieka"
z Polski
- Dotacje w ramach projektu Małopolska Pszczoła
- Regionalny Związek Pszczelarzy w Elblągu organizuje kurs pszczelarski
- Relacja z 62. Naukowej Konferencji Pszczelarskiej w Puławach
- Recenzja książki „Opowieści z nawłociowej pasieki” Ewy Zawadzkiej
- 62. Naukowa Konferencja Pszczelarska
- Miodem płynące – Expo2Bee w Targach Kielce
- Sektor pszczelarski łączy siły z sadownikami
- No dig – szybka metoda siania łąk kwietnych
- W Puławach otwarto nowe Laboratorium Badania Jakości Produktów Pszczelich
- XXIX Wojewódzka Konferencja Pszczelarska w Karniowicach
- Powstał Klaster Organizacji Pszczelarskich
- Zaproszenie na webinarium: Edukacja na rzecz ochrony klimatu, dzikich zapylaczy oraz rodzimych gatunków roślin
- Problematyka ustalania cen przez pszczelarzy a strategie cenowe
- Jaką choinkę wybrać, aby po świętach przesadzić ją do ogrodu?
- Mniej znaczy lepiej – manifest rozwoju pszczelarstwa przyjaznego pszczołom
- Czy konsumenci wybierają polski miód?
- Na kampusie Uniwersytetu Wrocławskiego zaobserwowano czarne pszczoły
- Pszczelarz zatrzymany za ukrywanie broni i amunicji w ulach
- W Leżajsku odkryto pszczele gniazdo z ok. 680 r.
- Pomoc dla rolników poszkodowanych w wyniku niekorzystnych zjawisk atmosferycznych
- W Polsce przybywa pasiek
- Relacja z II Konferencji „Szanse i wyzwania stojące przed organizacjami pszczelarskimi”
- Unijne wsparcie pszczelarzy na 2025
- Tarnów - kradzież pszczół
- Produkcja miodu – koszty rosną, ceny spadają
- Powódź 2024 – pszczelarska kronika tragedii
- Ogólnopolskie Dni Pszczelarza już w ten weekend
- Adrenalina podawana donosowo – już wkrótce w Europie?
- Dofinansowanie do węzy
- Europejski Konkurs Miodu 2024
- Sierpień – świetny czas na zbiór propolisu!
- Złodziej złapany dzięki nadajnikowi w ulu
- Raport z badań dotyczących pozostałości neonikotynoidów oraz alkaloidów pirolizydynowych w miodzie
- Rolnik skazany za wytrucie pszczół
- Wypełnij ankietę B-THENET dotyczącą dobrych praktyk pszczelarskich oraz innowacji
- Wydłużono składanie wniosków w dwóch interwencjach pszczelarskich
- Porady: Kremowanie miodu
- Porada – lipcowe odkłady
- Konkurs w programie „Z Kujawskim pomagamy pszczołom”
- „Pasieka” wspiera PLLuM!
- „Od pasieki do pasieki” po raz dziewiąty!
- O świcie matki
- Problemy z refundacjami pszczelarskimi – stanowisko PZP
- Problemy z refundacjami pszczelarskimi - analiza
- Recenzja książek „Wielka encyklopedia pszczelarstwa” i „Atlas roślin miododajnych”
- Apimell International Exibition 2025 – pszczelarskie wydarzenie, na którym warto być!
- Bezpłatne badanie węzy
- Porady: jak szybko znaleźć matkę pszczelą?
- Youtuber kontra firma Lyson
- Kwalifikacyjne kursy zawodowe dla pszczelarzy w Płocku
- Poczta Polska ponownie umożliwia przesyłanie matek!
- Świętokrzyskie Święto Pszczoły w Bałtowie
- Porady: Podawanie rodzinie pszczelej matek nieunasienionych
- Konferencja „Weterynaria dla pszczelarstwa” 2024
- Jaja jako narzędzie oceny sytuacji w ulu
- IX rowerowy rajd „Od pasieki do pasieki”
- Czy nasze etykiety są zgodne z prawem?
- Światowy Dzień Pszczół w Karczowiskach Górnych
- Polski Związek Pszczelarski a kwestia Ukrainy
- Kontrola miodów 2024 – znowu dużo kar
- Kradzież uli w Dobrczu
- Żar w podkurzaczu gaśnie. Co robić?
- Apilandia w nowej odsłonie
- Zmiany w oznakowaniu miodu: nowe zasady dotyczące informacji o kraju pochodzenia
- Zgniatanie pszczół podczas przeglądu. Jak zapobiegać?
- Nabór wniosków o dofinansowania już ruszył!
- Szerszeń azjatycki - blisko Polski
- VII Pszczelarska Konferencja Młodych Naukowców
- Konradów – kradzież uli
- Strach zamknięty w słoiku. Czyli fakty o jakości importowanego miodu
- Szop pracz – zagrożenie dla pasiek?
- Pszczoły są agresywne w czasie koszenia. Co zrobić?
- Dwa dni w Puławach – czyli dlaczego warto się kształcić z naukowcami
- Czy import miodu odpowiada za jego zmniejszony popyt na polskim rynku?
- Najlepsze polskie miody zostały wybrane!
- VIII Mazowiecka Konferencja Pszczelarska w Mińsku Mazowieckim – relacja
- Jak wybrać miejsce pod pasiekę?
- Relacja z XXVIII Wojewódzkiej Konferencji Pszczelarskiej w Karniowicach
- O balsamie pyłkowym
- Pszczelarski kalendarz biodynamiczny na 2024 r.
