Pszczoła – symbol cesarzy, miast i… perfum

Zdjęcie: kadr z filmu Ridleya Scotta „Napoleon”. Na cesarskim płaszczu widać pszczoły.

Pszczoła to potężny symbol, który wkradał się w herby rodów i miast, ale także w święte księgi, wiersze i poematy, obrazy oraz słowa piosenek. Wybierano ją, gdy chciano podkreślić szlachetne cechy człowieka, społeczności czy produktów. To właśnie pszczołę miodną wybrał Napoleon Bonaparte, by symbolizowała jego cesarstwo. Pamiętał o tym Ridley Scott, gdy tworzył najnowszy film. Jednak w artykule opowiem nie tylko o nim.

Symbol miast i papieży

Pracowita i niebezpieczna, oddana gniazdu i królowej, tworząca społeczności, których trud przynosi słodkie i złociste owoce – taka jest właśnie pszczoła miodna, a jej wieloraka natura sprawiała, że wielu chciało się z nią utożsamiać, dlatego stała się symbolami miast (np. Manchesteru, o którym pisałam TUTAJ) czy pojawiła się w herbie Barberinich. Herb ów, czyli trzy złote pszczoły na niebieskim tle, można znaleźć np. w Watykanie, z tego toskańskiego rodu pochodził bowiem papież Urban VIII. To on zlecił wykonanie Gianlorenzowi Berniniemu baldachimu znajdującego się w katedrze świętego Piotra w Watykanie. Dlatego też na kolumnach tego dzieła sztuki znajdują się pszczoły. Jednak nie tylko ród Barberinich obrał pszczołę za symbol.

Zdjęcie: baldachim Berniniego. Widać pszczoły w herbie zarówno przy jego szczycie, jak i u podstawy kolumn. Autorka: Martyna Walerowicz

Swoją drogą jest on w symbolice podobny do ustawionego w 2001 r. herbu gminy pszczółki – trzech żółtych pszczół na zielonym, niczym łąka, tle.

Zdjęcie: źródło grafik pochodzi z Wikipedii.

Symbol Cesarstwa Francuskiego

Dynastia Merowingów panowała w państwie frankijskim od 481 do 751 r. W grobowcu jednego z ich królów, Childeryka, znaleziono kilkaset złotych owadów (prawdopodobnie pszczół), o których kiedyś pisałam TUTAJ. To właśnie nimi Napoleon Bonaparte inspirował się, gdy ustalał symbolikę cesarstwa. Były one obecne w herbie i na fladze, ale ogólnie symbol pszczoły wykorzystywany był często. W filmie Ridleya Scotta „Napoleon” (który podobno rozczarowuje historyków, chociaż jest efektowny) widzimy pszczoły na wspaniałym, obitym futrem płaszczu, ale nie tylko. W cesarstwie symbol ów zamieszczano gdzie się dało i Francuzi kojarzyli Napoleona nie tylko z orłem, lecz także właśnie z robotnicą pszczoły miodnej. Trafiła ona również na flakon francuskich perfum.

Zdjęcie: Portret Napoleona Bonapartego i pszczoły Childeryka.

Zdjęcie: Fragment filmowego kadru - bez problemu znajdziecie cesarską pszczołę. 

Pszczoły na flakonie perfum

W tym roku (2023) Guerlain, czyli francuskie przedsiębiorstwo kosmetyczne, założone w 1828 roku w Paryżu, świętowało aż 170 lat produkcji flakonu ozdobionego symbolem cesarskiej, napoleońskiej pszczoły. Przez lata zawartość buteleczek się zmieniała i np. pierwszymi perfumami, które zamknięto w takim szkle były L’Eau de Cologne Imperiale. Był to prezent ślubny Napoleona III dla cesarzowej  Eugenii. Natomiast na 170 rocznicę Guerlain postanowiło iść z duchem czasu i stworzyło zapach „Bee Garden” – skomponowane z innych, wycofanych perfum tej marki. Można więc rzec, że to zapach „upcyklingowy”. Zapach w klasycznym flakonie na czas premiery ozdobiono porcelanowymi kwiatami, których kielichy wsparto na złotych łodygach – stworzyła je artystka Céline Cléron. Perfumy kosztowały 60 000 euro.

Zdjęcie: Guerlain.