Patogen odpowiedzialny za nosemozę zmienił nazwę

Nosemoza to nazwa choroby sporowcowej[1] zaczerpnięta od jej łacińskiej nazwy nosemozis. Obarczana jest, zaraz po warrozie, za sianie spustoszenia w pasiekach. Przez lata sporo mówiło się o nosemozie typu A (Nosema apis), która daje wyraźne objawy, takie tak np. biegunka. Jednak w ostatnich latach zdecydowanie częściej nasze pszczoły atakuje nosemoza typu C (Nosema ceranae).

Sporowce rozmnażają się w sposób bezpłciowy. Dostają się do wnętrza komórki przez specjalną rurkę, tzw. nić biegunową, którą wbijają w żywiciela. Tam spory namnażają się, po czym atakują kolejne komórki. Są bardzo trudne do zniszczenia.

Sporowce są bardzo małe – ustalenie ich pozycji filogenetycznej[2] było bardzo trudne. Początkowo nawet zaliczano je do protisów, dopiero później do grzybów. Teraz, dzięki zaawansowanym metodom biologii molekularnej, ustalono dokładniejszą ich klasyfikację i uznano, że to nie Nosema a Vairimorpha. Powinniśmy więc pisać Vairimorpha apis i Vairimorpha ceranae. Mimo że publikacja, do której się odwołujemy jest z 2020 r., to w literaturze najczęściej nadal stosuje się zapis Nosema lub podwójny: Vairimorpha (Nosema) apis i Vairimorpha (Nosema) ceranae. Zmiana wydaje się mało istotna, zwłaszcza z punktu widzenia praktyków pszczelarstwa. Może to być jednak kolejny krok do lepszego poznania tego patogenu, a w konsekwencji jego zwalczania.

Czytaj także: Wszechobecna nosemoza

Spory nosemy A i C rozwijają się głównie wewnątrz nabłonka jelita środkowego pszczół dorosłych. Nosema ceranae jest bardziej zjadliwa – mikrosporydia tego typu znaleziono również w ciele tłuszczowym i gruczołach gardzielowych. Więcej o nosemozie, w jaki sposób dochodzi do zarażenia i jaki ma wpływ na organizm pszczoły przeczytacie tutaj.

O tym, jak niebezpieczna jest nosemoza typu C, mówiła dr. Anna Gajda na Naukowej Konferencji Pszczelarskiej dla otoczenia społeczno-gospodarczego „Nauka praktyce” w Lublinie. Skrót z tego wykładu możecie przeczytać tutaj.

Czytaj także: MIT: Pszczoły możemy całkowicie wyleczyć z nosemozy w krótkim czasie

Ciekawostka

Jeśli interesują was szczegóły anatomiczne pszczoły miodnej, chcielibyście więcej poczytać, np. o nabłonku jelita, gruczołach gardzielowych czy ciele tłuszczowym, to polecamy najnowszą książkę Anety Stracheckiej i Martyny Walerowicz pt. Anatomia i fizjologia pszczoły miodnej. Książka została nagrodzona srebrnym medalem na ostatnim kongresie Apimondia.

[1]Choroba sporowcowa wywołana jest przez sporowce, czyli tzw. mikrosporydia. Są to silnie wyspecjalizowane organizmy jednokomórkowe.

[2]Filogeneza – rozwój rodowy grup systematycznych roślin lub zwierząt [za SJP PWN]

Źródło: J. Tokariew et al., Journal of Bezkręgowców Pathology 169 (2): 107279