- Relacja z Naukowych Konferencji Pszczelarskich Lublin-Pszczela Wola, cz. 2.
- Nowy gatunek pszczoły zaobserwowany w Polsce!
- Święty Walenty patron… pszczelarzy?
- Relacja z Naukowych Konferencji Pszczelarskich Lublin-Pszczela Wola cz. 1
- Kupuj Polski Miód! Czyli narzędzie, dzięki któremu klient Cię znajdzie!
- II Naukowa Konferencja Pszczelarska dla otoczenia społeczno-gospodarczego „Nauka praktyce”
- Regulacje dotyczące zmian w dyrektywie miodowej! Unia zaostrzy przepisy?
- Uzupełnij ankietę Instytutu Ogrodnictwa-PIB. Opowiedz o swoim roku!
- VII Pszczelarska Konferencja Młodych Naukowców
- Pasieka gra z WOŚP!
- Recenzja „Pszczoły. Krótki lot w głąb niezwykłych umysłów”
- Mead Madness Cup 2024!
- Miód odsklepinowy – kwestie prawne
- Recenzja książki „Wszystko o… pszczołach”
- Pszczoła w Bolimowskim Parku Krajobrazowym
- Matka czy królowa? Wyniki ankiety
- Międzynarodowe Sympozjum Pszczelarskie Lublin-Pszczela Wola
- Dofinansowania dla lubelskich pszczelarzy
- 61. Naukowa Konferencja Pszczelarska
- VIII Mazowiecka Konferencja Pszczelarska w Mińsku Mazowieckim
- Pszczoła – symbol cesarzy, miast i… perfum
- Dlaczego w moich woskowych świecach powstają pęknięcia przy knocie?
- Twój głos się liczy! Weź udział w B-THENET
- Myślisz o kursie pszczelarskim? Idź do Akademii Pszczelarza!
- Konferencja międzynarodowa „Bioróżnorodność w rolnictwie”
- Rozpoczęcie rejestracji na Honey Madness Cup
- Glifosat zatwierdzony na kolejną dekadę?
- Przczoła… dlaczego wyrazu pszczoła nie piszemy przez rz? I o jej słowiańskim pochodzeniu.
- Pszczelarskie spotkanie przy okrągłym stole
- Dofinansowania dla pszczelarzy na 2024 r.
- Historia pewnego pszczelarskiego zdjęcia
- Katarzyna Maziec z nagrodą Pszczelarza Roku!
- Festiwal Kultury Pszczelarskiej – pierwsza edycja
- Koło Gospodyń Wiejskich z własną pasieką
- Bezgłowa pszczoła, która się rusza i układ nerwowy
- Apimondia w Chile – 6 medali dla Pasieki!
- Słów kilka o nazwie pasożyta Varroa destructor
- Pszczoły dla Afryki
- Kontrole miodu na polskiej granicy i w kraju
- Festiwal Kultury Pszczelarskiej
- Wielka Aukcja dla Pszczół
- „Hodowla matek pszczelich” Adriany Mireckiej – recenzja
- Umyślne podpalenie pasieki w Marysinie
- Międzynarodowa ankieta na temat konsumpcji miodu i postrzegania pszczelarstwa przez konsumentów
- Pytamy Was! Wyniki ankiety „Ziołomiody – tak czy nie?”
- Będą zmiany na etykietach z miodem
- Zadrzechnia i pszczoła miodna
- Zwycięzcy Bee Press Photo 2023. Na podium Polacy!
- XIX Targi Pszczelarskie i Tradycyjnej Żywności
- Wielkie otwarcie pasieki na terenie hotelu Arłamów
- Przepis na miód pitny
- Wielka Wystawa Pszczół: Zróbmy to Razem dla Pszczół!
- Finansowa pomoc dla pszczelarzy 2023
- Podziękuj Pszczole – otwarcie pasieki edukacyjnej
- Karczowiska po raz XIX
- Już za chwilę – Apimondia!
- Pszczołobójstwo
- Pieniądze dla pszczelarzy ze Śląskiego Związku Pszczelarskiego
- Trzy przepisy na letnie napoje z miodem
- Zostań Mecenasem Pszczół
- Człowiek vs owad – kolejny wypadek drogowy
- Pytamy Was o najlepszy sposób na użądlenia!
- Pszczoły Karpackie – nasi dobrodzieje
- Pasieka edukacyjna w Harmężach
- Lot trzmiela przerwał jazdę
- Apis mistrzem krajowym w konkursie AgroLiga
- Zgnilec wykańcza pasieki powiatu kolbuszowskiego
- Kurs „Rzeczoznawca chorób pszczół”
- Schwytano złodzieja miodu
- Rosja na rynku miodu 2022. Dlaczego Polska nie wprowadziła embarga?
- Film „Rój” – wolność to iluzja
- PZP prosi rząd o zadbanie o polski rynek miodu
- Zagraniczny miód zalewa Polskę. Czy rząd podejmie kroki?
- Wrocław sieje łąki – edycja 2023
- Co dalej ze strzelnicą w Łukowie?
- Wpływ gatunków inwazyjnych na gospodarkę
- Jak niezapominajka puszcza oczko
- Liczba uli w Unii Europejskiej
- Spadek cen miodu
- Kampania społeczna Podziękuj Pszczole
- Almette sieje łąki
- Hotel dla murarek obok Muzeum Zamoyskich
- Piknik Rodzinny – Dzień Pszczoły
- Kancerogenne zanieczyszczenia pyłku i pierzdze
- Kwalifikacyjne kursy zawodowe dla pszczelarzy w Płocku
- Światowy Dzień Pszczół w Wadowicach
- We Wrocławiu o miodzie
- Pszczelarzu wypełnij ankietę!
- Pszczoła w roli głównej – relacja ze spotkania z Martyną Walerowicz
- Interwencje pszczelarskie – znamy liczbę wniosków
- Hotel dla pszczół przy Polskim Radiu Lublin
- Cechy funkcjonalne pszczoły miodnej związane z opornością na warrozę – wykład Jerzego Demetrakiego-Paleologa
- Strzelnica w Łukowie zdewastowana
- Z Ukrainy napływa miód techniczny
- Nie każdy niedźwiedź kocha miód?
- Pytamy Was! Opracowanie wyników ankiety o sprzedaży i cenie miodu
- Przywrócić nadzieję. Bank Pszczeli w Rzeszowie przekaże poszkodowanym pomoc o wartości 140 tys. zł
- Martwe pszczoły na chodniku w Lublinie
- Pamiętaj o zgłoszeniu wymiany matek!
- Niemal połowa importowanego do UE miodu jest zafałszowana
- Naukowa Konferencja Pszczelarska w Puławach, cz. 2.
- Relacja z VII Mazowieckiej Konferencji Pszczelarskiej
- Bee Press Photo 2023
- Ogłoszenie ARiMR o dofinansowaniu dla pszczelarzy
- Naukowa Konferencja Pszczelarska w Puławach, cz. 1.
- Pomóż w opracowaniu pszczelarskich innowacji!
- Relacja z konferencji dla organizacji pszczelarskich
- Mechanizmy odporności pszczół w kontekście funkcjonowania ciała tłuszczowego
- Pszczelarze Ziemi Kłodzkiej uhonorowali Olgę Tokarczuk
- Miody przeszły inspekcje – etykiety znowu z błędami
- Pieniądze na ochronę zapylaczy
- XXVII Wojewódzka Konferencja Pszczelarska
- Jest planowany nabór wniosków o przyznanie pomocy
- Pan pszczelarka – o feminatywach w pszczelarstwie i nie tylko
- Nowe przepisy dotyczące pozostałości neonikotynoidów
- Relacja z VIII Międzynarodowej Konferencji Pszczelarskiej w Pszczelej Woli
- Rekord pszczelarek
- Ankieta pszczelarska – Instytut Ogrodnictwa-PIB
- Ósmy obcy pasażer nosema
- LAUDACJA KSIĄŻKI ANETY STRACHECKIEJ I MARTYNY WALEROWICZ ANATOMIA I FIZJOLOGIA PSZCZOŁY MIODNEJ
- Relacja z konferencji „Nauka praktyce”
- Polska pomaga libańskim pszczelarzom
- W Inwałdzie skradziono ule
- Najcieplejszy styczeń w historii pomiarów i co to oznacza dla pszczół
- 60 Naukowa Konferencja Pszczelarska
- Profesor Jerzy Woyke nie żyje
- Zwiększenie dopłat do rodzin pszczelich
- Zwycięzca konkursu o 5000 zł
- Intensywnie działają dla pszczół
- Europejskie pszczelarstwo tkwi w kryzysie
- Projekt rozporządzenia – inspekcja weterynaryjna wystawi mandaty
- Skradziono całą pasiekę
- Kurs Pszczelarski Akademii Pszczelarza 2023
- Malenin – skradziono rodziny pszczele
- Dopłata do roślin miododajnych – na jakim jest etapie?
- Mead Madness Cup 2023
- Wiersz z okazji dwudziestolecia „Pasieki”
- Bez pszczół nie ma przyszłości – startuje konferencja European Bee Garden
- W Rudnie spłonęły pszczoły
- Polimiód – badania miodu z polskiej pasieki z recyklingu
- „Interwencje w sektorze pszczelarskim” 2023–2027
- Wpływ wojny na rynek miodu Unii Europejskiej
- Wojewódzkie Dni Pszczelarza w Przelewicach
- Blada pszczoła w ulu
- Strach przed pszczołą doprowadził do wypadku
- Pszczela żałoba po królowej Elżbiecie
- Kradzież uli w Starych Lipinach
- Wojewódzkie Dni Pszczelarza w Przelewicach
- Beczki pełne syropu skusiły pszczoły
- Pasieka zgarnęła dwa medale na Apimondii!
- Święto polskich pszczelarzy
- Rekordowa sprzedaż cukru
- Dentsu zbiera miód
- Konsorcjum pszczelarskie w Kluczborku
- Miodowy odcisk palca
- Zostań pszczelarzem roku!
- Pasieka Sosenka okradziona!
- Parafina w wosku
- Cukru jest dużo, ale nie ma go w sklepach
- Doktor hab. Krystyna Pohorecka odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski
- Pszczoły zjadają maliny
- Ule z recyklingu… po raz kolejny!
- Wypadek przez pszczołę?
- Kradzież pasieki w Bogatyni
- Przychodzi pszczoła do lekarza...
- Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu z pasieką!
- Miedziowe pszczoły!
- Kwalifikacyjne kursy zawodowe dla pszczelarzy w Płocku
- Projekt BeeGen - materiały szkoleniowe
- Stefan Kopeć – ojciec endokrynologii owadów
- Dwa miliony dla pszczelarzy
- Rajd rowerowy „Od pasieki do pasieki”
- Tytuł najlepszej firmy rolniczej nadano pasiece
- Reaktywujemy Kalendarium imprez pszczelarskich!
- Letnie warsztaty pszczele w Teatrze Zagłębia
- Światowy Dzień Pszczół w Otwocku
- Ktoś zniszczył 120 uli
- Elektryzująca gadka roślin
- Piknik Przyjaciele pszczół
- Perfidne zniszczenie uli
- Światowy Dzień Pszczół w Banku Pekao
- Zniszczenie pasieki w Światowy Dzień Pszczół
- Jest źle, będzie jeszcze gorzej. Rzecz o suszy w Polsce
- Piknik rodzinny „Przyjaciele pszczół”
- Rośliny naczyniowe obcego pochodzenia uznane za inwazyjne na terenie Polski – lista gatunków
- Kradzież uli w Goniczkach
- Bank Pszczeli odbudował kolejną pasiekę
- Kurs pszczelarski w Wilanowie
- Nadajniki GPS doprowadzają do złodziei uli
- Kradzież uli w Ludźmierzu
- Chronić pszczoły – racjonalnie
- Stołówki dla fifnych owadów, czyli akcja poznańska
- Praca dla pszczelarzy z Ukrainy
- Nowa sztuczka fałszerzy miodu
- Ukradł ule z troski? Teraz spotka go kara!
- Wydawnictwo Pasieka i Zróbmy to razem dla pszczół!
- Pszczołowitacze – fajna inicjatywa z Kartuz
- Pyłek dla pszczół, spokój dla alergików
- Bezpłatne badania wosku i węzy w laboratorium HoneyLab Taper & Waś
- VI Ogólnopolska Konferencja Pszczelarska z cyklu „Weterynaria dla pszczelarstwa”
- 6081 zł dla Ukrainy!
- Złapano zabójcę pszczół
- Świetne inicjatywy w Sosnowcu
- W Sosnowcu budzą pszczoły
- 59 Naukowa Konferencja Pszczelarska – dzień II
- Ankieta pszczelarska Instytutu Ogrodnictwa w Puławach
- 59 Naukowa Konferencja Pszczelarska – dzień I
- Wydawnictwo Pasieka dla Ukrainy – kolejne aukcje!
- Dopłaty dla pszczelarzy
- Mead Madness Cup 2022
- Wydawnictwo Pasieka dla Ukrainy
- Apel o odwołanie kongresu Apimondii, który ma się odbyć w Rosji
- Bee Press Photo i Bee Art 2022
- Konkurs o 5000 zł edycja 2022
- Ochrona pszczoły Augustowskiej
- Greckie pączusie z miodem
- Jak przyspieszyć czerwienie? Usypiając matkę!
- Bezpłatne szkolenie w Wojnowie
- Trzysta tysięcy dla pszczelarzy
- Zabił pszczoły, wychładzając gniazda
- Ucząc o pszczołach
- Bezpłatne wykłady pszczelarskie online
- Co ma wspólnego pyłek kwiatowy ze śniegiem?
- Wydawnictwo Pasieka wspiera strażaków
- 59 Naukowa Konferencja Pszczelarska w Puławach
- XXVI Wojewódzka Konferencja Pszczelarska w Karniowicach
- Praktyki współistnienia
- Dofinansowanie dla rolników-pszczelarzy!
- Rabat 50% na udział w III Europejskiej Konferencji Miodosytników
- Umorzenie śledztwa dotyczącego zatrucia pszczół
- Na osłodę życia. Pszczelarze z Bielińca przekazali miód do Domu Dziecka w Strzyżowie
- Pszczelarstwo to stan umysłu
- Polska, europejska i światowa produkcja rzepaku
- Wypadek ciężarówki z miodem
- Najbardziej szlachetny trunek – czyli wywiad z Mateuszem Błaszczykiem z Kings of Mead i jego przepis na miód pitny
- Podpalenie sekretariatu znanej spółdzielni pszczelarskiej
- Wyniki konkursu dla prenumeratorów „Pasieki”
- Małopolski szlak miodem płynący
- Miododajne głogi przy Głogowej w Tarnowie
- Na przeziębienie – ocet, czosnek i miód!
- Mead Madness Cup
- Znaczenie pasów kwietnych w rolnictwie – konferencja
- Przewrócone ule na Uniwersytecie Gdańskim
- O pszczołach w Ustroniu Morskim
- Jesienne Pszczoły 2021 w Apilandii
- Dofinansowanie do pasów kwietnych
- Jeszcze tylko kilka dni!
- W Pile staną pszczele bioindykatory
- 10 lat za 10 słoików
- Zmarł Profesor Jarosław Prabucki
- Wojakowa z ogrodem miododajnym
- Zmiany w projekcie ustawy o sprzedaży bezpośredniej
- Ubogo, tłusto, mącznie… czyli dieta po stracie pszczół
- Pszczela przestrzeń w Szczepanowicach
- Webinar pełen przydatnej wiedzy!
- Ogrody miododajne w gminie Szczurowa
- Konkurs na facebooku Pasieki!
- Strzelnica pszczelim domem!
- Założyciele europejskiego kongresu pszczelarskiego o inicjatywie BEECOME
- Morderca pszczół zatrzymany
- Zabili pszczoły, zniszczyli ule
- Pszczele radio
- Marihuana wśród uli
- Podlaskie miodem stoi
- Co ty pleciesz? Ul!
- Krakowskie miodobranie już we Wrześniu!
- Nie rozsiewaj nasion gdzie popadnie!
- Strzelnica dla pszczół
- Ule… z recyklingu?
- Lepiej nie robić nic
- Konferencja Beecome. Czy warto wziąć w niej udział?
- Wytrute pszczoły w Świeciu
- Zwycięzca konkursu o 5000 zł!
- Harmonogram Dni Otwartych w Zgorzelcu 2021!
- Pszczoły na orbitę!
- Skansen miodem i ziołami pachnący
- Wadowice Miodem Płynące
- Słodka sobota w Skansenie Rzeki Pilicy
- Czy jesteś pszczelarzem roku?
- Europejska konferencja pszczelarska BEECOME
- Jak założyć ogród przyjazny pszczołom?
- Rzeszowski miód – czas na degustację. Rzeszowskie miodobranie w Galerii Rzeszów!
- Bracia Sadownicy wspierają pszczoły
- Pszczelarskie Pogotowie Rojowe ciągle działa!
- Dni Otwarte w Zgorzelcu 2021
- Rolnik stanie przed sądem
- PZP spotyka GIW
- Kolejne fungicydy wycofane
- Aleksandra Splitt laureatką COLOSS Award for excellence 2021
- Bieg do miodu - VII Edycja 2021! Weź w nim udział
- W okolicach Brzeska grasuje złodziej uli
- Jak uzyskać dopłatę do rodziny pszczelej?
- Kradzież uli z okolic Garwolina
- Kolejny webinar firmy Łysoń już w tym miesiącu!
- Wytrucie 35 rodzin pszczelich
- Odwołano dr. Konopkę
- Skradziono charakterystyczne ule
- Pszczelarzu! Pomóż naukowcom!
- Rząd wesprze pszczelarzy
- Konkurs z okazji Światowego Dnia Pszczół
- Sfałszowany Apivar nie jest dostępny w Polsce - sprostowanie ostrzeżenia
- Oprysk nielegalnym pestycydem zabił 245 rodzin pszczelich
- Ogólnopolskie Dni Pszczelarza zostały odwołane
- Dzień Dziecka w Apilandii
- Edukacyjny cykl video „Kala i pszczoły”
- Skradziono ule w miejscowości Jamy - wyznaczono nagrodę za pomoc w ich odnalezieniu
- Wyniki konkursu z okazji 18 urodzin czasopisma „Pasieka”
- Parafina i stearyna w wosku i jej wpływ na pszczoły
- Odległość ustawienia uli od nieruchomości kwestią kodeksu cywilnego?
- W Wielkopolsce sadzą drzewa
- Zalane ule. Pszczelarz walczy z deweloperem
- Gdy matka zapada w śpiączkę
- Bank pszczeli pomoże kolejnemu pszczelarzowi
- Pszczelarze wpuszczeni na poligon
- Rzepak bez Cruisera
- Pszczelarskie wykłady w formie online
- Kradzież uli z Pasieki Siła Natury
- Bestialstwo w Święta – zalano ule ropą
- IJHARS sprawdził jakość miodu
- Czy pamiętasz o przełożeniu ramek?
- Konkurs plastyczny dla dzieci z lubelskiego
- Kradzież uli w Pożarowie
- Przewrócone ule i przyłapany sprawca
- 58 Naukowa Konferencja Pszczelarska, cz.2.
- 58 Naukowa Konferencja Pszczelarska 2021, cz.1.
- Drogeria Pigment rozdaje nasiona roślin miododajnych
- Darmowa konferencja COLLOS!
- Darmowe webinary Pasieki Michałów
- Spalony dom z pracownią pszczelarską
- Pszczelarzowi spłonęła stodoła ze sprzętem pasiecznym i miodem
- Lubelskie – wspólnie dla pszczół 2021
- Kolejny sklep firmowy ŁYSOŃ – tym razem w najstarszym mieście Polski
- Lot trzmiela
- Konkurs na 18 „Pasieki”!
- Kolejne zamrożone rodziny pszczele
- Nestlé po raz kolejny rozdaje nasionka
- Małopolska pszczoła 2021
- Pszczelarski kalendarz biodynamiczny na 2022 r.
- Książki i pszczoły
- Kto będzie analizował polskie pszczelarstwo?
- Jubileuszowa 25 konferencja pszczelarska
- Kolejna zniszczona pasieka
- Uczniowie stworzą aplikację dla pszczelarzy. Można ich wesprzeć!
- W tym roku Pasieka gra z WOŚP!
- PZP prosi MRiRW o dofinansowanie do każdej rodziny pszczelej
- Webinar – wielka powtórka przed sezonem!
- Polska tuż za podium w produkcji miodu
- Darmowe webinary Pasieki Michałów
- Sylwestrowy huk fajerwerków – czy wpływa na pszczoły?
- Zniszczyli pasiekę w zimie. Pszczelarzowi można pomóc.
- Pszczelarze doczekali się odszkodowania
- Złodziej pszczół… w listopadzie
- Projekt „Małopolska Przyjazna Pszczołom”
- Inkubator Pszczelarski powstał w Wolborzu
- Tarnowskie wsparcie dla pszczół i pszczelarzy
- Młodzi dla pszczół
- Darmowe projekty ogrodów miododajnych
- Pszczelarz też podlega pod Powszechny Spis Rolny!
- Konferencja „Znaczenie pasów kwietnych w rolnictwie”
- Najlepsze miody pitne świata - Mead Madness Cup
- Wyniki Konkursu Bee Press Photo
- Webinar: Przygotowanie rodzin pszczelich do pożytków wczesnowiosennych oczami praktyków
- Bee Saving Paper – papier doskonały dla pszczół
- Pszczelarze nie otrzymali dotacji
- Kłody bartne w Białymstoku
- Sześć szkoleń online!
- Wytrucie pszczół przez lecznicze paski?
- Nowa pasieka edukacyjna w zachodniopomorskim
- RAZEM DLA PSZCZÓŁ! LICYTACJA MIODÓW NA RZECZ BANKU PSZCZELEGO
- Odszedł protektor pszczoły augustowskiej, Lech Żmuda
- Darmowa konferencja COLLOS!
- Zachęcamy do wypełnienia ankiety B-RAP (COLOSS)
- Zielony projekt, czyli Pszczela Hala!
- Zapraszamy na wydarzenie "Mała Pszczoła, Wielki problem"!
- Konkurs nr 3 w ramach akcji Korona dla Pszczół
- Miód a podatek cukrowy
- Kradzież ramek z czerwiem
- W Szczecinie stanęła pierwsza miejska barć
- Kosił łąkę kwietną na karmę dla królików
- Konkurs nr 2 w ramach akcji Korona dla Pszczół
- Czy rzeczoznawca chorób pomoże weterynarzom?
- Darmowy pszczelarski Kwalifikacyjny Kurs Zawodowy
- Konkurs w ramach akcji Korona dla Pszczół!
- Ktoś przewrócił ule
- Dofinansowania do pasz dla pszczół nie będzie
- Poznaniacy chcą zrywać bruk, by sadzić rośliny
- Zalano ropą pszczoły
- Refundacja pastuchów i lokalizatorów GPS dla pszczelarzy
- PZP proponuje przesunięcie terminów koszenia łąk
- Korona dla Pszczół! Takiej klawej akcji dawno nie było!
- Pszczelarz z gminy Olszanka stracił 80 rodzin pszczelich
- Zgnilec amerykański znowu daje o sobie znać
- Miód z Beskidu Wyspowego dostał znak „Chroniona Nazwa Pochodzenia”
- W Sopocie rosną łąki kwietne
- Let it bee – Carrefour wspiera pszczoły
- Poznań po raz kolejny działa dla pszczół
- Pszczoły zamieszkały w ścisłym centrum Rzeszowa. Powstała #PASIEKAwSercuMiasta!
- Mniej miodu – wyższa cena
- Apilandia zaprasza na Wielki Dzień Pszczół!
- Schwytano złodziei uli!
- W gminie Bałtów zniszczono ponad 150 uli
- Dan Cake uruchomił miejską pasiekę
- Złotoporek niemiły zgnilcowi
- Komunikat w sprawie APIRogów
- IJHARS kontroluje targi i sklepy
- Prokuratura zajmie się ministrem Ardanowskim
- Wzrost dofinansowania do sektora pszczelarskiego
- Pszczelarz zasłabł przy ulu. Zaatakowały go pszczoły
- Adoptuj donicę w Katowicach!
- I w Gdańsku można mieć pszczoły
- Polski Związek Pszczelarski ponawia prośbę o dopłaty do zapylenia
- Rzeszów mówi #TAKdlaPszczół! Powstaje „Pasieka w sercu miasta”
- Promujemy polskiego pszczelarza – dowiedz się jak i weź w tym udział!
- Konkurs na zdjęcie słoików z naszymi etykietami
- Jak moda na rzepak i facelię niszczy uprawy
- Elbląg – trawnik dla ludzi i dla zapylaczy
- Eksperyment na wyższość trawników „zaniedbanych”
- Znamy wyniki konkursu plastycznego „Jak mogę pomóc pszczołom?”
- Bezpłatny kurs zawodowy dla pszczelarzy
- Szczedrzykowice – w kilku pasiekach padły pszczoły
- Ktoś postawił w parku 40 uli. Bez pozwolenia.
- „Uśmiech ludzi i satysfakcja z dobrze wykonanej pracy są dla mnie nagrodą”
- Zrzutka na poszkodowanego pszczelarza
- Bee Press Photo - międzynarodowy, pszczelarski konkurs fotograficzny
- Pszczelarze z Olszanki stracił 70 rodzin pszczelich
- Naukowcy z Torunia i Puław proszą o pomoc
- W Wągrowcu padło 141 rodzin pszczelich
- Audycja radiowa z okazji Światowego Dnia Pszczół
- Woskomat szybko i tanio oceni wosk
- Wspaniały, polski plaster propolisowy czeka na opatentowanie
- Celowo wytruł 60 rodzin pszczelich. Został zatrzymany
- Seryjny truciciel pszczół w Sroczynie
- Pszczelarze przyskrzynili złodzieja uli
- No Mow May, czyli angielskie „Nie ścinaj nam głów”
- Wólka Kosowska. Skradziono dziesięć uli.
- Mieszkańcy Świebodzina przeciwko koszeniu trawników
- Masowe wytrucia pszczół w pobliżu Środy Wielkopolskiej
- Skradziono osiem uli z okolic Trzcianki
- Oglądaj za darmo „Krainę miodu”!
- Bestialskie zalepienie pianką rodzin pszczelich
- Bees & Flowers
- Dobre chwasty! Nie ścinaj nam głów
- Złodzieje uli zatrzymani
- Ktoś regularnie truje pszczoły
- Niedźwiedzie grasują w pasiekach
- Pszczelarz walczy o sprawiedliwość
- Woda dla pszczoły
- Sygnalizator roju
- Na Dolnym Śląsku będą zabiegi agrolotnicze
- E-szkolenia z projektu “Wsparcie Rynku Produktów Pszczelich”
- Skradziono ule w gminie Bartoszyce
- Pszczoły się wożą
- W Barlinku spłonęły pszczoły
- W Książu Śląskim spłonęły ule
- Konkurs „Małopolska Pszczoła” – wydłużenie terminów składania wniosków
- Firma Łysoń wspiera małopolskich lekarzy
- Skradziono ule koło Olecka
- 160 słojów miodu dla sandomierskiego szpitala
- Lubelskie – wspólnie dla pszczół. List do rolników i sadowników
- Odpowiedź dla PZP w sprawie pszczelarzy objętych kwarantanną
- Cena za miód z krokusów
- „Pszczoły. Poradnik hodowcy” Wernera Gekelera – recenzja
- Zaświadczenie o posiadaniu i lokalizacji pasieki – może się przydać w czasach pandemii
- Pszczelarz prosi o pomoc
- Apel Polskiego Związku Pszczelarskiego
- 57 Naukowa Konferencja Pszczelarska 2020
- Targi ApiRogów - zmiana terminu!
- Wandale zniszczyli pasiekę
- Są pszczoły - jest życie!
- Fałszerze miodu jak dealerzy kokainy
- Konkurs na domek dla owadów
- Naukowcy z Politechniki Krakowskiej opatentowali wielofunkcyjne urządzenie do osuszania i kremowania miodu
- Katowice dobrym miejscem dla pszczół?
- Pierwsza pomoc przy użądleniu
- Lubelskie – wspólnie dla pszczół
- Pszczelarze z koła w Bielińcu przekazali miód dla dzieci w hospicjum
- Pszczelarski kalendarz biodynamiczny na 2022 r.
- Czy na etykiecie z miodem musi być informacja o rolniczym handlu detalicznym?
- ZZM w Krakowie zamierza w tym roku wysiać do ok. 10 ha łąk kwietnych
- Kolejny akt wandalizmu — ktoś zdemolował pasiekę koło Wałbrzycha
- Proces za użądlenie
- „Pszczoły i miód w kulturze” – wykład prof. Anny Mlekodaj w Domu Kultury w Wadowidach
- Prosimy o pomoc!
- Osiedle w Rzeszowie z ulami i łąką kwietną
- Odszedł Edmund Dymek
- Średnie ceny miodów
- Słynny cytat Einsteina jest zmyślony
- Wyniki konkursu dla prenumeratorów "Pasieki"
- Gdy głód zagląda w oczy
- IJHARS zbadał miód. Znowu problem z etykietami.
- I Międzynarodowe Targi Pszczelarskie ApiRogów
- „Lubię wiedzieć” – Rozmowa z Martyną Walerowicz, autorką książki „365 faktów o pszczołach”
- Międzynarodowy Kongres Pszczelarski w Cieszynie odbędzie się w marcu
- Żory przeznaczają tereny pod naturalne łąki
- Zmiana terminu ogłoszenia wyników konkursu o 5000 zł
- Sukces prudnickiego pszczelarza
- Trwa nabór wniosków na rozwój RHD
- Radna w stroju pszczoły walczy o budżet na ogród roślin miododajnch
- Europejska Konferencja Miodosytników – druga edycja
- Warsztaty pszczelarskie - wypleć kószkę
- Spłonęły budynki pasieczne i dwie tony miodu
- Bee Simulator - polska gra komputerowa z muzyką na światowym poziomie
- Spalony dobytek pszczelarzy – możesz pomóc!
- W Belwederze stanęły ule
- Zostań współtwórcą pasieki społecznej
- Pszczelarze z koła PZP Krosno sadzą lipy i robinie
- Zniszczone ule w Nadleśnictwie Krasiczyn
- Wykaz składników na etykiecie z miodem. Kiedy masz obowiązek go zamieścić?
- Głuchołazy - celowe wytrucie pszczół
- Umorzenie sprawy wytrucia wadowickiej pasieki
- Zniszczono legnicką pasiekę
- Zgnilec powiatach wadowickim i oświęcimskim
- Kulturalne pszczoły na dachu filharmonii
- Pszczelarze dostaną rekompensatę za straty z powodu suszy?
- W Koszalinie powstanie pasieka
- Po prostu pomagać! #TAKdlaPszczół
- Gmina Stryszawa oraz Stowarzyszenie „Beskidzkie Trutnie” rozdają sadzonki!
- Bieszczadzkie niedźwiedzie niszczą pasieki
- Aż 3 medale dla Pasieki na Apimondii w Montrealu!
- Prokuratura bada wydanie zgody na stosowanie w Polsce zapraw nasiennych z grupy neonikotynoidów przez ministra Ardanowskiego
- 54 ogniska zgnilca w Polsce
- „Najlepiej spożyć przed” czy „Najlepiej spożyć przed końcem” na etykiecie z miodem?
- Ruszyły prace nad wprowadzeniem obowiązku rejestracji każdej pasieki
- Brzeszcze – kolejne ognisko zgnilca
- Spór o maliny w Maleninie
- Naukowcy z SGGW opracowali lepszy sposób suszenia miodu
- Fundacja Apikultura dała szpitalowi domek do apiterapii
- W Gliwicach nieznany sprawca zatopił ule
- Złodziej miodu zmarł od użądleń
- Zgnilec amerykański w województwie świętokrzyskim
- Wałbrzych sieje łąki
- GPS w ulu doprowadził do złodzieja
- Profesor Chorbiński poprowadzi wykłady w Kamiannej
- W Poznaniu zamiast pola golfowego zasadzą las
- Poznaj świat pszczół na święcie owoców i produktów pszczelich
- Elana Toruń wspiera pszczoły
- 5000 zł za wskazanie sprawcy wytrucia pszczół w Wysokiej
- Ukradziono ule, doszło do pożądleń spacerowiczów
- Andżelika Borys odwiedziła Apilandię
- Próba nielegalnego przewiezienia matek pszczelich z Ukrainy
- Wytrucie 50 rodzin w Wysokiej
- Dwa miliony złotych na węzę
- Niedźwiedź Józefek zniszczył ul
- Mieszkańcy regionu poznają świat pszczół
- Pszczoły w Głogowie padły przez… lipy?
- Olkusz rozda setkę uli
- Wsparcie unijne sektora pszczelarskiego od sierpnia 2019
- Gmina Kęty i miasto Chrzanów nie walczą z komarami w trosce o pszczoły
- Mniej pieniędzy dla pszczelarzy z Funduszu Promocji Roślin Oleistych?
- Kurs pszczelarski prowadzony przez Rafała Szelę
- Szkoła zbiera na pszczoły. Możesz ją wesprzeć!
- Jerzy Woyke na Festiwalu Otwarte Ogrody Sadyba
- Apikultura przekazała pszczelarzowi 5 uli
- Wrocław kosi mniej – dobre zmiany dla pszczół
- Soplica i Rob in Wood tworzą razem pszczele azyle
- Wymordowano pszczoły pianką budowlaną
- Bankomat Nasion w Zarządzie Zieleni w Warszawie
- Udostępnij spot – ufunduj ule!
- Konkurs na najlepiej prowadzoną pasiekę w Małopolsce
- Powstał Bank Pszczeli dla poszkodowanych pszczelarzy
- Skradziono miód, spalono ule
- Zgnilec amerykański w Krakowie
- Dwadzieścia pięć rodzin pszczelich walczy o przeżycie
- Zamiast powiadomić pszczelarza, wytruto pszczoły
- Wytrucie pszczół w lubelskim
- MiodoPolska – licealiści pomagają pszczołom
- Sprawca utopienia pszczół zatrzymany
- Kolejna kradzież uli
- Pszczelarze Innowacyjnymi Rolnikami Roku 2018
- Bezsensowne okrucieństwo – kolejne zniszczenie pasieki
- Wandale wrzucili ule do jeziora
- Masowa śmierć pszczół w Gostyniu
- Nowy projekt ustawy – środki na promocję miodu
- Rośliny o pyłku nieodpowiednim dla pszczół
- Tadeusz Dylon pyta MRiRW o wsparcie dla pszczelarzy
- Ule w Katowicach – więcej miodu, ale i stresu dla pszczół
- Celowe podpalenie uli w Wieprzycach
- Działki nie takie „eco” – wytrucia pszczół w Miechocinie
- Skutki użądlenia – zmiana prawa w Głuchołazach
- PZP otworzył nabór na kursy w Kamiannej
- 1000 zł za złapanie złodzieja
- Minister Ardanowski przegrał w sądzie z Greenpeace
- Pszczoły z salonu Ferrari
- „Restrukturyzacja małych gospodarstw” – teraz także dla nieubezpieczonych w KRUS
- Bogdan Konopka Głównym Lekarzem Weterynarii
- Pasieka Newsletter
- Pociąg do pszczelarstwa – warszawskie SKM ma pszczoły
- Łąka kwietna dla Prudnika – dzięki jednemu pszczelarzowi
- Pszczelarska przyjaźń polsko-czeska
- W Elblągu i Kielcach będzie można mieć pasieki
- Milion kwiatów dla pszczół! Czyli „Z Kujawskim pomagamy pszczołom”
- Zniszczona pasieka – szukamy sprawcy!
- Nie myl mniszka z mleczem!
- Kwitnie czeremcha zwyczajna
- Fundacja Apikultura podarowała pszczelarzowi 30 uli
- Prośba o pomoc w złapaniu złodzieja matek pszczelich!
- Zbiórka na Kubę. Prosimy o pomoc!
- Murarki coraz popularniejsze w sadach. Dlaczego nie pszczoły miodne?
- Nie ma lipy w Rytlu – fotorelacja
- Kolejne ognisko zgnilca
- Nowa ustawa – producenci rzepaku podzielą się z pszczelarzami
- Kolejna kradzież uli w Szczecinie
- Za tydzień pszczoły znikną z Polski
- Ogniska zgnilca amerykańskiego na Dolnym Śląsku
- Prośba o pomoc w złapaniu złodzieja
- Gdynia zezwoli na ule w mieście
- Katowice – by chronić pszczoły wstrzymali opryski na kleszcze
- Ujęto złodzieja uli
- Konkurs na Pszczelarza Roku
- Dotacje na ochronę owadów zapylających
- Nagroda za złodzieja uli
- Błędne informacje w sieci o szerszeniu azjatyckim
- Ogień zabił 65 rodzin pszczelich
- Pobierz plakat "NIE MA LIPY"
- Projekt Krajowego Programu Wsparcia Pszczelarstwa
- Apilandia – poczuj się jak pszczelarz!
- Jak nasze pszczoły powitały Nowy Rok?
- Kalendarz biodynamiczny 2019
- WYNIKI KONKURSU FOTO 2018
- ULmonitor
- Pasieka poleca film „Łowcy miodu”
Kobiałka Teresa 
Administrator
Wydawnictwo Pasieka
Szymański Emil Mariusz
Publikacje
Wielińska Agnieszka
Podgajny Sławomir
Andrzej Karwacki
